Türk Basınına Göre II. Dünya Savaşı Sırasında İstanbul’un İaşesi ve Sosyal Yardımlar

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17, 230 - 259, 30.10.2018

Hasret İpek İlçin

Öz

II.
Dünya Savaşı sırasında savaşa katılan devletlerin ekonomik durumu hayati bir
önem arz etmekteydi. Zira güçlü ekonomilerin yönetebildiği XX. yüzyıl
savaşları, beraberinde büyük sorunlar da getirmekteydi. I. Dünya Savaşı’nda
olduğu gibi II. Dünya Savaşı’nda da en güçlü ekonomiler bile sarsılmıştı. Bu sebepten
ortaya çıkan iaşe meselesi, halledilmesi gereken ilk sorunlardandı. Hükümet
sorunu çözmek için çiftçinin elindeki hububat ve baklagillere bedelini ödeyerek
el koyma kararı almış ve savaşın ilerleyen süreçlerinde uygulamayı bir hayli
genişleterek el konulan mahsul miktarlarını arttırmıştı. Ancak ödenen
ücretlerin piyasa fiyatının altında olması, çiftçiyi memnun etmemiş ve daha çok
kazanmak hırsıyla çiftçi, ürünlerini karaborsadan satışa başlamıştı.Bu şekilde
yapılan satışlar, ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını arttırırken özellikle İstanbul
gibi büyük şehirlerde ciddi iaşe sıkıntıları yarattı. Hükümet, fiyat
artışlarını önlemek için çeşitli tedbirlere başvurmuş olsa da başarılı olamamış
ve 1942-1943 yıllarında karaborsa, ihtikâr gibi kavramlar ülkenin gündemini
oldukça meşgul etmişti. Dönemin gazeteleri incelendiğinde, hemen her gün bahsi
geçen konularla ilgili haberlerin manşet sayfalarında yer aldığı görülmektedir.
Bu çalışma, özellikle II. Dünya Savaşı ile birlikte başlayan iaşe sorununa
karşı alınan tedbirler, kurulan teşkilâtlar ve bu teşkilâtların İstanbul
halkına yaptığı yardımları incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

: İstanbul, Hayat Pahalılığı, İaşe, Yardım

According To The Turkish Press Social Aids And The Subsistence Of Istanbul During The World War II.

Öz

During
the World War II. the economic situation of the governments was crucially
important. The XX. century wars were controlled by the strong economy even led
to big problems. The most powerful economies were even schocked in World War II
as in World War I. The issue of subsistence that emerged was on of the first
problems to be solved. To this end, the government took the decision to seize
the grain and legumes at the farmer’s expense and increased the amount of crops
seized by expanding this practice considerably during the course of the war.
However, the fact that the fees paid were below the market price, farmers were
not satisfied and farmers started to sell their products in black market with
ambition to make money.The sales made in his way incresed the price of the
necessities and created serious problems especially in big cities such as
İstanbul. Although the goverment had applied various measures to prevent price
increase, it could not be successed and in the years 1942-1943 the concepts of
the black market, the profiteering etc. occupied the agenda of the country.
When the daily newspapers are examined, it appears that the daily news about
these topics seen on the headlines almost every day.This study, examines
particularly measures taken against the issue of the subsistence problem that
started with the World War II, the established organizations and the aids of
these organizations to the people of İstanbul. 

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Cost Of Living, Subsistence, Aid

Продовольствие и социальная помощь в Истанбуле в период Второй мировой войны

Öz

Экономическое состояние стран,
вступивших во Вторую мировую войну, носило в исследуемом периоде истории
жизненноважное значение. Помимо войн, которые управлялись развитыми мировыми
экономиками, ХХ век принес также и большие трудности. Как и во время Первой
мировой войны, так и во Второй мировой войне даже самые сильные экономики мира
пошатнулись. В связи с этим вышедшая на первый план проблема продовольствия должна
была быть решена в числе первых. С этой целью правительство выкупало у крестьян
все запасы злаковых и бобовых культур, расширяло данную практику во время
военных лет, тем самым увеличивая объем конфискованной продукции. Однако,
стоимость, которую она платила, была ниже рыночной, что вызывало недовольство у
производителя. Желание приобрести больше прибыли вынудило крестьян выставить
свою продукцию на черном рынке. Подобный способ продажи привел к повышению цен
на товары первой необходимости, что в таких крупных городах, как Стамбул,
вызвало серьезные трудности с продовольствием. Государство предпринимало
различные меры для предотвращения роста цен, но все попытки были безуспешны.
Так, в 1942-1943 годах в оборот вошли такие понятия, как черный рынок и
спекуляция. При изучение печати того времени видно, что почти каждый день
передовица была занята новостями подобного рода. Данная статья рассказывает о
продовольственных проблемах, начавшихся в период Второй мировой войны, о
мероприятиях, предпринятых с целью их разрешения, созванных организациях и помощи,
которую они оказывали жителям Стамбула.        

Anahtar Kelimeler

Стамбул, продовольствие, помощь

Kaynakça

• TEKELİ, İ. - İLKİN, S., (2014). İktisadî Politikalarıyla Ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, C 2, İletişim Yayınları, İstanbul. TOKER, M., (1990). Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları 1944-1973, Bilgi Yayınevi, Ankara. US, A., (17 İkinci Teşrin/Kasım 1942). “Pahalılıkla Pahalılığa Karşı Mücadele”, Vakit. WEİSBAND, E., (2002). İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye, Çev. Mehmet Ali Kayabağ-Örgen Uğurlu, Örgün Yayınevi, İstanbul. İnternet Kaynakları www.tdk.gov.tr., Erişim: 13 Haziran 2018.