Political Contradictions Between Azer baijani Nationalists And Socialists In Baku (March - September, 1917)

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 5 - AKADEMİK TARİH VE DÜŞÜNCE DERGİSİ- Prof. Dr. Yagub Mahmudov 80. Yıl Armağanı Özel Sayısı/, 328 - 345, 30.12.2019

Aygün Azimova

Öz

The article explores the initial period of political struggle in Baku after the February bourgeois-democratic revolution in Russia. On the basis of contemporary press publications, which are the main sources for studying the events of that period, new insights have been identified by comparative analysis. These insights clarify the essence of the relationship between Azerbaijani nationalists and socialists in Baku. Events that took place in Baku in the first post-revolutionary months showed serious contradictions between socialists and Azerbaijani nationalists. Socialists, who sought through various social measures to achieve their political objectives at a local level, did not consider the national interests. Nationalists sought also to play an active role in revolutionary processes. However, since the first days of the revolution, socialists removed Azerbaijani nationalists from revolutionary activities. Socialists were indifferent to Muslims representation in democratic authorities, alleging their lack of political consciousness. They regarded Muslims as an ignorant, backward mass, requiring only symbolic levels of representation. Two issues demonstrated the strength of Muslim organizations to the socialists: elections to the food committees; and also debate on joining oilfield areas to the city of Baku.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan national political power, socialist power

Bakıda Azərbaycan Milli Siyasi Qüvvələri Və Sosialistlər Arasında Ziddiyyətlərə Dair (Mart-Sentyabr 1917)

Öz

Məqalədə Rusiyada baş verən Fevral burjua-demokratik inqilabından sonra Bakıda başlayan siyasi mübarizənin ilkin dövrü tədqiq edilmişdir. Bu zaman hadisələr həmin dövr tarixini öyrənmək üçün başlıca mənbə olan dövrü mətbuata istinadən, müqayisəli təhlil aparılmaqla araşdırılmış, Bakıda Azərbaycan milli qüvvələri ilə sosialistlər arasındakı münasibətləri izah edəcək yeni məqamlar üzə çıxarılmışdır. İnqilabdan sonrakı ilk aylarda Bakıda baş verən hadisələr buradakı sosialistlər ilə Azərbaycan milli qüvvələri arasında ziddiyyətlərin olduğunu göstərmişdi. Milli ərazidə müxtəlif sosial-ictimai tədbirləri həyata keçirməklə öz siyasi məqsədlərinə çatmaq istəyən sosialistlər milli amilləri nəzərə almırdılar. Milli qüvvələr hər vəchlə inqilabi proseslərə qoşulmağa can atırdı. Lakin ilk gündən Azərbaycan milli qüvvələrinin sosialistlər tərəfindən inqilabi proseslərdən təcrid olunması xətti götürülmüşdü. Sosialist qüvvələr müsəlman əhalinin siyasi cəhətdən kifayət qədər şüurlu olmadığını və ətalətli kütlə olduğunu iddia edərək demokratik orqanlarda təmsil olunmalarına laqeyd yanaşır və bunu yalnız deklarativ olaraq qəbul edirdilər. Həm ərzaq komitələrinə seçkilər, həm də mədən rayonlarının şəhərə birləşdirilməsi məsələsi sosialistlərə müsəlmanların bir güc olduğunu nümayiş etdirir və onlara etibar edilməsini tələb edirdi.

Anahtar Kelimeler

Azərbaycan milli siyasi qüvvələri, sosialist qüvvələr

O Противоречиях Между Азербайджанскими Политическими Силами И Социалистами В Баку (Март - Сентябрь 1917)

Öz

В статье исследован начальный период политической борьбы в Баку после Февральской буржуазно-демократической революции в России. При сравнительном анализе материалов периодической печати, являющейся первостепенным источником для изучения событий того периода, выявлен целый ряд новых аспектов, проясняющих суть взаимоотношений между азербайджанскими национальными силами и социалистами в Баку.События, произошедшие в Баку в первые послереволюционные месяцы, свидетельствовали о серьезных противоречиях между социалистами и азербайджанскими национальными силами. Социалисты, стремившиеся посредством осуществления различных социальных мер достичь своих политических целей на конкретной национальной территории, не учитывали национальный фактор. Национальные же силы всячески стремились играть активную роль в революционных процессах. Однако с первых же дней революции социалисты взяли курс на отстранение азербайджанских национальных сил от революционных процессов. Ссылаясь на якобы недостаточную политическую сознательность мусульманского населения, представляя его как невежественную, отсталую массу, социалистические силы равнодушно относились к обеспечению представительства мусульман в органах демократической власти, признавали эту задачу лишь на декларативном уровне. Но выборы в продовольственные комитеты, а также развитие вопроса о присоединении нефтяных промысловых районов к городу Баку, продемонстрировали социалистам силу мусульманских организаций и необходимость доверия по отношению к ним.

Anahtar Kelimeler

Aзербайджанские национальные политические силы, социалистические силы

Kaynakça

• İzvestiya Bakinskoqo Soveta.., 9 maya 1917, №.31.
• İzvestiya Bakinskoqo Soveta.., 3 sentyabrya 1917, №126.
• Kaspiy, 9 maya 1917, №102.
• Kaspiy, 16 maya 1917, №106.
• Kaspiy, 21 maya 1917, №111.
• Kaspiy, 25 maya 1917, №115.
• Kaspiy, 26 iyulya 1917, №165.
• Kaspiy, 3 аvqusta 1917, №172.
• MUSAYEV, M. Ə. XX əsrin əvvəllərində Bakı şəhərinin ticarəti (1900-1917-ci illər), Bakı: Elm, 1975. RƏSULZADƏ, M. Ə. Əsərləri. 1917- aprel 1918. IV cild, Bakı: Qanun, 2013.
• SUMBATZADE, А.S. Sotsialno-ekonomiçeskie predposılki pobedı sovetskoy vlasti v Azerbaydjane, Мoskva: Nauka, 1972.