THE NAZIRE TRADITION IN KAZAKH LITERATURE

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 31 - 58, 06.04.2021

Yerlan Alashbayev

Öz

It is known that the literatures of the peoples of the world are interconnected. On the contrary, the Eastern and Turkish (Turkic Peoples) Literatures are each in the form of golden bridges. These bridges have reached the traditions, first developed within itself and found its peak in the other. The tradition of nazire, which is important in the history of literature and has left a long mark after, is a great proof of this phenomenon. Originating from Arab legends and within the framework of the tradition of Nazire XIX. Works written in the last quarter of the century and the beginning of the 20th century also took place in Kazakh Literature.
Especially the effect of Eastern Literature's classical poetry and story-style narratives on Kazakh Literature is one of the important issues. The Nazire tradition, which is based on ancient history, made Kazakh Literature richer in terms of subject, form, art, style and language. Today, it is important to know the centuries-old connection and history of Kazakh literature with the rhetoric of other peoples.

Anahtar Kelimeler

Kazakh Literature, nazire tradition, poet, love poem, east

KAZAK EDEBİYATI’NDA NAZİRE GELENEĞI

Öz

Dünya halklarının edebiyatları birbiriyle bağlantılı olduğu bilinmektedir. Bilakis Doğu ve Türk(Türki Halkların) Edebiyatları birer altın köprüler halindedir. Bu köprüler geleneklere ulaşmış, önce kendi bünyesinde gelişmiş ve diğerinde zirvesini bulmuştur. Edebiyat tarihinde ehemmiyet taşıyan ve sonrasından uzun bir iz bırakmış olan nazire geleneği bu olguya büyük kanıttır. Kaynağı Arap efsanelerinden meydana gelen ve nazire geleneği çerçevesinde XIX. asrın son çeyreği ile XX.asrın başlarında yazılan eserler Kazak Edebiyatı’nda da yer almıştır.
Özellikle Doğu Edebiyatı’nın klasik şiiri ve hikâye tarzı anlatımların Kazak Edebiyatı üzerine yaptığı tesiri önemli hususlardandır. Temeli eski tarihlere dayanan nazire geleneği Kazak Edebiyatını konu, şekil, sanat, tarz ve dil bakımından daha zengin kılmıştır. Günümüzde ise diğer halkların söz sanatı ile Kazak Edebiyatı’nın asırlara uzanan bağlantısını, tarihini bilmek önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kazak Edebiyatı, nazire geleneği, şair, aşk şiiri, doğu

Kaynakça

• Akar, M. (2010). Türkiye ve Kazakistan’ın Yazılı Eski Edebiyatlarında Ortak Konulu Eserler. Orhon Yazıtlarının Bulunuşundan 120 Yıl Sonra Türklük Bilimi ve 21. Yüzyıl konulu 3. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Ankara: 27-29 Mayıs, I.C, s.31-42
• Aksoyak, İ. H. (1996). Mahzenü'l-esrâr Geleneğine Bağlı Mesnevilerdeki Ortak Hikâyeler. Ankara: Bilig, Güz; S. 3, (s. 182-189).
• Avezov, M. (1959). Ar zhyldar oilary. Almaty: Kazakh memleketi korkem adebiyet baspasy.
• Devellioglu, F. (1999). Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Yayınları. İslam Ansiklopedisi, Çiçekler, Mustafa. Köksal, Fatih. Durmuş, İsmail (2006). TDV. İSAM. Cilt:32, 455-458
• İbragim, D. (2010). Klâsik Kazak Şâiri Şakarim Kudayberdiulı’nın Hayatı Ve Aşk Konulu Şiirleri. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5(3) Summer, 258-281.
• Kelimbetov, N. (2000). Ezhelgi Turki poeziyasy zhane Kazak adebiyeti bastavlary. Astana: Elorda.
• Kelimbetov, N. (1998). Ezhelgi Turki poeziyasy zhane Kazak adebiyetindegi dastur zhalgastygy (Monografya). Almaty: Gylym. Kunanbaev Abay shygarmalarynyn 2 tomdyk tolyk zhinagy (Olender men Poemalar). (1957). Almaty: Korkem Adebiyet.
• Mermer, A. (2010). Eski Türk Edebiyatına Giriş (Üniversiteler İçin). Ankara: Akçağ. Zhemeney, İ. (2008). Hafız – Shakarim ruhani undestigi. Almaty: Danalyk mayegi..