Reflections of the Democratic Party’s Power in the Turkish Press

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 13, 264 - 296, 26.12.2017

Bekir Koçlar Yunus Özdurğun

Öz

The 1950 General Elections are of
great importance in terms of Turkish political history. Because; for the first
time in Turkey, with these elections, power has changed with popular will. After the
declaration of the republic, the Republican People's Party, holding power for
27 years, passed the opposition after the defeat in these elections. While
these elections added a lot of power to the Democrat Party, it caused a great
loss of prestige in the CHP. In this study; the changing power will focus on
how the viewpoint of the national press is and how it will approach DP
government in the coming years.

The
DP came to power in the 1950 general elections, which was generally welcomed by
the national press. The financial difficulties brought by the World War II
continued its influence in the aftermath of the war, and together with the
passage of multi-party life, the people started to take support from CHP. This
first change of power in the history of the Republic brought with it new
expectations from the ruling power. The press has entered into many new issues,
from economics to politics to social.

Anahtar Kelimeler

Republican People's Party, Democratic Party, 1950 General Elections

Demokrat Parti’nin İktidara Gelişinin Türk Basınındaki Yansımaları

Öz

1950
Genel Seçimleri, Türk siyasi tarihi açısından büyük önem arz etmektedir. Çünkü
bu seçimler ile birlikte Türkiye’de ilk kez iktidar halk iradesiyle değişmiştir.
Cumhuriyet’in ilanından sonra 27 yıl boyunca iktidarı elinde tutan Cumhuriyet Halk
Partisi, bu seçimlerde aldığı yenilginden sonra muhalefete geçmiştir. Bu
seçimler Demokrat Parti’ye büyük bir güç katarken, CHP safında ise büyük bir
prestij kaybına neden olmuştur. Bu çalışmada; değişen iktidara ulusal basının bakış
açısının nasıl olduğunun üzerinde durulacak ve ilerleyen yıllarda DP iktidarına
nasıl yaklaştığı irdelenecektir.

DP’nin,
1950 genel seçimlerinde iktidara gelişi ulusal basın tarafından genellikle
olumlu karşılanmıştır. II. Dünya Savaşı’nın getirdiği mali sıkıntıların savaş
sonrasında da etkisini sürdürmesi ve bununla birlikte çok partili hayata kesin
olarak geçiş ile halk CHP’den desteğini çekmeye başlamıştı. Cumhuriyet
tarihinde yaşanan bu ilk iktidar değişimi, yeni iktidardan beklentileri de
beraberinde getirmiştir. Basın yeni iktidardan başta iktisadi olmak üzere,
siyasi, sosyal gibi birçok konuda beklentilere girmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, 1950 Genel Seçimleri

