The Last Sheikh of Sheikh Murad Buhari Lodge: Sheikh Sayyed Abd ol-Qader Balkhi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 1861 - 1885, 31.12.2019

Nurgül Bağcı

Öz

Sheikh Sayyed Abd ol-Qader Balkhi was the son of a famous sheikh family that belonged to an aristocratic class. Abd ol-Qader Balkhi, who was one of the sheikhs of Sheikh Murad Buhari Dervish Lodge in the period that covered the last quarter of the 19th century, and the first quarter of the 20th century, had to migrate with his family from the Balk city to Anatolia. Sheikh Sayyed Soleiman Balkhi, who was the father of Abd ol-Qader Balkhi and the people around him, came to Istanbul in 1861 with the special invitation of Sultan Abdol-Aziz. Abdülaziz after living in Konya for four years. The father and the son continued their duties as sheikh until the death of the Sheikh Murad Buhari Dervish Lodge. Abd ol-Qader Balkhi was also interested in poetry. The most distinctive characteristics of Abd ol-Qader Balkhi was that many people from Mowlavi, Bektashi and Naqshism gathered around him; and admired his literature, science, and wisdom. Many people from statesmen, scholars, and sheikhs visited Abd ol-Qader Balkhi in Sheikh Murad Buhari Lodge, and admitted their devotion to him.In this study, firstly, information was provided on Sheikh Murad Buhari Lodge, where Abd ol-Qader Balkhi did the duty of sheikh, on his followers who visited him in the lodge, and on his eldest son, Sayyed Ahmed Muhtar. Then, the relations between the Balkhi family and Jamal al-Din Afghani were discussed briefly.

Anahtar Kelimeler

Sheikh Murad Buhari Lodge, Sheikh Sayyed Abd ol-Qader Balkhi and His Followers

Şeyh Murâd Buhârî Dergâhı’nın Son Şeyhi: Abdülkâdir-i Belhî

Öz

Şeyh Seyyîd Abdülkâdir-i Belhî, soyu itibari ile aristokrat bir sınıfa mensup ünlü bir şeyh ailesinin çocuğudur. 19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın ilk çeyreğini kapsayan dönemde Şeyh Murâd Buhârî Dergâhı şeyhlerinden biri olan Abdülkâdir-i Belhî, ailesiyle birlikte Belh şehrinden Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır. Abdülkâdir-i Belhî’nin babası Şeyh Seyyîd Süleyman Belhî ve beraberindekiler, dört yıl Konya’da ikamet ettikten sonra Sultan Abdülaziz’in özel davetiyle 1861 yılında İstanbul’a gelmişler; baba oğul, Şeyh Murâd Buhârî Dergâhı’nda vefat edinceye kadar şeyhlik vazifelerine devam etmişlerdir. Abdülkâdir-i Belhî aynı zamanda şiirle de ilgilenmiştir. Abdülkâdir-i Belh’nin en ayırt edici özelliği; Mevlevî, Bektaşî ve Nakşîlik gibi birçok tarikata gönül vermiş kişilerin onun etrafında toplanmaları ve onun edebine, ilmine, hikmetine hayranlık duymaları olmuştur. Devlet erkânından, ulemadan ve şeyhlerden birçok kişi Abdülkâdir-i Belhî’yi Şeyh Murâd Buhârî Dergâhı’nda ziyaret edip ona intisap etmişlerdir.Bu çalışmada öncelikle Abdülkâdir-i Belhî’nin şeyhlik vazifesini yerine getirdiği Şeyh Murâd Buhârî Dergâhı, onu dergâhta ziyaret eden müridleri ve büyük oğlu Seyyîd Ahmed Muhtâr hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Ardından, Belhî ailesinin Cemâleddin Afgânî ile irtibatları üzerinde kısaca durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Murâd Buhârî Dergâhı, Şeyh Seyyîd Abdülkâdir-i Belhî ve Müridleri

Последний шейх монастыря Шейха Мурада Бухари: Абдюлькадир-и Бельхи Нургул Багджы

Öz

Шейх Саид Абдулькадыр-и Бельхи, сын знаменитой семьи шейхов, принадлежащей к аристократическому сословию. В период с конца 19 до начала 20 столетий Абдюлькадир-и Бельхи, который являлся одним из шейхов суфийского монастыря Шейха Мурада Бухари вместе с семьей вынуждены были переселиться из города Белх в Анатолию. Отец Абдюлькадир-и Бельхи Сулейман Бельхи и его приближенные, 4 года прожили в Конье, затем по особому приглашению Султана Абдульазиза в 1861 году приехали в Стамбул; до самой смерти отец с сыном в монастыре Шейха Мурада Бухари продолжали заниматься своими обязанностями. Абдюлькадир-и Бельхи одновременно интересовался поэтической лирикой. Самой главной отличительной чертой Абдюлькадир-и Бельхи было то, что его постоянно окружали люди из разных общин, таких как Мевлеви (Mevlevî), Бекташы (Bektaşî) и Накшилик (Nakşîlik) и восхищались его хорошими манерами, умом и мудростью. Первые лица государства, улемы и шейхи приходили к Абдюлькадир-и Бельхи в Монастырь Мурада Бухари с визитом. В этом исследовании, в первую очередь, делается попытка дать информацию о Монастыре Шейха Мурада Бухари, где Абдюлькадир-у Бельхи вернули статус шейха, о его последователях, которые посещали его и о его старшем сыне Сейид Ахмед Мухтаре. Затем кратко даются сведения об отношениях между семьей Бельхи и Джемаледдин Афгани.

Anahtar Kelimeler

Монастырь Шейха Мурада Бухари, шейх Абдюлькадир-и Бельхи и его последователи

Kaynakça

• ALKAN, E., “Şehitlik Dergâhı Tarihçesine Bir Katkı: Abdünnâfi Baba’nın Ahmed İsmet Efendi’ye Verdiği İcâzetnâme”, Tasavvuf (İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi), sy. 35 (2015): 25-58.
• ALŞAN, M. H., Anadolu Erenleri Melâmet Hırkası, İstanbul: Kurtuba Kitap, 2012.
• ALTUNTAŞ, İ. H., http://ismailhakkialtuntas.com, Hüseyin Vassaf “Sefine-i Evliya”’da Seyyid Abdülkâdir Belhî ve Ailesi-Seyyid Abdülkâdir Belhî Hazretleri” (25.05.2017).
• AYDIN, B., Hankâh, İstanbul: Destek Yayınları, 2016.
• AZAMAT, N., “Abdülkâdir-i Belhî” (1839-1923 Nakşibendî ve Melâmî- Hamzavî şeyhi), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 1: 231-232, İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• ------------------, “Fahreddin Efendi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 12: 83-84, İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• -----------------, “Kemâlî Efendi” (1862-1954 Mutasavvıf–şair), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25: 234-236, Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• BAĞCI, N., “Melâmîlik ve Bayrâmî-Melâmî Bir Şair: Şeyh Seyyîd Abdülkâdir-i Belhî”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, sy. 6/1 (2019): 164-202.