MURAT GÜLSOY’UN YAZARIN BELLEĞİ ADLI ÖYKÜSÜNDE LUİGİ PİRANDELLO ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 145 - 180, 03.03.2025

Şahmurat Arık

Öz

İtalyan edebiyatında deneme, şiir, hikâye, roman ve tiyatro eserleriyle şöhret bulan Luigi Pirandello; özellikle Altı Kişi Yazarını Arıyor (Sei personaggi in cerca d’autore) (1921), IV. Henri (Enrico IV) (1922) ve Çıplakları Giydirmek (Vestire gli ignudi) (1925) adlı oyunları başta olmak üzere, yazdığı çok sayıdaki eseriyle dünya tiyatro tarihinde önemli bir yer edinir. Pirandello’nun oyunlarındaki yenilikler, dünya çapında bir tesir uyandırır ve farklı ülkelerde birçok yazara ilham kaynağı olur. Türk edebiyatının önemli isimlerinden Murat Gülsoy da İtalyan yazardan etkilenenler arasındadır. Gülsoy, Yazarın Belleği (2000) adlı hikâyesini, Pirandello’nun Altı Kişi Yazarını Arıyor isimli oyunundan hareketle kaleme alır. İki eser arasındaki benzerlikler; sanatın gücü, evrenselliği, sanatçı hassasiyeti ve kültürlerarası etkileşimi göstermesi yönüyle dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Luigi Pirandello, Altı Kişi Yazarını Arıyor, Murat Gülsoy, Yazarın Belleği, Varoluşçuluk, Türlerarasılık

Kaynakça

• Akyıldız, Ş. (2015). Murat Gülsoy’un Eserlerinde Postmodernist Ögeler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akyüz, M.(2020). Bir Okuma Biçimi Olarak Tiyatro -Türlerarası İlişkiler-. Ankara: Ürün Yayınları.
• Arık, Ş. (2007). Kurmacanın Üstkurmacaya Dönüştürülmesinde Murat Gülsoy Hikâyeleri. İstanbul: Hikâyenin Bugünü-Bugünün Hikâyesi/ 80 Sonrası Türk Hikâyesi Sempozyumu. 338-356.
• Atasoy, E. (2021). The Portrayal of Family and Self-reflexivity in Luigi Pirandello’s Six Characters in Search of an Author. Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), (23), 239- 253.
• Balamir, E. (2008). Luigi Pirandello’nun Yazın Kimliğinde Son Nokta Tiyatro (Kimi Tiyatro Oyunlarında Kadın Figürü). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balamir, E. (2010). İtalyan Yazarı Luigi Pirandello’nun Tiyatroya Bakışı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, (50), 19-34.
• Boschiggia, E. (1986). Guida alla Lettura di Pirandello, Mondadori. Milano.
• Çobanoğlu, (2021). Pirandello’nun Romanlarında Maske Kavramı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir Solak, N. (2023). An Analysis of the Play Six Characters in Search of an Author in the Context of the Author- Work Relationship. Art Time, (4), 15-20.
• Demirtaş, M. (2016). “Yazarın Ölümü” ve “Geri Dönüşü”: Yazarın Rolü Üzerine Bir Değerlendirme. MSGSÜ Sosyal Bilimler, (13), 48-56.
• Derrida, J. (2010). Edebiyat Edimleri. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Doğanalp, E. (2016). Murat Gülsoy’un Hayatı, Sanatı ve Eserleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erkek, H. (1999). Oyun İçinde Oyun. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Fısher, J. (2023). Karakterlerini Arayan Bir Yazar: Pirandello ve Commedia Dell’arte. Altı Kişi Yazarını Arıyor -Oyunlar- Önsöz. (Çev. B. Özkul), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güler, İ. Y. (2019). Luigi Pirandello’nun “Biri, Hiçbiri, Binlercesi” Adlı Eserinde Görecelik Kavramı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülsoy, M. (2002). Bu Kitabı Çalın. (3. Basım). İstanbul: Can Yayınları.
• Kılıç, Z. (2019). Murat Gülsoy Öykülerinin Postmodernizm Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kundakçı, D. (1990) Pirandello’nun Psikolojik Rölativizmi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, (1-2), 179 – 202.
• Özgü, M. (1970). Luigi Pirandello -Tiyatro Yazarı-. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, (I), 155-170.
• Paolucci, A. (2023). Sicilya’ya Özgü Temalar ve Yeniden Yapılandırılan Sahne: Luigi Pirandello’nun Eserlerinde Kurmaca ve Drama Diyalektiği. Altı Kişi Yazarını Arıyor -Oyunlar- Sonsöz. (Çev. B. Özkul), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pirandello, L. (2009). Altı Kişi Yazarını Arıyor, Liola, Ağzı Çiçekli Adam, Meslek Belgesi. (Çev. H. Aygen). İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Oyunları.
• Pirandello, L. (2023). Altı Kişi Yazarını Arıyor -Oyunlar-. (Çev. N. Adabağ). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Polat, B. (2021). Murat Gülsoy’un Romanlarında Rüya. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sevim Y. (2010). Modern ve Modern Sonrası Tiyatroda Karakterin Evrimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Şen, C. (2015). Bir Tereddüdün Romanı’nın İtalyan Misafiri: Luigi Pirandello. Hece Dergisi, Peyami Safa Özel Sayısı, (217), 380-390.
• Tökel, E. B. (2019). Murat Gülsoy’un “Tanrı Beni Görüyor mu?” Adlı Eserinin Postmodernizm ve Deneysel Edebiyat Bağlamında İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.