BATI TRAKYA GÜMÜLCİNE AĞIZLARINDA KULLANILAN ZARF-FİİL EKLERİNDEN ÖRNEKLER

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 307 - 331, 18.10.2021

Muharrem Özden

Öz

Genel olarak ağızlar, konuşma dilinin bölgelere göre ses ve şekil bakımından farklılıklar göstermesi sonucunda ortaya çıkmış olan ve tarihi yazı dilleri ve lehçelerden izler taşıyan kolları olarak tanımlanabilir. Bu nedenle bir dilin eksiksiz olarak anlaşılması ancak ağızların doğru anlaşılmasıyla doğru orantılıdır. Günümüzde ağız çalışmaları yeni verilerin toplanması ve hâlihazırda toplanmış olan materyalin değerlendirilmesiyle sürdürülmektedir. Anadolu ağızlarında zarf-fiillerle ilgili olarak birçok bölgesel çalışma yapılmış ve ortaya çıkan malzeme tasnif edilmeye çalışılmıştır. Yapılan derleme çalışmalarından ortaya çıkan zarf-fiil yapıları, bazen ölçünlü dille paralellik gösterirken bazen de ölçünlü dilden farklı kullanımlar şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma Batı Trakya (Yunanistan Trakyası) Gümülcine Ağızlarında kullanılan zarf-fiil çeşitliliğini ortaya koymak amacıyla yapılmış olup bu çeşitlilikten hareketle bölgenin zengin söz varlığı hakkında fikir vermek temel düşüncemizdir.

Anahtar Kelimeler

Gümülcine, zarf-fiil, Batı Trakya, söz varlığı

Kaynakça

• BANGUOĞLU, T. (1995), Türkçenin Grameri, Ankara: TDK Yay.
• ÇELİK, Y. (2019), Ankara Ağızlarında Zarf-Fiil Cümleleri (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı, Ankara.
• DENİZ-YILMAZ, Özlem (2009). Türkiye Türkçesinde Eylemsi. Ankara: TDK Yay.
• ERGİN, M. (1962), Türk Dil Bilgisi, İstanbul.
• ERGİN, M. (2004), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yay.
• GENCAN, T. N. (1983), Dilbilgisi, İstanbul: Kanaat Yay.
• GÜNŞEN, A. (2008), Doğu Trakya Ağızlarının Şekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler, Turkish Studies (Türkiye Dışındaki Türkler Dosyası), International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3/3, 9, 402-470, www.turkishstudies.net.
• KARAHAN, L. (2011), Türk Dili Üzerine İncelemeler, içinde, Anadolu Ağızlarında Kullanılan Bazı Zarf-Fiil Ekleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
• KORKMAZ, Z. (1966a). ‚Türkçedeki –arak/-erek Zarf-fiil (Gerundium) Ekinin Yapısı Üzerine‛ Reşit Rahmeti Arat İçin, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, Ankara.
• KORKMAZ, Z. (1966b), Türkçede –Madan, -Meden, -Madın, -Medin Zarf –Fiil Ekinin Yapısı Üzerine, Türkoloji Dergisi, Cilt 2, 297.
• KORKMAZ, Z. (2005), Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C.1, Ankara: TDK. Yayınları.
• KORKMAZ, Z. (2007), Türkiye Türkçesi Grameri-Şekil Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• KORKMAZ, Z. (2009), Türkiye Türkçesi Grameri: Şekil Bilgisi, Ankara: TDK Yay.
• KURT, P. (2006), Zarf-Fiillerin Anlam Farklılıklarının Kavratılması (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Türkçe Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul.
• MENINSKI, F. (1680), Grammatica Turcica, Viyana.
• ÖZDEN, M. (2016). Batı-Trakya Gümülcine Ağız İncelemesi (Ses ve Şekil Bilgisi- Metinler- Söz Varlığı), Trakya Üniversitesi Yayınları. Yayın No:180.