Kaynakça

• A. ARŞİVLER Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• B. RESMİ YAYINLAR
• Ayın Tarihi
• Resmi Gazete
• TBMM Tutanak Dergisi
• Türkiye İstatistik Kurumu Milletvekili Genel Seçimleri (1923-2011), (2012), Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara
• C. SÜRELİ YAYINLAR Akşam Cumhuriyet Hürriyet Kudret Milliyet Son Posta Son Saat Son Telgraf Ulus Vakit Vatan Yeni Sabah Zafer
• D. TEZLER
• UYAR, Hakkı, 1998. Türkiye’de Tek Parti Döneminde İktidar ve Muhalefet (1923- 1950), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), İzmir.
• E. KİTAPLAR
• ALBAYRAK, Mustafa, 2004, Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946- 1960), Phoenix Yayınevi, İstanbul.
• BARUTÇU, Faik Ahmet, 1977, Siyasî Anılar, Milliyet Yayınları, İstanbul.
• ÇUFALI, Mustafa, 2004, Türkiye’de Demokrasiye Geçiş Dönemi (1945- 1950), Babil Yayıncılık, Ankara.
• EROĞUL, Cem, 1990, Demokrat Parti (Tarihi ve İdeolojisi), İmge Yayınevi, Ankara.
• KARPAT, Kemal H, 2010, Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• ÖKTE, Faik, 1951, Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul.
• TOPUZ, Hıfzı, 1973, 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• YALMAN, Ahmet Emin, 1997, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, II, Pera Turizm ve Ticaret AŞ, İstanbul.
• YEŞİL, Ahmet, 2001, Türkiye’de Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• F. MAKALELER VE GAZETE KÖŞE YAZILARI
• ALDOĞAN, Sadık, 26.05.1950. “Zümre Tahakkümü Sona Erecek Mi?”, Kudret.
• ATAY, Falih Rıfkı, 21.05.1950, “İktidar”, Cumhuriyet.
• ARDIÇOĞLU, Nurettin, 17.05.1950, “Ne İdik Ne Olacağız?” Kudret.
• BABAN, Cihat, 15.05.1950, “Yeni İnkılap Türk Milletine Kutlu Olsun”, Son Saat.
• ______ (20.05.1950). “En Güzel Miras”, Son Saat.
• ______ (31.05.1950). “Menderes Hükümetinin Yeni Programı”, Son Saat.
• BENİCE, E.İ (17.05.1950). “İnönü ve Muhalefet Mevkiinde Cumhuriyet Halk Partisi”, Son Telgraf.
• CANTEK, Funda Şenol, 2015, “Ellili Yıllar Türkiye’sinde Basın”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Haz: Mete Kaan Kaynar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• “DP’den Ne Bekliyoruz?”, 01.06.1950, Hürriyet.
• “Çok Dikkatli Olmak Lazım”, 19.05.1950, Yeni Sabah.
• EMEÇ, Selim Ragıp, 18.05.1950, “Ferahlık Devri”, Son Posta.
• ERİM, Nihat, 17.06.1950, “Yeni Devir Yeni Mesuliyet”, Ulus.
• “Fazilet Mücadelesi Başlamalıdır”, 22.05.1950, Yeni Sabah.
• FENİK, Mümtaz Faik, 18.05.1950, “Vazife Büyük ve Çetindir”, Zafer.
• ______(19.05.1950). “Halk Niçin DP’yi Tercih Etti?”, Zafer.
• ______(24.05.1950). “Menderes Kabinesi”, Zafer.
• ______(22.05.1950). “Büyük Milletin Büyük Elçileri”, Zafer.
• KARACAN, Ali Naci, 31.05.1950, “Bir Devir Kapandı, Bir Devir Açılıyor”, Milliyet.
• KÜRKÇÜOĞLU, Kemal Edip, 04.06.1950, “Maarifimizin İstikrar ve Program İhtiyacı”, Zafer.
• KURTBEK, Seyfi, 08.06.1950, “Doğu Kalkınması”, Zafer.
• KOÇLAR, Bekir, 2002. “Çok Partili Hayata Geçiş Döneminde Hükûmet Muhalefet İlişkisi”, Türkler, XVI, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss. 754-764.
• NADİ, Nadir, 16.05.1950, “O günün Manası”, Cumhuriyet.
• ______25.05.1950, “Başlarken”, Cumhuriyet.
• ______28.05.1950, “Yol”, Cumhuriyet.
• ______07.06.1950, “Ezan”, Cumhuriyet.
• ______17.06.1950, “Ne İstiyoruz”, Cumhuriyet.
• OBUZ, Ömer, 2017, “Adnan Menderese Gönderilen Bazı Mektup ve Telgraflar Üzerine: STOP”, International Journal Of Eurassia Social Sciences, VIII/ 27, ss. 713-729.
• SİMAVİ, Sedat, 21.05.1950, “Değişen Nöbet”, Hürriyet.
• SADAK, Necmettin, 22.05.1950, “Eski İşime Başlarken”, Akşam.
• ______23.05.1950, “Dilediğimiz İki Şey”, Akşam.
• TUNAYA, Tarık Zafer, 26.05.1950, “İktidarın Terki”, Vatan.
• US, Asım, 17.05.1950, “Zaferden Farksız Bir Mağlubiyet”, Vakit.
• ______25.05.1950, “Seçimlerde Adalet Meselesi”, Vakit.
• ______18.05.1950, “DP İktidarından İlk İsteğimiz”, Son Telgraf.
• YALÇIN, Hüseyin Cahit, 16.05.1950, “Büyük İsmet İnönü”, Ulus.
• ______17.05.1950, “Yeni Bir Devir Açılıyor”, Ulus.
• ______24.05.1950, “Halk Partisinin Kuvveti”, Ulus.
• ______27.05.1950, “Talihli Hükümet”, Ulus.
• YALMAN, Ahmet Emin, 17.05.1950, “İsmet İnönü’ye Tebrik Mektubu”, Vatan.
• ______18.05.1950, “DP’nin Geçireceği İlk İmtihanlar”, Vatan.
• YAZICIOĞLU, Hikmet, 16.05.1950, “Asil Türk Milletinin Kararı”, Zafer.
• ______21.05.1950, “Bize Düşen Vazife”, Zafer.
• YILMAZ, Ensar, 2010, “1946 Seçimlerinde Öne Çıkan Bazı Hususlar”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, I/1, ss. 177-188.