İBB Atatürk Kitaplığı Bel Yz K 0007 Numaralı Şiir Mecmuasının Nazireler Kısmı

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 59 - 110, 06.04.2021

Ahmet Doğan , Hilal Gül İlhan

Öz

Şiir mecmuaları, içerisinde barındırdığı zengin malzeme dolayısıyla klasik Türk edebiyatının önemli kaynakları arasında yer almaktadır. Biyografik kaynaklarda adı geçmeyen şairleri ve şiirleri, bilinen şairlerin bilinmeyen şiirleri, daha evvel örneğine rastlanmayan nazım şekilleri veya aruz kalıpları, tertip edildiği dönemin edebî temayülleri gibi değişik bilgiler barındırıyor olması mecmuaları edebiyat tarihimiz açısında oldukça önemli kılan hususlardır. Mecmualar, genellikle farklı tür ve şekillerde kaleme alınmış metinleri muhtevi olmakla birlikte yalnızca bir tür veya biçimden seçilmiş şiirlerden müteşekkil mecmuların varlığı da bilinmektedir. Muhtevaları itibarıyla çeşitlilik arz eden mecmuaların bir türü de herhangi bir şairin şiirine diğer bir şair tarafından aynı vezin ve kafiyede yazılmış nazire şiirlerin toplandığı mecmualardır. İçerisindeki şiirlerin büyük bölümü nazirelerden oluşan bir mecmua da İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Bel Yz K 0007 numarada kayıtlı olan şiir mecmuasıdır. Mecmuadaki nazire şiirler üzerine hazırlanan bu makalede mecmuanın tanıtılmasını müteakip içerisindeki zemin/model ve nazire şiirlerin matla ile makta beyitleri/bentleri Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP) bağlamında tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Kitaplığı Bel Yz K 0007, Mecmua, , Nazire

Kaynakça

• Ayan, H. (1993). Bir Nazire Mecmuası, Marmara Üniversitesi Türklük Araştırmaları Dergisi. (7): 111–118.
• Canpolat, M. (1982). Ömer bin Mezîd Mecmû’atü’n-nezâ’ir, Ankara: TDK Yayınları.
• Coşkun, N. (2019). 18. Yüzyıla Ait Divan Tertibinde Bir Nazire Mecmuası (İnceleme-Metin). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çanakçı, H. (2019). Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihad Tarlan Koleksiyonu 68 Numarada Kayıtlı Cem’üˈn-Nezâir İsimli Şiir Mecmuası (1b-47b), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dilçin, C. (1986). Gazel, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi Divan Şiiri Özel Sayısı, (415-416-417): 78-247.
• Doğan, A.-Babaarslan, G. (2020). DTCF Kütüphanesi Mustafa Con A 647 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası ve MESTAP’a Göre Tasnifi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (49): 750-785.
• Erdoğan Taş, M.-Yekbaş, H. (2018). Âsım’ın Nazire Mecmuası, Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Ertek, Morkoç, Y. (2003). Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’ü’n-nezâir’i, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gıynaş, K. A. (2014). Pervâne Bey Mecmuası, İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Gökalp, H.-Yıldız E. (2018). İBB Atatürk Kitaplığı K 1565 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuasının Nazireler Kısmı Üzerine, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (55): 91-113.
• Gültekin, H. (2010). Düzenleyeni Bilinmeyen Bir Nazire Mecmuası: Mecmûa-i Nezâyir, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27 (1): 107-122.
• Gümüş, A. K. (2012). Mecmûa-i Nezâir Süleymaniye Kütüphanesi H. Hüsnü Paşa 1031 (150b-250a), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hilal, G. İ. (2019). İBB Atatürk Kitaplığı Bel Yz K 0006, Bel Yz K 0007, Bel Yz K 0772 Numaralarında Kayıtlı Şiir Mecmualarının MESTAP’a Göre Tasnifi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalyon, A. (2011). Peşteli Hisâlî Metâli’ü’n-nezâ’ir İnceleme-Metin, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, E. E. (2019). İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi TY 9940 Numarada Kayıtlı Nazire Mecmuası (2a-62b), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karavelioğlu, M. A. (2015). Mecmû’a-i Kasâ’id-i Türkiyye, Ankara: TDK Yayınları.
• Kaya, B. (2003). Hisâlî Hayatı-Eserleri ve Metâliü’n-nezâir Adlı Eserin Birinci Cildi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köksal, M. F. (2005). Sana Benzer Güzel Olmaz-Divan Şiirinde Nazire, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Köksal, M. F. (2012). Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Köksal, M. F. (2017). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-nezâ’ir, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, e- kitap http://ekitap.kulturturizm.gov.tr (17.01.2021).
• Köksal, M. F. (2020). Berlin Devlet Kütüphanesinde XVI. Yüzyılda Derlenmiş Kıymetli Bir Mecmua: “Mecmû’a-i Nezâyir”, KÜLTÜRK Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (1): 49-71.
• Mermer, A. (2002). XV. Yüzyılda Yazılmış Bilinmeyen Bir Nazire Mecmuası ve Aydınlı Visâlînin Bilinmeyen Şiirleri, Millî Folklor. (56): 75–94.
• Özer, İ. (2012). Mecmua-i Nezâir H. Hüsnü Paşa 1031 (100b-150a), Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Samancı, M. (2013). Mecmû’a-i Nezâir (vr. 150b-250a) Süleymaniye Kütüphanesi H. Hüsnü Paşa 1031, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezgin, B. (2015). Erzincan İl Halk Kütüphanesindeki 1492 Numaralı Nazire Mecmuası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Solmaz, S. (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı, Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
• Şemseddin Sami (2010). Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2001). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Uzun, M. (2003). Mecmua. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (C. 28, s. 265-268). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yıldırım D. S. (2011). Mecm’ûa-i Nezâir Hasan Hüsnü Paşa N. (1031) İnceleme-Tenkitli Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayan, G. (2000). Antepli Arzî Mehmet Dede, Osmanlı Döneminde Gaziantep Sempozyumu.113-136. http://www.turkoloji.cukurova.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/g_ayan_04.pdf, (10.01.2021)