Sumerlilerin Kökeni ve Kültürü

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17 Prof.Dr. Hüseyin Sever Armağan Sayısı, 177 - 200, 28.12.2018

İlhami Durmuş

Öz

Sumerliler
Mezopotomya’nın yerli halkı olmayıp, buraya M.Ö. 3500 yılları dolaylarında
dışarıdan gelmişlerdir. Fakat onların Mezopotamya’ya nereden geldikleri henüz
kesin olarak belirlenememiştir. Bu hususta bilim adamları tarafından birçok
görüş ileri sürülmüştür. Bunlar arasında en kuvvetlisi, Sumerliler’in
Mezopotamya’ya Aral gölü çevresinden, yani Orta Asya’dan geldikleri şeklinde
ileri sürülen görüştür. Bu görüşte olan bilim adamları, Sumerliler’in eski Türk
topluluklarından biri veya Türklerle ilgili bir kavim olabileceği kanaatine
varmışlardır. Öte yandan, Sumerlilerin dilleri de bu görüşü destekler
mahiyettedir. Zira, Sumerce yapı bakımından Türkçe’nin de dahil olduğu
“eklemeli” veya “bitişken” diller grubu içerisinde yer almaktadır. Sumerce ile
Türkçe’yi kelime yapısı, kelime türetme, cümle ve kelimenin isimleştirilmesi,
bağlaçsız sıralama ve kuralları, zincirleme kuralları, fiil ve isim cümleleri,
çoğul ekleri bakımından karşılaştırabilmek mümkündür. Sumerce’nin kelime
kökleri değişmez. Bu dilde tek hecelilik daha hakimdir. Sumerce’de kelime kökü
gramer elamanlarının eklemesi ile Hint Avrupa dillerinde olduğu gibi
değişikliğe uğramaz. Bu özellikler Türkçe’de de aynen görülür. Sumerce’deki
kelime türetme kuralları da Türkçe’ye çok benzemektedir. Sumerce’nin başlıca
özelliği tek tek kelimelerin veya cümle parçalarının gramer bakımından
birbirleriyle olan ilişkilerini, bunları kelime zinciri haline getirerek ifade
etmesidir. Türkçe’de de aynı özellikler görülür. Fiil ve isim cümleleri ile
çoğul ekleri bakımından da her iki dil arasında benzerlikler bulunur. Dil
özellikleri bakımından Türkçe ile karşılaştırılabilen Sumerce’nin Türkçe
müstesna olmak üzere hiçbir dille kanaat verici etimolojik tek bir kelime aynılığı
bulunamamıştır. Türkçe ve Sumerce kelimeler insan, tanrı ve tabiat grupları
oluşturulmak suretiyle karşılaştırılmıştır. Çok sayıda Sumerce ve Türkçe
kelimenin aynılığı ortaya çıkarıldıktan sonra birbirleriyle hiç ilgisi
bulunmayan diller arasındaki tesadüfi kelime uygunluklarının bir mucize olduğu
ortaya konulmuştur. Arkeolojik ve antropolojik belgeler de Sumerlilerin
kimliğinin belirlenmesine katkı sağlıyor ve Türklükleri tezini güçlendiriyor.
Sumerlilerle Subarlılar, Kutlar, Kaslar, Elamlılar, Hurriler ve Urartuluların
aynı kökten gelen kavimler oldukları artık bütün bilim çevrelerinde kabul
görüyor. Onlara ait belgeler de dillerinin tıpkı Sumer dili gibi bitişken ve
eklemeli bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Hatta dillerine ait kelimeler
Türkçe kelimelerle karşılaştırılabiliyor. 

Anahtar Kelimeler

Sumerliler, Türkler, Türkçe, kültür

Origin and Culture of Sumerians

Öz

Sumerians
are not natives of Mesopotamia and came from outside that are around 3500 B.C.
It could not be determined certainly, however, from where they came to
Mesopotamia. Scientists put forward many views on this subjects. Most dominant
among them is the view which suggests that Sumerians came to Mesopotamia from
the region around the Aral Sea that is from Central Asia. The scientistswho
believe this agree that the Sumerians may be one of the ancient Turkish
societies or a tribe related to the Turks. Moreover, the Sumerian language also
appears to support this view. As a matter of fact, the Sumerian language is an
“agglutinative” language, a group that includes Turkish. It is possible to
compare the Sumerian language with Turkish in terms of world structure, word
derivation, sentence structure, the naming of words, word order without
conjunctions and its rules, the rules chaining, verbal and noun sentences, and
plural suffixes. The roots of words do not change in the Sumerian language.
Single syllables ocur more frequently. The root of the words in the Sumerian
language does not change by adding grammar elements as the India-European
languages do. These exact same properties are seen in Turkish. The rules of
word derivation in the Sumerian language are olso very similar to Turkish. The
essential feature of the Sumerian language is that it expresses the relations
of individual words and sentence parts with each other in terms of grammar,
making them a word chain. Turkish has the same features as well. There are
similarities between these two languages also in terms of verbal and noun
sentences and plural suffixes. Not even one convincing etymological word
similarity could be found between any language and the Sumerian language that
could be compared to Turkish in terms of language properties. Turkish and
Sumerian words were compared, by the forming of human, god and nature groups.
After many similarities between Sumerian and Turkish words were found, it was
suggested that coincidental word relevance between any languages that had no
relation with each other would be a miracle. Archeological and anthropological
documents also contribute to defining the Sumerians identity and strengthen the
thesis connening their Turkishness. Not it is accepted by all scientific
circles tha the Sumerians, Subarians, Kuts, Kas, Elamians, Hurris and Urartians
are tribes that came from the same origin. The documents belonging to them show
their languages have an agglutinative structure like the Sumerian language. The
words belonging to their languages can even be compared with Turkish words. 

