Birinci Dünya Savaşı’nda Sibirya’daki Türk Esareti

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 10, 78 - 90, 01.12.2016

Merve Üner

Öz

Bu makalede Birinci Dünya
Savaşı esnasında Kafkas Cephesi’nde Rusların eline esir düşen Türklerin
Sibirya’ya doğru yolculukları ve kamp hayatları ele alınmıştır. Esaret
süresince büyük sıkıntılar çeken esirlerimizin, özellikle açlık ve soğukla olan
mücadelesi bir yaşam örneği niteliğindedir. Esaretin fiziksel zorluğunun yanı
sıra Rusların zulmüyle karşılaşmaları da bu durumun çekilmez bir hal almasına
neden olmuştur. Bu zorlu yaşamda çeşitli hastalıklara yakalanan Türk
esirlerinin birçoğu yaşamını yitirmiştir. Rus kentlerinde yaşayan Müslüman
halkın, bölgedeki esirlerimize yardım girişimleri de; Ruslar tarafından
engellenince Türk halkının, Sibirya’ya yapılan bu esaret hayatı tam anlamıyla
cehennem azabına dönüşmüştür.

Anahtar Kelimeler

1.Dünya Savaşı, Sibirya, Türk esirleri, Rusya

Turkish Captivity In Siberia In World War I

Öz

This article
discusses the camp life and journeys towards Siberia taken by the Turks who fell
captive to the Russians on the Caucasian battlefield during the first world
war. The
struggle with the hunger and the cold of our captives who had enormous troubles
during the journey is particularly an instance of a survival. The physical
challenges of the captivity and the persecution of Russians made this situation
more difficult. In this hard life, most of the Turkish slavers who had kinds of
illness were died. When the assistance enterprise to our slavers in the region
of Muslim nations who live in Russian cities were obstructed by Russians, the
slavery of Turkish nations in Siberia was absolutely turned the torment of
hell.

Anahtar Kelimeler

1. World War, Siberia, Turkish captures, Russıa, Captivity

Kaynakça

• Arşivler
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi.
• Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Dairesi (ATASE) Arşivi. Türkiye.
• Cumhuriyeti Kızılay Arşivi.
• Resmi Raporlar
• Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti Rusya Üsera Murahhası Yusuf Akçura Bey’in Raporu, Dersaadet, 1335/1919.
• Gazeteler
• İstiklâl
• İfham
• Türk Dünyası
• Araştırma ve İncelemeler
• AKKOR, Mahmut, 2006, 1. Dünya Savaşı’nda Çeşitli Ülkelerdeki Türk Esir Kampları, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• ASLAN, Betül, 2010, “Birinci Dünya Savaşı Esnasında Nargin Adası’nda Türk Esirler”, A.Ü. Türkiyat Enstitüsü Dergisi, Sayı:42, Erzurum.
• ÇETİNKAYA, Mehmet, 2011, Vatan Yıldızlardan Uzak Mı, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul.
• ERBUĞ, Mehmet Baran, 2007, Kaybolan Yıllar (Mülazım Ahmet Hilmi’nin Sarıkamış- Sibirya- Afganistan Hatıraları ve Hayatı), Vadi Yayınları, Ankara.
• GÖZE, Ergun, 1991, Rusya’da Üç Esaret Yılı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• HİÇYILMAZ, Ergun, 2010, Esir Kampları Bana Biraz Hürriyet Yollar Mısın?, Bilge Karınca Yayınları, İstanbul.
• İYBAR, Tahsin, 1950, Sibirya’dan Serendib’e, C.H.P. Halkevleri Bürosu Yayınları, Ankara.
• KEYKURUN, Naki, 1998, Azerbaycan İstiklal Mücadelesi’nden Hatıralar (1905-1920) , İlke Kitabevi Yayınları, Ankara.
• KÖSTÜKLÜ, Nuri, 2012, “1. Dünya Savaşı’nda Rusya’nın Ukrayna ve Diğer Bölgelerindeki Türk Savaş Esirlerine Dair Bazı Tespitler”, Atatürk Araştırma Merkezi, Cilt:28, Sayı:83, Ankara.
• KUTLU, Cemil, 2007, “Krosnayarsk’ın Ölüm Kampından Yatılı Üniversiteye Dönüşmesi”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:32, Erzurum.
• MÜDERRİSOĞLU, Alptekin, 1988, Sarıkamış Dramı, Cilt:2, Kastaş Yayınları, İstanbul.
• ÖLÇEN, Mehmet Arif, 2006, Vetluga Irmağı, Ümit Yayınevi, Ankara.
• ÖNAL, Sami, 2006, Tuğgeneral Ziya Yergök’ün Anıları / Sarıkamış’tan Esarete, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• TAŞKIRAN, Cemalettin, 2001, “Ana Ben Ölmedim”, Atlas Dergisi, Sayı:101, İstanbul.
• TAŞKIRAN, Cemalettin, 2001, Ana Ben Ölmedim, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• TONGUÇ, Faik, 1999, Birinci Dünya Savaşı’nda Bir Yedek Subayın Anıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• VARLIK, Bülent, 1996, Başkatipzade Ragıp Bey Tarihi Hayatım, Kebikeç Yayınları, Ankara.
• YANIKDAĞ, Yücel, 2014, Millete Deva Olmak Osmanlı Savaş Esirleri, Tıp Ve Milliyetçilik 1914-1939, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.