Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun …ve Çanakkale (1 Geldiler, 2 Gördüler, 3 Döndüler)

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 11 - 49, 01.10.2017

Nur Doğan

Öz

Türk edebiyatında ilk yazılı ürünlerden itibaren ortaya konan eserlerde savaşlara ait unsurlara rastlamaktayız. Orhun Abidelerinde savaştan bahsedildiği gibi Yenisey mezar taşlarında da savaşla ilgili kayıtlar bulunmaktadır. Türklerin Anadolu’ya gelmesi ile savaş edebiyatı ürünleri de çeşitlilik gösterir. Savaş hikâyeleri, gazavatnâmeler, destanlar, fetihnâmeler, zafernâmeler savaşların anlatıldığı önemli ürünlerdir. Tanzimat’tan sonra roman, piyes, makale gibi yeni türlerde savaşların işlendiğini görüyoruz. Özellikle 20. yüzyılda gerçekleşen Balkan ve Birinci Dünya harpleri edebiyatımızda bu ürünlerin sayısının artmasına sebep olmuştur. Birinci Dünya Harbi içerisinde cereyan eden Çanakkale Muharebelerinin gerek Türk gerekse Avrupa tarihî açısından yerinin yadsınamaz derecede büyük olduğunu biliyoruz. 3 Kasım 1914’te başlayan 9 Ocak 1916’da sona eren bu savaşlar, Türk milletinin kaderini etkilemiştir. Çanakkale Muharebelerinin zaferle sonuçlanması, Millî Mücadele’nin en önemli dayanak gücüdür. Birinci Dünya Harbi ve Çanakkale Muharebeleri toplumu sosyal, siyasal ve ekonomik açıdan etkilediği kadar kültür ve edebiyat hayatında da izler bırakmıştır. Fakat varlık ve yokluk davası olan bu olayların yeterince ve önemi ölçüsünde edebî eserlere, özellikle romanlara aksettiğini söyleyecek durumda değiliz. Yakup Kadri’nin Kiralık Konak, Peyami Safa’nın Mahşer gibi eserlerinde kısmî ve dolaylı temaslar elbette pek çok romanımızda vardır. Yalnız şu kadarını söyleyelim 1989-1990’dan itibaren Çanakkale Muharebelerini tarihî roman çerçevesinde işleyen eserlerde sayı olarak artışı görülür. Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun 1989 yılında yayımladığı …ve Çanakkale’den sonra Sezen Özol’un Çanakkale Askerine Rütbe Gerekmez, Mehmet Niyazi’nin Çanakkale Mahşeri, Buket Uzuner’in Uzun Beyaz Bulut Gelibolu, Serpil Ural’ın Şafakta Yanan Mumlar, Rahmi Özen’in Zulüm Dağları Aşar-Çanakkale İçinde, Sevinç-Salim Koçak’ın Çanakkale’de Çocuklar da Savaştı, bu romanlardan bazılarıdır. Burada tam bir döküm yapmak makalenin sınırını ve hedefini aşar

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, Birinci, Çanakkale

British in the Novel Trilogy of Mustafa NecatiSepetçioğlu “…ve Çanakkale: Geldiler, Gördüler, Döndüler”

Öz

Wars have been cited even in the earliest forms of Turkish written literature. Wars also have been preserved within the oral tradition, especially in the legends during the reign of the Great Hun Empire. Orhun monuments and Yenisey tombstones also hint at wars. Following the arrival of Turks to Anatolia, war literature starts to diversify. Epistles of war, conquer, victory, holy war and legends are important works on war. After the Tanzimat, wars have become subjects of new forms of works such as novels, theater pieces and essays. Balkan Wars and World War I in the 20 th century caused an increase in the number of such works, as Çanakkale Wars have enormous consequences in Turkish and European history. The victory in these wars leads the road to Turkish Republic. Losses at these wars have had social, political and economic effects as well as deep cultural and literary impact. We are not in a position to claim that the Çanakkale Wars are reflected in novels proportional to their significance. Many works, such as Kiralık Konak of Yakup Kadri or Mahşer of Peyami Safa contain local, partial and indirect touches and it is not our main concern here. Let us just say that there has been an increase in the number of works that have Çanakkale Wars in historical context since 1989. ... ve Çanakkale of Mustafa Necati Sepetçioğlu, Çanakkale Askerine Rütbe Gerekmez of Sezen Özol, Çanakkale Mahşeri of Mehmet Niyazi, Uzun Beyaz Bulut Gelibolu of Buket Uzuner, Şafakta Yanan Mumlar of Serpil Ural, Zulüm Dağları Aşar-Çanakkale İçinde of Rahmi Özen, Çanakkale’de Çocuklar da Savaştı of Sevinç-Salim Koçak are some of these works. Any attempt to give a complete list is beyond the scope of the present paper

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, World War 1

Kaynakça

• Çetişli, İ. (2007). “Türk Milletinin Çanakkale Savaşı Günlerinde Yüz Yüze Kaldığı Yokluk ve Yoksullukların …ve Çanakkale Romanına Yansımaları, Erdem, (17/ 49), 2007;183-196.
• Dinç, Ö. (1999). “Bir Zaferin Adı Olan ‘Çanakkale’ İçin Yazılmış Üç Romana Bir Yazı”, Bilge, (22/Güz 1999): 54-56.
• Sepetçioğlu,M.,N. (2014). …ve Çanakkale, Geldiler, 14. baskı, İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Sepetçioğlu,M.,N. (2014). …ve Çanakkale, Gördüler, 14. baskı, İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Sepetçioğlu, M., N. (2014). …ve Çanakkale, Döndüler, 14. baskı, İstanbul, İrfan Yayıncılık, 2014.
• Yetiş, Kâzım (1992). Mehmet Âkif’in Sanat-Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.