Öz
It should be noted that an important period of the history of Azerbaijan, which
constitute the most important time of the Safavid connected with the name of Shah
Ismail. In this article we try to paint the full portrait of Azerbaijan's famous women,
Shah Ismail’s wife which is known in history as the Tajlu Begum. The symbol of Tajlu
nowadays for our youth is example of brave, as her husband's friend and located on war.
Many of historical sources show that Tajlu Begum eas fallen Ottoman capture. On the
Safavids battle of Caldiran remembered as "the greatest defeat" and Ottoman sources
describe this event on much versions, and sometimes exaggerated. Safawid sources
prefer to remain silent. Ottoman historians report that Tajlu Begum was fallen a
prisoner to Ottoman side and was married with Jafar Calabi one of ayans of Ottoman
palace. Safawi historians reject this claim and substantiate on that Tajlu was on the
Shah Ismail untill the end of his life. In tihs article we try to explain this claims basing
on sources.
Anahtar Kelimeler
Öz
Belirtmek gerekir ki, Azerbaycan tarihinin önemli bir dönemini teşkil eden Safeviler devletinin en belirgin çağları Şah İsmail’in ismi ile alakadardır. Makalemizde Azerbaycan’ın meşhur kadınlarından, tarihte Taçlı Begüm ismiyle bilinen, Şah İsmail’in zevcesinin kaderi ile ilgili karanlık makamlara değinerek onun bütün portresini çizmeğe çalışacağız. Taçlı simgesi bugüne kadar gençliğimiz için fedakar, cesur, eşinin savaş arkadaşı olarak kuvvetli bir mevkidedir. Sayısız tarihi kaynaklar tek bir şekilde bu savaşta Taçlı Hanım’ın Osmanlıya esir düştüğünü gösteriyor. Safeviler tarihinde “en büyük yenilgi” olarak hatırlanan müthiş Çaldıran savaşı hakkında bilgi veren Osmanlı kaynakları Taçlı Begüm’ün esir düşmesi olayını bir kaç versiyonda, geniş, hatta biraz abartılı biçimde anlatsada, Safevi kaynakları bu olayla ilgili susmayı tercih etmişlerdir. Osmanlı tarihçileri Çaldıran’da Şah İsmail’in tacı ile birlikte zevcesi Taçlı’nın da onların eline geçtiğini, sonradan Sultan Selim’in yakın ayanlarından Cafer Çelebi ile Taçlı Begüm arasında izdivaç yapıldığını kaydetmektedir. Safevi müellifleri bunun aksine Şahın sevimli hatununun ömrünün sonuna kadar onun yanında olduğunu iddia ediyorlar; hatta Çaldıran’dan sonraki yıllarda gördüğü tamir ve hayır-hasenat işlerini göstermekle bu iddiayı kuvvetlendirmektedirler. Bu kaynakların çoğusunda Taçlı Hanım’ın devlet işlerinde yakından yer aldığı, hatta Şah İsmail’in gazabına uğrayanların ona sığındığına ilişkin bilgiler de bulunmaktadır. Bunun yanısıra bazı Safevi kaynakları onun esir alındığını onaylasa da, esirliğin sadece bir gün sürdüğünü, Taçlı Begüm’ün, üzerindeki kıymetli mücevherlerini vermekle Osmanlı’nın elinden kurtulduğunu belirtmektedirler. Bu halde Çaldıran’dan sonrakı iki günlük boşluğu ne Osmanlı, ne de Safevi tarihçileri dolduramadığı için bu şüpheler, en önemlisi, zıt fikirler meydana çıkarmaktadır. Makalemizde Şah İsmail’in mahbubesi Taçlı Begüm’ün soyu-nesebi, hayatı, Çaldıran’dan sonrakı talihinin yanısıra onun devlet işlerine katılımı, tamir ve hayır amelleri hakkında Fars ve Türk kaynaklarına dayanılarak bilgi verilecekdir.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA68CM25TF |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 1 Sayı: 4 |