Zengî Ata Külliyesini Süsleyen Eski Mimar Yazısı İle Yazılmış Duvar Yazılarının Hat Restorasyonu -1

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 87 - 102, 15.12.2022

Metin Akar

https://doi.org/10.17932/IAU.TURKLUK.2015.011/turkluk_v08i2001

Öz

Yazımızın girişinde, İslâmın Türkler arasında yayılması ve yerleşmesi konusunda önemli role sahip olan Hoca Ahmed Yesevî’nin öğretmenlerinden olan Arıstan Bab’ın torunu ve Tâc Ata’nın oğlu ve Bakırganlı Hakîm Süleymân Ata’nın öğrencisi ve halifesi olan Zengî Ata’nın kimliği, Yesevîlik yolu içindeki konumu, yetişirdiği önemli rehberler hakkında bilgi verilmiştir. Devamında, Zengî Ata türbesinin tarihçesi, vasıfları, bu binada mevcut olan mimar yazısı alanları ve burada yazılanlar, bu yazıların metin tamirime muhtaç olan yerlerine dikkat çekilmiş, bunlardan birinin nasıl restore edileceği hem sözle anlatılmış, hem de çizimle anlatılmış, gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zengi Ata, Zengi Ata Külliyesi, Hatt-ı Bennâî, Hoca Ahmed Yesevî, Metin Tamiri.

Kaynakça

• Abdullah, A. (1991). Zangi Ata, Taşkent Hakikati Ruznāmesi, Taşkent. (30.04.1991)
• Akar, M. (2004). Hoca Ahmed Yesevî Külliyesinin Maʻkılî Güzelleri, Ankara: Yeni Avrasya Yayınları.
• Akar, M. (2022).Zengî Ata Külliyesi’nin Eski Mimar Yazısı Açısından, Hoca Ahmed Yesevî Külliyesi ve Bibi Hanım Mescidi ile Ortak ve Benzer Yönleri, İstanbul Aydın Üniversitesi Aydın Türklük Bilgisi Dergisi, Yıl 8, Sayı 1, Bahar, s.1-17, İstanbul.
• Aşimulu, Ş. (2000). Zengi Baba Ävliye, Sır Boyındagı Ävliyeler, Almatı.
• Es-Sıddîkel-Hârezmî,U. [Baba Tükles Risâlesi], 1131/1719. Neşri: (1994). DeWeese, Devin, Islamization and Native Religion in the Golden Horde: Baba Tükles and Conversion to Islam in Historical and Epic Tradition, Pennsylvania.
• Fayziyev, T. (2001). Zangi Âta, Tâşkent: Mâverâunnehr.
• Hasan, N. (2018). Ahmed Yesevîʹnin Türkistanlı Takipçileri, Kul Hoca Ahmed Yesevî, Makaleler Kitabı, Ankara.
• Hazînî. (1002/1593). Cevâhirü'l-Ebrâr min Emvâci'l-Bihâr. İstanbul Üniversitesi Merkez Ktp., TY Bl., no:3893. İstanbul.
• Kalmırzaulı, A. (1997). Teberik Düniye, Almatı: Kasyet.
• Kazbekov, Y. (1915). Prazdnik v Zangi Ata, Turkestanskye vedomosti, nr. 34.
• Kısakürek, N.F. (1960). Halkadan Pırıltılar, Tam ve Yeni Baskı, , İstanbul: Türk Neşriyat Yurdu.
• Mayev, N. A. (1876). Aziatskiy Taşkent/ Materiali Dlya Statastiki Turkestanskogo Kraya. Sy. IV, S-Petersburg.
• Samad, A. (2004). Zangi Ata Markadi, (Afsâna va Hakîkat), İkkinci naşri, Taşkent: «Minhâc».
• Sayfullâh, S. (2001). Zangi Ata, Tarihlari, Rivâyatlar, Karâmatlar, Taşkent: «Mavarâ».
• Schuyler, E. (1990). Turkestan, Notes of a Journey in Russian Turkestan, Khokand, Bukhara and Kulja In two Volumes, Vol. I, New York.
• Sultanov, U. (2018). Taşkent’teki Yesevî Mensuplarının Mezarları, Kul Hoca Ahmed Yesevî, Makaleler Kitabı, Ankara.
• Tosun, N. (2012). Çağatayca Menakıpnameler, http://yagmurdergisi.com.tr/archives/yazdir/ cagatayca-menakipnameler-eylul-2012. Erişim: 15.04.2016.
• Tosun, N. (2018), Yeseviyye, Kul Hoca Ahmed Yesevî, Makaleler Kitabı, Ankara.