The Role of the Concession in the Economic Relations of the Azerbaijan SSR with Foreign Countries in 1920-1922

Yıl 2023, , 394 - 409, 25.03.2023

Oksana Abbasova

https://doi.org/10.46868/atdd.2023.262

Öz

The concession played an important role in the development of economic relations between the Republic of Azerbaijan and foreign countries in the early 20s of the 20th century.Various economic deposits of the republic, especially oil fields, were leased to foreign companies. The concession brought huge profits to foreign countries, while foreign companies paid taxes on their profits to the state and restored the economy. After the April invasion, the oil industry, like other industries, was in a period of decline. After the World War, during the period of global problems, such as economic recession and lack of funds, the question arose of transferring oil fields to foreign capitalists for concession, since it was impossible to restore oil industry by the forces of Soviet Russia in the near future. The fate of Azerbaijani oil was mainly in the hands of the "Central Power/Authority". The intervention of Soviet Russia in Azerbaijan's trade with foreign countries was strong. Despite all the difficulties, Azerbaijan managed to maintain trade and economic relations with foreign countries and achieve certain successes. The article scientifically reflects the activities of concessions that played a special role in the creation and development of Azerbaijan's economic ties with foreign countries at that time.

Anahtar Kelimeler

Concession, New economic policy, Genoa conference, Baku oil, Soviet government

1920-1922-ci İllərdə Azərbaycan SSR-nin Xarici Ölkələrlə İqtisadi Əlaqələrində Konsessiyanın Rolu

Öz

Azərbaycan Respublikasının XX əsrin 20-ci illərin əvvəllərində xarici ölkələrlə iqtisadi əlaqələrinin inkişafında konsessiya mühüm rol oynayırdı. Respublikanın müxtəlif təsərrüfat sahələri, xüsusilə neft sahələri xarici şirkətlərə icarəyə verilirdi. Konsessiya xarici ölkələrə külli miqdarda qazanc bəxş edirdi, belə ki, xarici şirkətlər əldə edilən qazancdan dövlətə vergi verir və təsərrüfat sahələrini bərpa edirdilər. Aprel işğalından sonra, sənayenin müxtəlif sahələrində olduğu kimi, neft sənayesi də tənəzzül mərhələsində idi. Dünya müharibəsindən sonra iqtisadi tənəzzül, vəsait çatışmazlığı kimi qlobal problemlərin baş verdiyi bir dövrdə, Sovet Rusiyasının gücü ilə neftin yaxın zamanda bərpası mümkün olmadığından neft mədənlərini xarici kapitalistlərə konsessiyaya vermək məsələsi ortaya çıxdı. Azərbaycan neftinin taleyi əsasən "Mərkəzi hakimiyyətin" əlində idi. Sovet Rusiyasının Azərbaycanın xarici ölkələrlə ticarət etməsinə müdaxiləsi güclü idi. Bütün çətinliklərə baxmayaraq, Azərbaycan xarici ölkələrlə ticari-iqtisadi münasibət saxlaya bilmiş və müəyyən nailiyyətlər qazanmışdı. Məqalədə, həmçinin həmin dövrdə Azərbaycanın xarici ölkələrlə iqtisadi əlaqələrinin yaranması və inkişafında xüsusi rol oynamış konsessiyaların fəaliyyətini elmi cəhətdən araşdırılması öz əksini tapmışdır.

Anahtar Kelimeler

Konsessiya, yeni iqtisadi siyasət, Genuya konfransı, Bakı nefti, Sovet hökuməti

Kaynakça

• Azərbaycan tarixi: 7 cilddə, VI C., Elm, Bakı 2008.
• Аzərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f.411, siy 1, iş 12, v.62, 65.
• Аzərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f.412, siy.1, iş 12, v.15-16-63; f.28, siy.1, iş 5, v.55-57.
• DADAŞOVA, R., Avropa dövlətləri və Azərbaycan (1920-1922ci illər), Planet-Press, Bakı 2006.
• ƏLİYEV,Ə., Azərbaycan nefti dünya bazarında (XX əsrin 20 - 30 - cu illəri), Elm, Bakı 2011.
• HƏSƏNLİ, C., Sovet Dövründə Azərbaycanın Xarici Siyasəti (1920-1939), Adiloğlu, Bakı 2012.