Koyunculuk İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Durumu Hakkâri İli Örneği

Yıl 2018, Cilt: 49 Sayı: 1, 29 - 35, 01.01.2018

Köksal Karadaş

https://doi.org/10.17097/ataunizfd.322684

Cited By: 9

Öz

Hakkâri ili koyunculuk işletmelerinin demografik özellikleri, koyunculuk faaliyeti ile ilgili problemleri ve çözüm
önerilerinin belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmada Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemine göre belirlenen 113 işletme ile anket
yapılmıştır. Çalışma sonucunda üreticilerin yaş ortalamasının 49 ve koyunculuk tecrübesinin 27 yıl olduğu belirlenmiştir. İşletme
başına nüfus ortalaması 10,21 olup bu değer Erkek İş Birimi (EİB) cinsinden ise 6,51 dir. Üreticilerin %9,7’si okuryazar olmayıp
%64,7’si ilkokul mezunudur. İşletme başına ortalama 14 da’lık alanda buğday, yonca ve bostan üretimi yapılmaktadır. Faaliyet
dönemi sonunda her işletmede ortalama 96 koyun, 86 kuzu ve 6 koç olup bunların her birinin değeri 416 TL, 309 TL ve 958 TL
olup toplam değerleri ise 74.336 TL dir. Üreticiler herhangi bir tarımsal örgüte üye olmayıp bunların %15,9’unun ortalama 8.819
TL dönem sonu borcu bulunmaktadır. Borç kaynağı akraba ve diğer şahıslardır. İşletmelerde koyun sütü satışı bulunmamakla
birlikte elde edilen süt yağ, yoğurt, peynir ve ayrana dönüştürülerek aracılar vasıtası ile pazarlanmaktadır. Girdi fiyatlarının
yüksek olması, sulama sorunu ve yem bitkileri üretiminin yetersiz olması en önemli üretici sorunlardır. Bölge koyunculuk
işletmelerinin sorunlarının çözümü için yem bitkileri üretiminin ve girdi desteğinin artırılması, sulama sorunun çözülmesi, sınır
güvenliğinin sağlanarak kaçak et ve canlı hayvan girişinin önlenmesi ile bölgeye yönelik küçükbaş hayvancılık politikalarının
oluşturulması önerilebilir. 

Anahtar Kelimeler

Demografik Özellikler, koyunculuk, Hakkari, üretici sorunları

Socio-Economic Conditions of Sheep Farms: The Case of Hakkari Province

Öz

This study aims to determine demographic characteristics, problems related to sheep breeding and make
recommendations for solution of these problems in sheep farms located in Hakkâri province. For this aim, a questionnaire was
applied to 113 sheep farms in Hakkâri selected according to simple random sampling method. Data from the questionnaire shows
that average age of the farmers is 49 while the average experience in animal breeding is 27 years. Average population of the farms
in terms of Male Work Unit (MWU) is 6,51. Grain, barley and vegetables are produced on an average land area of 14 da. per
farm. Each farm owns an average of 96 sheep, 86 lambs and 6 rams at the end of the activity season and respective values of these
stocks are 416 TL, 309 TL and 958 TL. Average total stock value at the end of season is 74.336 TL.Stockbreeders are not
registered with any agricultural organization and 15,9% of breeders have an average of 8.819TL of debt at the end of the season.
Debtors are relatives and other real persons. Farms do not sell sheep’s milk, however, milk, butter, yogurt, cheese and ayran are
produced in the farms and marketed through middlemen. High input prices, inadequacy of water for both animals and irrigation
and and problems in production of feedstuff are the most important factors that have a negative impact on sheepbreeding. In order
to improve sheepbreeding in the region, inputs and feedstuff to sheep farms must be subsidized, water problems in villages and
pastures must be solved, illegal entry of meat and live animals must be stopped by increasing border security and sheepbreeding
policies, tailored for the region, must be formulated.

Demographic Characteristics, sheepbreeding, Hakkari, producer problems. 

