Domates Üreten İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Özellikleri: Iğdır İli Örneği

Yıl 2021, Cilt: 52 Sayı: 1, 27 - 35, 26.01.2021

Köksal Karadaş , Fatih Güler

https://doi.org/10.17097/ataunizfd.732718

Öz

Bu çalışmanın amacı Iğdır ilinde domates üreten işletmelerin demografik özellikleri, domates üretim faaliyeti ile ilgili problemleri ve çözüm önerilerini belirlemektir. Çalışmada kullanılan veriler Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi ile belirlenen 105 üreticiden anket yöntemi ile elde edilmiştir. Araştırmaya göre üreticilerin yaş ortalaması 52 ve domates üretim tecrübeleri 18 yıl olarak belirlenirken ortalama nüfusun Erkek İş Birimi (EİB) cinsinden değeri 4.28 olarak bulunmuştur. Üreticilerin %73.3’ü ilkokul ve ortaokul düzeyinde eğitime sahip olup yalnızca tarımsal üretimden gelir sağlamaktadırlar ve ortalama arazi varlığı 24.71 da olarak belirlenmiştir. Üreticiler 6.07 da’lık alanda 33 110 kg domates üretmiş, dekardan 5 454 kg ürün elde etmiş ve 1 kg domatesi 0.29 $’a satmışlardır. Üreticilerin %70’i ürünlerini tarlada ve yol kenarında satılmaktadırlar. Üreticilerin önemli problemleri arasında girdi fiyatlarının yüksek ürün fiyatının düşük olması ve pazarlama sorunları gelirken çözüm önerileri arasında çok amaçlı tarım kooperatiflerinin kurulması, yeterli derecede girdi desteği verilmesi ve yetiştirme teknikleri konusunda eğitimler düzenlenmesi gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Demografik özellikler, Domates üretimi, Üretici sorunları, Iğdır

Socio-Economic Characteristics of Farms Producing Tomatoes: The Case of Iğdır Province

Öz

The purpose of this study is to determine the demographic characteristics, problems related to tomato production activities and solution suggestions of the farmers producing tomatoes in Iğdır Province. The data used in the study were obtained from 105 producers determined by the Simple Random Sampling Method by the survey method. According to the research, the average age of the producers was 52 and 18 years of tomato production, while average population of the farms in terms of Male Work Unit (MWU) is 4.28. 73.3% of the farmers had education at primary and secondary levels, and they earned income only from agricultural production, and the average land assets were determined as 24.71 decares. The producers produced 33 110 kg of tomatoes in an area of 6.07 da, obtained 5 454 kg of product from the decare and sold 1 kg of tomatoes for $ 0.29. 70% of producers sells their products on the road and in the field. Significant problems of the farmers include are the high input prices and the low product prices and sales problems. Among the solution proposals are the establishment of multipurpose agricultural cooperatives, the provision of adequate input support, and the training of growing techniques.

