Bedri Rahmi Eyüboğlu Şiirinde İstanbul

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 14, 12.05.2025

Didem Ardalı Büyükarman , Hacire Aktaş

Öz

Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1975), Cumhuriyet dönemi şairi, ressamı ve yazarıdır. Eyüboğlu’nun bu dönemde ressam olarak öne çıkması, şairliğini gölgelese de edebiyat alanına değerli şiirler bırakır. Cumhuriyet dönemi ressamı olarak Anadolu folklorunu resme taşırken aynı duyarlılığı şiirde de gösterir. Trabzon’da doğan şair, daha sonra İstanbul ve Paris odağında sanatını geliştirir. Öğrendiği modern sanatı Anadolu folkloruyla sentezler. Şair, bazı şiirlerinde Anadolu ekseninde İstanbul’a ve ona ait olan unsurlara farklı iki açıyla yaklaşır. Şiirlerinde İstanbul’a kimi zaman sevgiyle kimi zamanda nefretle yaklaşır. Bu duygular çerçevesinde İstanbul ve Anadolu’yu karşılaştırır. Şair şiirlerinde İstanbul’un güzelliklerine değinse de asıl özümsediği Anadolu’dur. İstanbul odağında Anadolu’nun değerine vurgu yapar. Bu çalışmada, Bedri Rahmi’nin Dol Kara Bakır Dol adlı eseri temel alınarak “İstanbul Destanı”, “İstanbul Haritası”, “Oğlum Mehmede”, “Şehirdekilere Gazel”, “Güzel ile Faydalı”, “Büyük Şehir”, “Yazma Destan”, “Akıl ile Gözün Hikâyesi”, “Minare ile Meneviş” ve “7 Tane Erik Ağacı” adlı şiirlerinden yola çıkarak İstanbul’a olan olumsuz algı, İstanbul’un şiirde resmedilmesi, Anadolu ve İstanbul karşılaştırması adlı başlıklar üzerinden analitik bir çözümlemeye tabii tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bedri Rahmi Eyüboğlu , şiir , İstanbul , şehir , insan.

Istanbul in Bedri Rahmi Eyüboğlu Poetry

Öz

Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1975) was a poet, painter and writer of the Republican period. Although Eyüboğlu's prominence as a painter in this period overshadows his poetry, he leaves valuable poems to the field of literature. As a painter of the Republican period, Eyüboğlu brought Anatolian folklore to his paintings and showed the same sensitivity in his poetry. Born in Trabzon, the poet later developed his art in Istanbul and Paris. He synthesizes the modern art he learned with Anatolian folklore. In some of his poems, the poet approaches Istanbul and its elements from two different angles on the Anatolian axis. In his poems, he approaches Istanbul sometimes with love and sometimes with hatred. He compares Istanbul and Anatolia within the framework of these feelings. Although the poet mentions the beauties of Istanbul in his poems, it is Anatolia that he really absorbs. He emphasizes the value of Anatolia in the focus of Istanbul. In this study, based on Bedri Rahmi's work Dol Kara Bakır Dol, the negative perception of Istanbul, the portrayal of Istanbul in poetry, the comparison of Anatolia and Istanbul, the negative perception of Istanbul based on his poems titled “İstanbul Destanı”, “İstanbul Haritası”, “Oğlum Mehmede”, “Şehirdekilere Gazel”, “Güzel ile Faydalı”, “Büyük Şehir”, “Yazma Destan”, “Akıl ile Gözün Hikâyesi”, “Minare ile Meneviş” and “7 Tane Erik Ağacı” are subjected to an analytical analysis.

Anahtar Kelimeler

Bedri Rahmi Eyüboğlu , poetry , Istanbul , city , human.

Kaynakça

• Ayvazoğlu, B. (2015). Aşk Estetiği, 1.bs. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Can Koç, D. (2017). Bedri Rahmi Eyüboğlu- Nuri İyem -Neşet Günalmehmet Pesen ve Nedret Sekban Eserlerinin Ön ve Arka Yapı Kategorileri Bakımından İncelenmesi ve Sanat Eğitimine Katkıları. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü.
• Canatan, K. (2009). Bir Tanımlama Çerçevesi: İslam Kültüründe Şehir Kavramı, Hece, Medeniyet, Edebiyat ve Kültür Bağlamında Şehirlerin Dili Özel Sayısı (65):150-152
• Erol, T. (1984). Günümüz Türk Resmînin Oluşum Sürecinde Bedri Rahmi Eyüboğlu Yetişme Koşulları, Sanatçı Kişiliği. 1.bs. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Erzen, R. M. (2007). Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun Şiiri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eyüboğlu, B. R. (1953). Canım Anadolu. 1.bs. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Eyüboğlu, B. R. (1974). Dol Kara Bakır Dol Bütün Şiirleri. 1.bs. İstanbul: Bilgi Yayınevi. Eyüboğlu, İ. Z. (2004). Anadolu Büyüleri. 1.bs. İstanbul: Derin Yayınları.
• Kurdakul, Ş. (1973). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. 2.bs. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Küçükaşçı, M. S. (2010). “Şehir”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.38, İstanbul: TDV Yayınları.
• Narlı, M. (2008). Üç İstanbul: Yahya Kemal, Orhan Veli ve İlhan Berk’in Şiirlerinde İstanbul. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (20):158.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş Baskı). Ankara: TDK.