Plague Outbreaks and Measures Taken During the Republic Period (1923-1947)

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 4, 2054 - 2079, 30.12.2020

Abdulaziz Kardaş

Öz

Plague has been among the epidemic diseases that threaten human existence and societies throughout history. In the historical process and in different civilizations, the disease called Black Death, taun or plague caused massive deaths of people all over the world. The plague has continued its existence in Far Eastern countries since ancient times and in time it spread to Anatolia, Mesopotamia, Mediterranean Basin and Europe through sea and land trade routes. The Ottoman State was also affected by this epidemic and applied quarantine against the disease according to the conditions of the period. In the Republican period, measures were taken against the plague epidemics that spread from countries such as Greece, trade, transportation and transportation activities and Russia, Italy, Egypt, Palestine, with the population exchange. In addition to Syria and necessary measures against the plague epidemic began in the city of Ras al-Ayn near the Syrian border with Turkey in 1937 and contained in the Health and Social Assistance Ministry for Foreign frontier through effective by the then immigration has been taken in Iran. This outbreak had been effective in Turkey but the region continued to be seen at intervals of epidemics and connected Harbetülgazel close to the Syrian border Akçakale district of Urfa in March 1947, plague cases were seen in Telseyf and Telhalib village. 

Anahtar Kelimeler

Health, Turkey, Black Plague, Akçakale.

Cumhuriyet Döneminde Veba Salgınları ve Alınan Önlemler (1923-1947)

Öz

Veba, tarih boyunca insan varlığını ve toplumları tehdit eden salgın hastalıklar arasında yer almıştır. Tarihsel süreçte ve farklı medeniyetlerde kara ölüm, taun veya veba olarak adlandırılan hastalık, bütün dünyada insanların kitleler halinde ölmelerine yol açmıştı. Veba, çok eski devirlerden beri Uzakdoğu ülkelerinde varlığını devam ettirmiş ve zamanla deniz ve kara ticaret yollarıyla Anadolu, Mezopotamya, Akdeniz Havzası ve Avrupa’ya bulaşmıştı. Osmanlı Devleti de bu salgından etkilenmiş ve dönemin koşullarına göre hastalığa karşı karantina uygulamıştı. Ancak veba salgını Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında İstanbul, İzmir ve Antalya gibi sahil merkezlerinde etkili olmuştur.
Cumhuriyet döneminde nüfus mübadelesi ile Yunanistan, ticaret, ulaşım ve taşımacılık faaliyetleri ile Rusya, İtalya, Mısır, Filistin gibi ülkelerden yayılan veba salgınlarına karşı önlemler alınmıştı. Bunların dışında Suriye ve İran’da etkili olan daha sonra göç yoluyla 1937’de Suriye’nin Türkiye sınırına yakın Resülâyn kentinde başlayan veba salgınına karşı Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti tarafından sınır boylarında ve içerde gerekli önlemler alınmıştır. Bu salgın Türkiye’de etkili olmamıştı ama bölgede salgınların aralıklarla görülmesi devam etmiş ve Mart 1947’de Urfa’nın Akçakale Kazası’na bağlı Suriye sınırına yakın olan Harbetülgazel, Telseyf ve Telhalib köylerinde veba vakaları görülmüştü. Can kayıplarına neden olan veba salgını alınan önlemlerle etkisiz hale getirilmiş ve bundan sonra Türkiye’de hiçbir veba vakası görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Türkiye, Veba Salgını, Akçakale

Kaynakça

• 1.1. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (CCA) CCA, 030.10.177.221.2. CCA, 030.10.177.224.11. CCA, 030.10.177.224.6. CCA, 030.18.01.02.113.39.3. CCA, 030.18.01.02.11325.13. CCA, 030.18.01.02.115.81.4. CCA, 030.18.01.02.126.58.5. CCA, 030.18.01.02.128.20.12. CCA, 030.18.01.02.18.14.6. CCA, 030.18.01.02.18.20.2. CCA, 030.18.01.02.6.54.10. CCA, 030.18.01.02.75.48.3.