Evliyâ Çelebi Seyahat-nâmesi’nde Na‘lıncı Memi Dede

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 117 - 137, 15.12.2022

Metin Akar Kübranur Koçak

https://doi.org/10.17932/IAU.TURKLUK.2015.011/turkluk_v08i2003

Öz

Kerâmet ve mucize, Allah’ın izin vermesi sonucunda meydana gelen olağanüstü hallerdir. Bunların teşekkül etmesinde farklılık vardır. Mucize, peygamber aracılığıyla izhar eder; kerâmet ise Allah’ın veli kullarının aracılığıyla zuhur eder.
Kerâmet örneklerini Eski Türk Edebiyatında menâkıb başlığı anlatılan menkıbe kitaplarında görmekteyiz. Seyahat-nâme türünün şaheseri kabul edilen Evliyâ Çelebi Seyahat-nâme’sinin birinci cildinde “Menâkıb-ı Na‘lıncı Memi Dede” başlığı altında, bu zatın vefat ettikten sonra meydana gelen kerâmetleri anlatılmıştır. Menkıbede Unkapanı’nda meydana gelen büyük yangında Na‘lıncı Memi Dede’nin dükkânına zarar gelmemesi ve öldükten sonra Sultân IV. Murâd’ın rüyasına girmesi gibi olaylar anlatılır. Makalede Evliyâ Çelebi ansiklopedisinin nasıl bir yöntemle yapılması gerektiğini Na‘lıncı Memi Dede örneğiyle gösterilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

kerâmet, mucize, Evliyâ Çelebi, Seyahat-nâme, Na‘lıncı Memi Dede.

Kaynakça

• Baysun, M. C. (1948). Evliya Çelebî. İslâm Ansiklopedisi, IV:400-412. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Canım, R. (2014). Divan Edebiyatında Türler, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Dankoff, R. (2010). Seyyah-ı Âlem Evliyâ Çelebi'nin Dünyaya Bakışı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 4. Baskı.
• Dankoff, R., Kahraman, S. A., Dağlı, Y. (2006). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi 1. Kitap, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Doğan, Sinan. https://www.flickr.com/photos/sinandogan/4409595988 [27.02.2022].
• Ekrem, R. E. (1971). Evliyâ Çelebi. İstanbul Ansiklopedisi, X:5419-5425. İstanbul: Koçu Yayınları.
• İlgürel, M. (1995). Evliya Çelebi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XI: 529-533. İstanbul: TDV Yayınları.
• İstanbul Türbe, Hazire ve Kabirleri. (2019). İstanbul: İstanbul Büyük Şehir Belediyesi.
• İz, T. (1989). Evliyâ Çelebi ve Seyahat-nâmesi, Ankara: Tarih Kurumu Basımevi.
• Okuyucu, C. (1994). Cinâni Hayâtı Eserleri Dîvânının Tenkidli Metnî. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Kubbe Altı Lugatı. http://lugatim.com/s/nalıncı [17.02.2022].
• Nesefi, Ö. (2006). İslâm İnancının Temelleri Akaid, çev: Seyit Ahsen, İstanbul: Bayrak Yayıncılık, 21. Baskı.
• Uludağ, S. (2002). Keramet. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XV: 265-268. Ankara: TDV Yayınları.
• Yalçın, A. (1996). Gönül Sultânları İstanbul Evliyâları, İstanbul: Çelik Yayınevi.