The Importance and Place of Zangids in The Struggle Between Turkey Seljuks and Danishmands

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 2266 - 2286, 31.12.2019

Abdulcelil Işık

Öz

Turks, who founded several principalities in Anatolia after Malazgirt Triumph dated on 26 August 1071, spent a lot of efforts to propogate Turkish and Islamic culture in this area. However, beside this positive improvement these principalities started to clash against each other to provide the Anatolian Turkish politicalunity. In the struggle among these principalities founded in Anatolia the most important two rivals were Turkey Seljuk and Danishmand states. Aleppo Atabeg State under the administration of Nur al-Din Mahmud intervened in the struggle between these two state sand took position in the favour of Danishamands and also acted as the protector of this state. In this article we made references to primary historical resources, secondary resource sand research boks respectively such as Zeylu Târîhu Dimaşk of İbnü’l-Kalanisî, İbnü’l-Adîm’s Zübdetü’l-Haleb Min Târîhi Haleb, Ibnu’l-Esîr’s El-Târihu’l-Bâhir, El-Kâmil fi’t-Târîh, İbnü’l-Ezrâk’s Târihi Meyyâfârıkîn ve Amid (Islamic Sources), Willermus Tyrensis’s Historia Rerum In Partibus Transmarinis Gestarum (Latin), History of Abû’l-Farac, Chronicles of Syriac Mihail (Syriac), Anna Komnena’s Alexiad (Greek), Runciman’s A History of The Crusades, Işın Demirkent’s Urfa Haçlı Kontluğu.

Anahtar Kelimeler

Aleppo Atabeg State, Nur al-Din Mahmud

Türkiye Selçukluları ve Danişmendliler Mücadelesinde Zengîlerin Yeri ve Önemi

Öz

26 Ağustos 1071 tarihli Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’da çeşitli beylikler kuran Türkler, burada Türk ve İslâm kültürünün yayılması için yoğun çaba harcadılar. Ancak bu olumlu gelişmeyle birlikte söz konusu beylikler Anadolu Türk Siyasi Birliği’ni tesis etmek adına birbirleriyle kıyasıya bir mücadeleye giriştiler. Anadolu’da kurulan bu beyliklerin arasındaki mücadelede en güçlü iki rakip Türkiye Selçuklu ve Danişmendli devletleri idi. İki devlet arasındaki mücadeleye müdahil olan Nûreddîn Mahmûd idaresindeki Haleb Atabegliği, Danişmendlilerden yana tavır almış ve Türkiye Selçuklularına karşı Danişmendlilerin hamiliği görevini yerine getirmiştir. Bu makaledeki amacımız; Haleb Atabegliği’nin Türkiye Selçuklularına karşı Danişmendlileri himayesine alma sebep ve sonuçlarını kaynaklara dayalı olarak araştırıp irdelemektir. Bu çalışmada; İbnü’l-Kalanisî’nin Zeylü Târîhu Dimaşk, İbnü’l-Adîm’in Zübdetü’l-Halebmin Târîhi Haleb, İbnü’l-Esîr’in, El-Târihu’l-Bâhir, El-Kâmil fi’t-Târîh, İbnü’l-Ezrâk’ın Târihi Meyyâfârıkîn ve Amid (İslâmi kaynaklar), Willermus Tyrensis’in, Historia RerumIn Partibus Transmarinis Gestarum (Latin), Abû’l-Farac Tarihi, Süryânî Mihail Vekayinâmesi (Süryânî), Anna Komnena’nın, Alexiad (Grek) isimli eseri gibi birinci ve ikinci el kaynaklar ile Runciman’ın Haçlı Seferleri Tarihi, Işın Demirkent’in Urfa Haçlı Kontluğu eseri gibi pek çok araştırma eserinden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Haleb Atabegliği, Nûreddîn Mahmûd

Kaynakça

• Telos Yayınları, 1998.
• MERÇİL, E., İlk Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991.
• MİKHAİL PSELLOS, Mikhail Psellos’un Khronographia’sı, çev. Işın Demirkent, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1992.
• NİKEPHOROS BRYENNİOS, Tarihin Özü, çev. Bilge Umar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2008.
• ÖZAYDIN, A., “Danişmendliler”, Doğuşundan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, 8: 121-140, İstanbul: Çağ Yayınları, 1992.
• ÖZTUNA, T. Y., Başlangıcından Zamanımıza Türkiye Tarihi, 3. cilt, İstanbul: Hayat Yayınları, 1964.
• RUNCİMAN, S., Haçlı Seferleri Tarihi, Kudüs Krallığı ve Frank Doğu (110-1187), çev. Fikret Işıltan, II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2008.
• SEVİM, A. ve YÜCEL, Y., Türkiye Tarihi, Fetih, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989.
• SEVİM, A. ve Merçil, E., Selçuklu Devletleri Tarihi, Siyaset- Teşkilat ve Kültür, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1995.
• SÜMER, F., Selçuklular Devrinde Doğu Anadolu’da Türk Beylikleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1998.