Anahtar Kelimeler

Demographic characteristics, Tomato production, Producer problems, Iğdır

Kaynakça

• Altıntaş, G., Altıntaş, A., Büyükbay, E.O., Yücer, A.A., 2013. İyi Tarım Uygulamalarının Sürdürülebirliği: Tokat İli Örneği. III. Ulusal Toprak ve Su Kongresi, Tokat, s: 63. Anonim, 2020. E-fidancım. Tarlada Domates Yetiştiriciliği. https://www.e-fidancim.com/Tarlada-Domates-Yetistiriciligi,DP-117.html (Erişim tarihi: 08.03.2020). Bakcı, C., 2018. Iğdır İlinde Süt Sığırcılığı Üretim Ekonomisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Iğdır, 52 s. Daka, K., 2010. Muğla İlinde İhracata Yönelik Domates Üretimi ve Pazarlaması Üzerine Araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir. 42 s. Durmus, M., Yetkin, O., Abed, M.M., Haji, E.K., Akcay, K., 2018. Domates bitkisi, besin içeriği ve sağlık açısından değerlendirmesi. International Journal of Life Sciences and Biotechnology, 1 (2): 59-74. Engindeniz, S., Öztürk Coşar, G., 2013. İzmir’de Domates üretiminin ekonomik ve teknik etkinlik analizi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 50 (1): 67-75. Ertürk, Y.E., Çirka, M., 2015. Türkiye’de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)’nde domates üretimi ve pazarlaması. YYÜ TAR BİL DERG. 25 (1): 84-97. FAO, 2018. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 24.02.2020). Karadaş, K., 2000. Erzurum İlinde Patates Üretim Ekonomisi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 13 s. Karagölge, C., Kızıloğlu S., Yavuz, O., 2013. Tarım Ekonomisi Temel İlkeleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:324, Erzurum, 165 s. Kazak, G., Özşener, S., Artukoğlu, M.M., Yıldız, Ö., 2018. Sanayi domatesi üretimi ve pazarlamasında karşılaşılan sorunlar: İzmir İli Torbalı İlçesi örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi 24 (2): 215-223. Keskin, G., Gül, U., 2004. Domates. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü T.E.A.E-Bakış, Sayı:5, Nüsha:13, Ankara. Kızıloğlu, S., 1994. Erzurum İlinde Buğday, Arpa, Patates, Ayçiçeği, Şekerpancarı ve Fiğin Üretim Maliyeti ve Arz Fonksiyonlarının Ekonometrik Analizi. (TOGTAG – 1035 Nolu TÜBİTAK Projesi), (Doçentlik Tezi), ERZURUM. Kibar, H., Kibar, B., Sürmen, M., 2014. Sıcaklık ve yağış değişiminin ığdır ilinde bitkisel ürün deseni üzerine etkileri. Adnan Menderes Üniv. Ziraat Fak. Derg., 11 (1): 11-24. Kiracı, S., Karataş, A., 2015. Organik domates yetiştiriciliğinde bitki aktivatörü uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniv. Ziraat Fak. Derg., 12 (1): 17-22. Muratore, G., Rizzo, V., Licciardello, F., Maccarone, E., 2008. Partial dehydration of cherry tomato at different temperature and nutritional quality of the products. Sezione Tecnologie Agroalimentari, Dipartimento di OrtFloro-Arboricoltura eTecnologie Agroalimentari (DOFATA), University of Catania, Food Chemistry, 111: 887-891. Navarro-González, I., García-Alonso, J., Periago, M.J., 2018. Bioactive compounds of tomato: Cancer chemopreventive effects and influence on the transcriptome in hepatocytes. Journal of Functional Foods, 42: 271-280. Oğur, H., 2018. Iğdır İlinde Besi Sığırcılığı Üretim Ekonomisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Iğdır, 37 s. Özger, 2018. Iğdır İlinde Manda Yetiştiriciliği Faaliyetinin Ekonomik Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Iğdır, 32 s. Özkan, B., Hatırlı, S.A., Öztürk, E., Aktaş, A.R., 2011. Antalya ilinde serada domates üretiminin kâr etkinliği analizi. Ankara Üniv. Tarım Bilimleri Derg., 17: 34-42, Ankara.
• Peker, K., Ayyıldız, T., 1996. Pasinler İlçesi Tarım İşletmelerinde Atıl İşgücünün Tespiti ve Bu İşgücünü Değerlendirme İmkânları. Tr. J. of Ariculture and Forestry 20: 23-190. Sönmez, K., Ellialtioğlu, Ş. Ş., 2014. Domates, karotenoidler ve bunları etkileyen faktörler üzerine bir inceleme. Derim, 31 (2): 107-130. Şili, Ş., Gündüz, O., 2014. Samsun İli Bafra İlçesinde Domates Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül 2014, Samsun, s:714-719. Tatar, M., Pirinç, V., 2017. Türkiye güneydoğu anadolu bölgesi’nin sanayi domatesi üretim potansiyeli. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (2): 11-20. Tapiero, H., Townsend, D.M., Tew, K.D., 2004. The role of carotenoids in the prevention of human pathologies. biomedicine and pharmacotherapy, 58: 100-110. Terin, M., Ateş, H.C., 2010. Çiftçilerin örgütlenme düzeyi ve örgütlerden beklentileri üzerine bir araştırma: Van ili örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47 (3): 265-274. TCMB, 2019. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Döviz Kurları. http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html (Erişim tarihi: 02.03.2020). Turhan, A., Şeniz, V., 2009. Türkiye’de Yetiştirilen bazı domates gen kaynaklarının verim, meyve ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Derg., 23 (50): 52-59. TÜİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi: 14.03.2020). Yamane, T., 2010. Temel Örnekleme Yöntemleri. Gazi Üniv. Fen-Edebiyat Fak. İstatistik Bölümü, Literatür Yayınları, No: 53, İstanbul, 116 s.