Anahtar Kelimeler

Demographic Characteristics, sheepbreeding, Hakkari, producer problems

Kaynakça

• Akçapınar, H., Ünal, N., Atasoy, F., Özbeyaz, C. ve M., 2002. Karayaka ve Bafra (Sakız × Karayaka G1) Koyunlarının Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Şartlarına Uyum Kabiliyeti. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Derg. 42, 11-24. Aktaş, A., 2009. Konya İli Karapınar İlçesi Koyunculuk İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya. Aktürk, D., Savran, F., Hakyemez, H., Daş, G. ve Savaş, T., 2005. Gökçeada’da Ekstansif Koşullarda Hayvancılık Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Durumu, Tarım Bilimleri Derg. 11, 229-235. Alçiçek, A. ve Yurtman, Y., 2009. Entansif Koyunculukta Beslenme. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg. 23, 1-13.
• Anonim, 2011. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Nüfus ve Konut Araştırmaları. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15843 (15 Şubat 2017)
• Anonim, 2012. Küçükbaş Hayvancılık Çalıştay Raporu. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı. 8-9 Haziran 2012. Hakkari. 167 s.
• Anonim, 2014a. FAOSTAT. Food and Agricultural Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA (15 Şubat 2017)
• Anonim, 2014b. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvancılık İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul (09.02.2017)
• Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvansal Üretim istatistikleri http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21822 (9 Şubat 2017)
• Anonim, 2016a. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvancılık İstatistikleri. http://rapory.tuik.gov.tr/17-02-2017-16:16:00-21191502262850069831280502936.html? (5 Mart 2016)
• Anonim, 2016b. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvancılık İstatistikleri. http://rapory.tuik.gov.tr/20-03-2017-22:20:40-4388274069747744361519285160.html? (10 Mart 2016) Ayvazoğlu, Demir., P, Adıgüzel Işık, S., Aydın, E., Yazıcı, K. ve Ayvazoğlu, C., 2015. Ardahan İlinde Koyun Yetiştiriciliğinin Sosyo-Ekonomik Önemi, Van Veteriner Journal, 26, 141-146.
• Çağlıyan, A. ve Durmuş, E., 2010. Diyarbakır Havzası ve Yakın Çevresinde Küçükbaş Hayvancılık, Fırat Üniv. Sosyal Bilimler Derg. 20, 29-56.
• Ceyhan, A., Şekeroğlu, A., Ünalan, A., Çınar, M., Serbester, U., Akyol, E. ve Yılmaz, E., 2015. Niğde İli Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma, KSÜ Doğa Bil. Derg, 18, 60-68.
• Çiçek, A., Erkan, O., 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
• Dayan, Y. A., 2007. Norduz Koyunu Yetiştiriciliği Yapılan Kimi İşletmelerin Yapısal Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Deniz, A., 2009. Hakkari İli Merkez İlçede Koyunculuk Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi. Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Ertuğrul, M., Dellal, G., Soysal, İ., Elmacı, C., Akın, O., Arat, S., Barıtçı, İ., Pehlivan, E. ve Yılmaz, O., 2009. Türkiye Yerli Koyun Irklarının Korunması. Türkiye Ulusal Koyunculuk Kongresi 12-13 Şubat, İzmir.
• Geeta, M., Sunanda, K. and Bhavani, K., 1999. Karnataka Sheep Farmers, Indian Journal of Small Ruminants, 5, 82-84.
• Günaydın, G., 2009. Koyun Yetiştiriciliğinin Ekonomi Politiği, Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg. 23, 15-32.
• Karaca, O., Arık, İ. Z., Biçer, O., Cemal, İ., Yılmaz, O. ve Ulutaş, Z., 2009. Türkiye Koyunculuğunda Üretim Sistemleri ve Stratejik Öneriler. Türkiye Ulusal Koyunculuk Kongresi, 12-13 Şubat, İzmir.
• Karadaş, K., 2000. Erzurum İlinde Patates Üretim Ekonomisi. Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Karadas, K. Tariq, M, Tariq, M.M. Eyduran, E. 2017. Measuring predictive performance of data mining and artificial neural network algorithms for predicting lactation milk yield in Indigenous akkaraman sheep. Pakistan J. Zool., 49(1),1-7.
• Paksoy, M. ve Özçelik, A., 2008. Kahramanmaraş İlinde Süt Üretimine Yönelik Keçi Yetiştiriciliğine Yer Veren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Ankara Tarım Bilimleri Derg. 14, 420-427.
• Peker, K. ve Ayyıldız, T., 1996. Pasinler İlçesi Tarım İşletmelerinde Atıl İşgücünün Tespiti ve Bu İşgücünü Değerlendirme İmkanları. Tr. J. Of Ariculture and Forestry, 20, 23-190.
• Semerci, A. ve Çelik, A. D., 2016. Türkiye’de Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Genel Durumu. Mustafa Kemal Üniv. Ziraat Fak. Derg. 21, 182-196.
• Sezenler, T., Ceyhan, A., Yüksel, M. A., Koncagül, S., Soysal, D. ve Yıldırır, M., 2016. Influence of Year, Parity and Birth Type on Milk Yield and Milk Components of Bandırma Sheep (German Black Head Mutton x Kıvırcık). Journal of Agrıcultural Sciences, 22, 89-98.
• Sezgin, Y., 2006. Bitlis İlinde Göçer Ailelerin Küçükbaş Hayvancılık Faaliyetleri. Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Şahinli, M. A., 2011. Konya İlinde Koyunculuk Faaliyetine Yer Veren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Koyunculuk Faaliyetinde Etkili Olan Unsurların Saptanması. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, Ankara.
• Tamer, B., 2014. Yozgat Merkez İlçede Koyunculuk Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Üretim Maliyetlerinin Araştırılması. Erciyes Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Yamane, T., 2010. Temel Örnekleme Yöntemleri. Literatür Yayıncılık. İstanbul.
• Yılmaz, O., Karaca, O., İnce, D., Cemal, İ., Yaralı, E., Varol, M. ve Sevim, S., 2014. Batı Anadolu Göçer Koyunculuğu ve Islah Planlamalarındaki Rolü, Tekirdağ Ziraat Fak. Derg. 11, 89-97.