Thought of Padishah in the Kınalı-Zâde Ali Çelebi’s Ahlâk-ı Alâ’î and Tursun Beğ’s Târîh-i Ebü’l-Feth

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 1222 - 1235, 30.09.2019

Ayşe Bedir

Öz

Ottoman
political thought was based not only on 
ancient Indo-Iranian traditions, ancient Greek philosophy and Byzantine
practices; but also on Islamic political thought  dominated after accepting Islam by Turks.This
study which focuses on how a “statesman/sultan/padishah” portrait was drawn by
two Ottoman works (Ahlâk-Alâ'î and Târîh-i Ebü'l-Feth written in fiftheenth and
sixteenth centuries)is important for some aspects that it sheds light, in
general, on the origin of a sovereignty that assimilated different traditions
in the Ottoman Empire; and that it centers, in special,  on the ruling perception of that time’s
historians and how the thought of  statesman
(sultan) developed in the Ottoman classical period.One of the main sources of
Ottoman history, Kınalı-Zâde Ali Çelebi’s Ahlâk-Alâ’î and Tursun Beğ's Târîh-i
Ebü’l-Feth constitute the basic material of the study. Data which obtained from
those works are compared and evaluated in the light of relevant literature. As
a consequence, thanks to these data, clues regarding the image of the sultan
and the understanding of statesman that were drawn in the works of politics in
the Ottoman classical period are reached.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Political Thought, Kınalı-Zâde Ali Çelebi

Kınalı-Zâde Ali Çelebi’nin Ahlâk-ı Alâ’î’si ve Tursun Beğ’in Târîh-i Ebü’l-Feth’inde Padişah Anlayışı

Öz

Osmanlı
siyasi düşüncesi hem eski Hint-İran gelenekleri, eski Yunan felsefesi ve Bizans
uygulamalarının; hem de Türklerin Müslümanlığı kabul etmesinin ardından hâkim
olan İslâm siyaset düşüncesinin izlerini taşır.XV ve XVI. yüzyıllarda kaleme
alınmış Osmanlı tarihine ait iki eserde (Ahlâk-Alâ’î ve Târîh-i Ebü’l-Feth)
nasıl bir padişah/sultan portresi çizildiğine odaklanan bu çalışma, genel
olarak Osmanlıda farklı gelenekleri özümsemiş bir hâkimiyetin menşeini
göstermesi bakımından, özelde de dönemin tarihçilerinin hükümdarlık algısına ve
Osmanlı klasik döneminde padişah telakkisinin nasıl geliştiğine ışık tutması
açısından önem arz etmektedir.Osmanlı tarihinin ana kaynaklarından olan
Kınalı-Zâde Ali Çelebi’ye ait Ahlâk-Alâ’î ve Tursun Beğ’in Târîh-i Ebü’l-Feth
adlı eseri bu çalışmanın ana malzemesini oluşturmaktadır. Her iki eserde
konuyla ilgili elde edilen veriler karşılaştırılarak konuyla ilgili literatür
ışığında değerlendirilmektedir.  Neticede
bu veriler sayesinde Osmanlı klasik döneminde siyasetname niteliğindeki
eserlerde çizilen padişah/sultan imajına anlayışa dair ipuçlarına
ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı siyaset düşüncesi, Kınalı-Zâde Ali Çelebi, Ahlâk-ı Alâ’î

Понятие султанства в работах Кинали-заде Али Челеби «Ахлак-и Алаа» и Турсун Бека «Тарих-и Эбюль-Фетх»

Öz

Османская политическая мысль основывалась
как на древне индоиранских традициях, так и на
древнегреческой философие и византийской практике; а также Исламской
политической мысли, после принятия
Турками религии Ислам. Работа, которая в двух произведениях (Ахлак-и Алаа и Тарих-и Эбюль-Фетх) связанная с Османской историей, нацелена на описание падишаха/султана,
написанная в 15-16 веках Написанные в 15-16 х веках две работы (Ахлак-и Алаа и Тарих-и Эбюль-Фетх) охватывая историю Османской империи, описывает портрет султана/падишаха
показывая происхождение суверенитета (господства), ассимилируя с различными
традициями Османской империи. Для историков того времени важно было подчеркнуть
восприятие суверенитета и то, как понимание султана развивалось в течение всего
периода Османской империи. Две работы, связанные с Османской историей Кыналы
Заде Али Челеби «Ахлак-и Алаа» и Турсун Бека «Тарих-и Эбюль-Фетх», являются основным материалом нашей работы. В
обеих работах полученные данные сравниваются и оцениваются в свете
соответствующей литературы. В результате, благодаря этим данным мы видим образ султана/падишаха описываемые в этих
произведениях классического периода Османской империи, которые имеют
политический характер.

Anahtar Kelimeler

Османская политическая мысль

Kaynakça

• İNALCIK, H., “Osmanlılarda Saltanat Veraseti Usulü ve Türk Hâkimiyet Telakkisiyle İlgisi”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, sy. XIV/I (1959): 69-95. İNALCIK, H., “Kutadgu Bilig’de Türk İdare Geleneği ve Adâlet”. Adâlet Kitabı. Ed. Halil İnalcık, Bülent Arı, Selim Aslantaş, 1-20, Ankara: Kadim Yayınları, 2012. İNAN, K., “Sade Nesirden Süslü Nesire: Fatih’in tarihçisi Tursun Bey ve Tarih Yazma Tarzı”, Osmanlı 8. 293-300, Ankara :Yeni Türkiye Yayınları, 1999. KINALI-ZÂDE A. Ç., Ahlâk-Alâ’î, çev. Fahri Unan, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2014. MAHDİ, M., Ibn Khaldun’s Philosophy of History: A Study in the Philosophic Foundation of the Science of Culture, London: George Allen and Unwin, 1957. NEV’Î-ZÂDE A., Hadîkatü’l-Hakâyi’ık fî Tekmileti’ş-Şakâ’ık (Şakâ’ık-ı Nu’mâniyye ve Zeyilleri), nşr. Abdülkadir Özcan, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1989. ROSENTHAL, E.I.J. Ortaçağda İslam Siyaset Düşüncesi. (terc.) Ali Çoksu, İstanbul: İz Yayıncılık, 1996. OKUMUŞ, E., “Osmanlılar’da Siyasal Bir Kurum olarak Adalet Dairesi”, Sosyal Bilimler Araştırmalar Dergisi, sy. 5, (2005): 45-51. ÖZCAN, A., “II. Bayezid Devri Tarihçiliği ve İlk Standart Osmanlı Tarihleri”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, sy. 2 (2013): 141-153.