Anahtar Kelimeler

Sumerians, Turks, Turkish, culture

Происхождение и культура шумеров

Öz

Шумеры не являются коренными
жителями Месопотамии, они сюда мигрировали в 3500-х годах до н.э. Но нет точных сведений откуда они пришли в Месопотамию. По этому вопросу ученые
выдвигали много предположений. Самым достоверным из них является предположение, что шумеры пришли в Месопотамию из озера
Арал, то есть из Средней Азии. Ученые, которые были
сторонниками такого предположения пришли к выводу о том, что шумеры могут быть
одним из тюркских народов или народом, имеющим какую-то связь с тюрками. С
другой стороны, и язык шумеров это подтверждает. Ибо, шумерский язык как и язык тюрков входит в группу
«агглютинативных» языков. Можно сопоставить структуру
слов, словообразование, субстантивацию слов и предложений, необязательный
порядок слов и их правила, правила последовательности, именные и глагольные
предложения и окончания множественного числа этих двух языков. Корни слова в
шумерском языке неизменяемы. В этом языке доминирует односложность слов. В шумерском языке, как в индоевропейских языках, корень
слова не меняется при присоединении грамматических окончаний. Эти особенности с точностью прослеживаются и в турецком
языке. Система правил словообразования шумерского и турецкого языков очень похожи. Главной особенностью
шумерского языка является то, что грамматические отношения
между отдельными словами или частями предложения можно показать в цепочке слов. В турецком языке есть такие же особенности. В этих языках
есть и сходства глагольных и именных предложений и окончаний множественного
числа. Возможность сравнения языковых
особенностей шумерского и турецкого языков, делает турецкий язык
исключительным, так как ни в одном другом языке не найдены сходства даже в
этимологии одного слова. Здесь сопоставили лексику шумерского и тюркского
языков разделив слова на группы: человек, бог и природа. Явилось чудом то, что были
выявлены случайные сходства многих слов в этих двух языках, не имеющих
каких-либо отношений друг к другу. Археологические и антропологические данные
тоже способствуют идентификации шумеров и укрепляет гипотезу об их связи с
тюрками. Во всех научных кругах уже принято считать, что шумеры с субартами,
гутииями, касситами, эламитами, хурритами и урартами произошли от одного корня.
Свидетельства, принадлежащие им, показывают, что их языки были
агглютинативными, как и язык шумеров. Более того, слова в их языках могут
сопоставляться со словами в тюркском языке. 

Anahtar Kelimeler

шумеры, тюрки, тюркский, культура

Kaynakça

• HROZNY, Fr, Ninib und Sumer, (yayl. y.), (y.y.). 1908. HROZNY, B, Die Aelteste Geschichte Vorderasiens und Indiens, Melantrich, Praque, 1940. KINAL, F, Eski Mezopotamya Tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara, 1983. KINAL, F, Eski Anadolu Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1987. KOPPERS, W, “Etnolojiye Dayanan Cihan Tarihinin Işığı Altında İlk Türklük ve İlk İndogermenlik”, Belleten, V, 17- 18, s. 439- 480, 1941. KOŞAY, H. Z, Elamca-Türkçe Dil Akrabalığı, Çankaya Matbaası, Ankara, 1937. KOŞAY, H. Z, “Türk Dili ile İlgili Prehistorik İzler”, Belleten, XXXVI/141, s. 71- 72, 1972. KRAMER, S. N, Tarih Sumer’de Başlar, (çev. M. İlmiye Çığ), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1990. KRAMER, S. N, Sümerler, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul, 2016. LANDSBERGER, B, “Sümerler” Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, I/5, s. 89- 96, 1943. LANDSBERGER, B, “Mezopotamya’da Medeniyetin Doğuşu”, Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, II/3, s. 419- 429, 1943. NEU, E, Das Huritische: Eine Altorientalische Sprache in neuem Licht, Mainz, 1988, ÖGEL, B, İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1984. ÖZER, Y. Z, “Son Arkeolojik Nazariyeler ve Subarlar”, II. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, İstanbul, s. 115- 125, 1943.