Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Romanı ile Nemat Kelimbetov’un Ümit Romanının Yapı Bakımından Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 19 - 34, 29.04.2022

Yerlan Zhıyenbayev , Islam Baktiyaruly

Öz

Aynı kültür dairesinde, hemen hemen aynı dönemde eserler veren Türk edebiyatının klasik yazarı Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” ve Kazakistan yazarlarından Nemat Kelimbetov’un “Ümit” romanlarındaki ortak yapının tespiti ve değerlendirmesini amaçladığımız çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, yazarların hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgiler verildi. “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” ve “Ümit” romanlarındaki yapının mukayeseli olarak değerlendirilmesi için eserlerin inceleme zaruriyeti doğmaktadır. Bu sebeple çalışmamızın ikinci bölümünde, sırasıyla Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” ve Nemat Kelimbetov’un “Ümit” romanları, yapı ve yapıya bağlı temel unsurlardan hareketle incelenmiş ve böylece mukayeseli çalışma için ihtiyaç duyulan malzeme değerlendirilmiştir. Sonuç bölümde ise, esas alarak hazırladığımız adı geçen iki yazardan seçtiğimiz romanların yapıları, bir bütünlük içerisinde ele alınarak tespit edilen ortak ve farklı yapı özellikleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Edebiyatı, Kazakistan Edebiyatı, yapı, psikolojik roman, metin tahlili, mukayeseli edebiyat

Structural Comparison of Peyami Safa’s Novel “Ninth Ward” and Nemat Kelimbetov’s Novel “Hope”

Öz

This study which aimes the detectionand evaluation ofthe commonstructure in the stories “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” by classic of the Turkish literature Peyami Safa and “Ümit” by Kazakh writer Nemat Kelimbetov, consists on two parts. For the comparative structure evaluation of “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” and “Ümit” stories, arises the necessity ofseparateanalyses of the stories. For this reason, in the mainpart of thestudy respectively Peyami Safa’s “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” and Nemat Kelimbetov’s “Ümit” stories were analyzed moving from the story structure and on thebasicelements ofthe structure, so thematerial needed forthe comparativestudy wasevaluated. The last part of the studyfocuses onthe common and differentfeatures ofthe story structures in an integrated manner which is mainly prepared from the chosen stories of the aforementioned authors.

Anahtar Kelimeler

Turkish Literature, Kazakh Literature, structure, psychological novel, text analysis, comparative literature

Kaynakça

• Abdezulı, Kanseyit (2010). Профессор Немат Келімбетов және қазіргі қазақ руханияты,Қаз ҰУ Хабаршысы №4, 3-5. Almatı.
• Abdurahman, Savıtbek (2011). “Maneviyat Sırrı ve Manevi Şiir”, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 173-184 s.
• Aktaş, Şerif (2003). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, 6. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Bingshi, Yui (2011). Yılmaz Ruhun Sahibi, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 235-236 s.
• Çetin, Nurullah (2009). Roman Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap.
• Eluvbayev, Smagul (2011). “Zırh veya Bir Sebat ve Aşk Hikâyesi”, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 131-142 s.
• Enginün, İnci (2013). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergah yayınları.
• Haidu, Zhang (2011). Berraklık ve Saflıktan Doğan Eser, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 237-240 s.
• Hamzabekulı, Dihan (2011). “Gurur ve Eğitim Yüksekokulu”, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 165-172 s.
• Kanatbayev, Düysenbek (2011). “Yiğitliğin Mihenk Taşı”, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 184-188 s.
• Kara, Abdulvahap (2011). Nemat Ağabey Türk Halklarının Kalbinde Sonsuza Dek Yaşayacak, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 219-222 s.
• Kelimbetov, Nemat (2010). Ümit. İstanbul: Selenge Yayınları.
• Kocatürk, Vasfi Mahir (2018). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, 5. Baskı. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi yayınları.
• Majenkızı, Rayhan (2011). Dünya Okuyucuları için Ortak Kitap, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 189-190 s.
• Mamet, Süleyman (2011). Kelimbetov Mücizesi, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 223-226 s.
• Nurpeyisov, Abdülcemil (2011). “Asalet”, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 127-130 s.
• Nurşayıkov, Azilhan (2011). “Yiğitlik ve Bilgelik Destanı”, Yaşlılık, İstanbul: Artus Basım. 143-148 s.
• Önal, Mehmet (2009). Yeni Türk Edebiyatı-2, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Safa, Peyami (2010). Dokuzuncu Hariciye Koğuşu. Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Wellek, Rene; Warren, Austin (2005). Edebiyat teorisi, (Çeviren: Ömer Faruk Huyugüzel), İzmir: Akademi Kitapevi.