Yahya Kemal, Nâzım Hikmet ve Kemal Tahir Arasında Cahit Tanyol’un Kuruluş ve Fetih Destanı

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 85 - 119, 15.12.2023

Cafer Gariper

Öz

Sosyolog, eleştirmen, yazar, şair gibi farklı kimliklere sahip olan Cahit Tanyol, Kuruluş ve Fetih Destanı adlı 1969’da yayımlanan kitabında Osmanlı tarih yazıcılarından, Yahya Kemal’den, Kemal Tahir’den, Nâzım Hikmet’ten yola çıkarak İstanbul’un fethini merkeze alan bir metin ortaya koyar. Düşünce arka planın güçlü bir katman oluşturduğu düzyazı ve manzum parçalardan oluşan bu destanda Tanyol, yer yer öğretici bir kurguya başvurur. Şiirsel söylemi yakaladığı manzum parçalarda etkileyici bir dil kullanır. Form/teknik olarak beslendiği anlaşılan Nâzım Hikmet’in Simavne Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin Destanı’na alternatif, Osmanlı’yı olumlayan bir bakış geliştirir. Bu makalede Cahit Tanyol’un Kuruluş ve Fetih Destanı yazıldığı dönemin şartları içerisinde, başka metinlerle kurduğu ilişkiler ağı merkeze alınarak çözümlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cahit Tanyol, Kuruluş ve Fetih Destanı, Osmanlı, sosyalizm

Kaynakça

• Cevizci, Ahmet (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çav, Erkan. (2011). Dramın Aydını Cahit Tanyol Şair-Öğretmen-Felsefeci- Sosyolog, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Çetindaş, Dilek (2014). Türk Edebiyatında Destan, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Kemal Tahir (1989). Notlar/Sanat Edebiyat I, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Nâzım Hikmet (1997). Benerci Kendini Niçin Öldürdü Şiirler 2 Benerci Kendini Niçin Öldürdü?, Gece Gelen Telgraf, Portreler, Taranta Tabuya Mektuplar, Simavna Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı, Şeyh Bedreddin Destanı’na Zeyl. İstanbul: Adam Yayınları.
• Pospelov, Gennadiy N. (1985). Edebiyat Bilimi II, Birinci Baskı, (Çev. Yılmaz Onay), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Şeyh Galip (1992). Hüsn ü Aşk. (Haz. Orhan Okay-Hüseyin Ayan), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanyol, Cahit. (1967a). “Der Hicab-ı Fatih Sultan Mehmet”. Sayı 217, 26 Mayıs, s. 5.
• Tanyol, Cahit (1967b). “İstanbul’un Fethi: Bu Namaz Değil Bir Seferdi”. Cumhuriyet, 2 Haziran.
• Tanyol, Cahit (1967c). “İstanbul’un Fethi: Büyük Hücum”. Cumhuriyet, 3 Haziran.
• Tanyol, Cahit. (1967d). “Der Buhran-ı Akşemseddin”. Sayı 219, 9 Haziran, s. 15.
• Tanyol, Cahit. (1969). Kuruluş ve Fetih Destanı. İstanbul: Gün Matbaası.
• Tanyol, Cahit (2005). “Cahit Tanyol ile Kuruluş ve Fetih Destanı Üzerine Söyleşi”, Konuşan: Hüseyin Durukan. Mostar, S. 3, Mayıs 2005, s. 74-76.
• Tanyol, Cahit (2007). “Akşemseddin Fikri, Fatih Eylemi Temsil Eder”, Konuşan: Nesrin Çaylı, Yeni Şafak, 27. 05. 2007, https:// www.yenisafak.com/hayat/aksemseddin-fikri-fatih-eylemi- temsil-eder-47433, Erişim: 12. 06. 2023.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1962). Yahya Kemal, İstanbul: Yahya Kemal’i Sevenler Cemiyeti Neşriyatı.
• Yetiş, Kâzım (1994). “Destan”, DİA, C. 9, s. 2002-205.