Fuzuli`nin “Leylâ ve Mecnun” Mesnevisinin Bitlisî`nin Aynı Başlıklı Eserine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 11, 137 - 154, 25.05.2017

Zümrüd Rahimova Şefiyeva

Öz

18.
yüzyıl şairi Heris Bitlisî`nin 24 fasıl ve 740 beyitten oluşan “Leylâ ve
Mecnun” mesnevisi geleneksel edebi örneklere dayanılarak kaleme alınmıştır. Bu
eserde birçok klasik şairin etkileri görülmektedir. Bu bağlamda Nizâmî,
Mektebi, Nevai ve Hatifi`nin “Leylâ ve Mecnun” eserleriyle Bitlisî`nin aynı
başlıklı mesnevisi arasında belirli örtüşmeler söz konusudur. İsimleri
zikrolunan şairlerden başka mesnevide başka bir şairin etkilerinin de olmasıyla
ilgili araştırmalarda bilgi verilmiş, fakat onun kimliği açıklanmamıştır.
Makalede kimliği açıklanmayan fakat Bitlisî 
üzerinde etkileri büyük olan bir şairden bahsedilir. Araştırmalarımız
sonucunda (çeşitli olgular, kıyaslamalar, değişik olay, motif, ifade ve kafiyelerin paralellik arz etmesi)
kimliği açıklanmayan etki  kaynağının
ünlü Azeraycan şairi ve divan şiirinin dehası Fuzuli`nin olduğunu belirledik.

Anahtar Kelimeler

Heris Bitlisî, Fuzuli, Rudenko, Bayezidi, Nevai, mesnevi, etki

Kaynakça

• ALİEV, G.Y.,1985, Temı i syujeti Nizâmî v literaturah narodov Vostoka, Moskva.
• BERTELS,Y.E. ,1962, Nizâmî i Fizuli, Moskva.
• BİTLİSİ, HARİS,1965, Leyli i Mecnun. Perevod, predslovie i primechanie Rudenko M.B., Moskva.
• FÜZULİ MUHAMMED,1958, Eserleri, II cild, Bakü.
• KÜRDOĞLU HÜSEYN,1997, Fuzuli ve Ahmed Hani, Mehemmed Fuzuli 500. Beynelhalg Fuzuli simpoziumunun materialları (7-8 Noyabr 1996), Bakı, “Sabah”
• NİZÂMÎ GENCEVİ, 1981, Leyli ve Mecnun, filoloji çevirme, izahlar ve notlar,Der: Alizade Mübariz, Bakü.
• RUDENKO,M.B.,1961,Opisanie kurdih ruksey Leningradskih sobraniy, Moskva.
• MEKTEBİ ŞİRAZİ, 1373, Leyla ve Mecnun, Tahran.
• GENCEVI NIZÂMÎ,1384, Külliyatı Hamse, Der: Vahid Dastgerdi,Tahran.