Zengî Ata Külliyesinin Eski Mimar Yazısı Açısından, Hoca Ahmed Yesevî Külliyesi ve Bibi Hanım Mescidi ile Ortak ve Benzer Yönleri

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 17, 29.04.2022

Metin Akar

Öz

Aynı zaman aralığında, Emir Timur’un saltanatının son yıllarında yapılan Zengî Ata külliyesi, Hoca Ahmed Yesevî külliyesi ve Bibi Hanım mescidinin dışını süslemede kullanılan eski mimar yazıları kelime, ibare ve cümleler; yazı mekânları, yazıların istif şekilleri, kullanılan renkler ve bu renklerin klâsik üsluba uyup uymaması bakımınlarından incelenmiş, bunların tek bir kalemden çıkmış olmasa bile tek inşaat firmasının, tek yazı istif katalogdan alınarak yazıldığı kanaatine varılmıştır. Elde edilen verilerin restorasyon faaliyetleri ile [Hoca Ahmed Yesevi külliyesi gibi] yazımı yarım kalan veya zaman, insan ve tabiat ve tabiî afetler tarafından tahtibata uğratılan eski yapıların hat restorasyonu konusuna ışık tutması, yol göstermesi ve kolaylaştırması gibi yararı olacağına inanıyoruz.

Anahtar Kelimeler

Zengi Ata, Ahmet Yesevi, Bibi Hanım, Eski Mimar Yazısı, Hat Restorasyonu.

Kaynakça

• Akar, M. (2004). Hoca Ahmed Yesevî Külliyesi’nin Maʻkılî Güzelleri, Ankara: Yeni Avrasya Yayınları.
• Alpaslan, A. (1999), Osmanlı Hat Sanatı, İstanbul.
• Beksaç, A.E. (1992). Bibi Hanım Camii, DİA, C. VI, İstanbul: Türkye Diyanet Vakfı Yayınevi
• Corayev, M. (2001). İpekyolu Efsaneleri, çev.: D. Ahsen Batur, İstanbul.
• Habib. (1305/ ). Hatt u Hattâtîn, İstanbul.
• Yazır, M. B. (1972) Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli-I, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Fayziyev, T. – Usmanov, Â. –Sayfullah, S. (2001). Zangi Ata, Taşkent: «Mâvarâunnahr».
• Schuyler, E. (1990) , Turkestan, Notes of a Journey in Russian Trkestan, Khokand, Bukhara and Kulja In two volumes, Vol. I, p. 138, New York.
• Schuyler, E. (2003). Türkistan Seyahatnamesi, çev.: Kolağası Ahmed, yayına hzrl.: A. Ahmetbeyoğlu, - K. Özcan – İ. Keskin, İstanbul: TATAV yayını.
• Samad, A. Zangi Ata Markadi, Taşkent, “Minhâc” 2004.
• Sultanov, U. (2018). Taşkent’teki Yesevî Mensuplarının Mezarları, Kul Hoca Ahmed Yesevî, Makaleler Kitabı, Ankara.
• Özbekistan Millî Ansiklopediyası, (2002). C.III, s.667, Taşkent.