Karaçay-Malkar Nart Destanlarında Kaotik Varlık Olarak Emegen/ler

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 109 - 122, 28.11.2018

Aynur Koçak

Öz

Bu çalışmada Karaçay-Malkar Nart destanlarında karşılaşılan Emegen/ler ele alındı. Bu yaratıkları ilkel mitolojik varlıklar olarak değerlendirmek mümkündür. Emegen/ler başlangıçta kaosu temsil eden dişil unsur olarak sudan başlayarak kozmik ana figürünün yansımaları olarak yorumlanabilir. Çalışmada öncelikle kaos ve kaosun yansımaları üzerinde duruldu. Ardından kaotik unsurların Karaçay-Malkar Nart destanlarına yansımaları incelendi. Emegen/lerin destanlarda ana kahramanlarla nasıl karşı karşıya geldikleri ve bunun mitolojik algıda neleri temsil ettiğinden söz edildi. Bazen de kahramanın eşi ve annesi rolündeki Emegen’in işlevi değerlendirildi. Emegen/lerin destanlarda görülen en önemli işlevi, kahramanın yolculuğunda ona karşı güç olmasıdır. Kahraman onu yenerek başarılı olur. Bu makalede tüm yönleriyle karanlığı, kaosu temsil eden Emegen/lerin dünyası ele alındı. Böylelikle başlangıçtan beri var olan kültürel unsurların zamanla yeni bağlamlar içinde varlığını koruduğu ortaya konarak sürekliliğe vurgu yapıldı.

Anahtar Kelimeler

Karaçay-Malkar Nart Destanları, Kaos, Kaotik Yaratık, Emegen

Kaynakça

• Bayat, Fuzuli.(2007). Türk Mitolojik Sistemi, C.2, İstanbul: Ötüken Kitabevi. Campbell, Joseph.(2013).
• Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, çev: Sabri Gürses, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Çoruhlu, Yaşar.(2013).
• Türk Mitolojisinin Ana Hatları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Dell, Christopher.(2010). Canavarlar-Garip Yaratıklar
• Kitabı, çev: Nurettin Elhüseyni, İstanbul: YKY Yayınları. Dilek, İbrahim.(2014). Resimli Türk Mitoloji Sözlüğü-Altay/Yakut, Ankara: Grafiker Yayınları. 122
• Karaçay-Malkar Nart Destanlarında Kaotik Varlık Olarak Emegen/ler
• Eliade, Mircae.(2014). Şamanizm, çev. İsmet Birkan, Ankara: İmge Kitabevi. Heidel, Alexandre.(2000). Babil
• Yaratılış Destanı Enuma Eliş, çev: İsmet Birkan, İstanbul: Ayraç Yayınları. İnan, Abdülkadir.(1968). “Ongon
• ve Tös Kelimeleri Hakkında,” Makaleler ve İncelemeler, Ankara: TTK Yayınları. İnayet, Alimcan.(2010). Türk
• Dünyası Efsane ve Masallarında Bir Dev Tipi Yalmavuz Celmoğuz, İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Koçak,
• Aynur.(2016). Mitlerle Varoluş Yolculuğu, İstanbul: Alfa Yayınları. Radloff, Wilhelm.(2012). Türklük ve
• Şamanlık, İstanbul: Örgün Yayınevi. Tanzila, Hacılanı, Hapçalanı Tatyana, Gelelanı Arivuka, “Karaçay
• Malkar Edebiyatı”. Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C.22,
• (Kültür Bakanlığı e-kitap) http://ekitap. kulturturizm.gov.tr/Eklenti/12413, nartefsaneleriilehikayeleripdf. pdf?0
• [25.06.2018]. Tavkul, Ufuk.(2004). Karaçay-Malkar Destanları, Ankara: TDK Yayınları. Türker, Ferah.(2012).
• “Altay Türklerinin Anlatılarında Mitik Bir Varlık Celbegen,” Millî Folklor, Yıl 24, Sayı 94, s.81-90. Yıldız,
• Naciye.(2010). “Türk Destanlarında Kötü Huylu Devler,” Millî Folklor, Yıl 22, Sayı 87, s.41-50.