Şəkinin Qədim Dövr Qadın Zinət Əşyaları

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 1002 - 1017, 25.09.2021

Elşən Abdurahmanov Aygül Xəlilova

Öz

Arxeoloji qazıntılar zamanı əldə edilən çoxsaylı zinət əşyaları və aksesuarlar əcdadlarımızn tunc dövründən etibarən bahalı paltarlar geyindiklərini, zövqlə bəzəndiklərini söyləməyə əsas verir. Zinət və bəzək əşyalarına təlabatın tədricən artması bədii sənətkarlığın əsas tərkib hissələrindən biri olan zərgərlik sənətinin yaranmasına və inkişafına yol açmışdır.
Tarixin müxtəlif dövrlərində zinət və bəzək əşyalarından kişilərin də istifadə etməsinə baxmayaraq, bu predmetlər əsasən qadınlara məxsus olmuşdur. İstər arxeoloji abidələrdən aşkar edilən maddi-mədəniyyət nümunələri içərisində, istərsə də epiqrafik abidələr üzərindəki təsvirlərdə qadınlara məxsus zərgərlik məmulatları və aksesuarlarına daha çox rast gəlinir.
Azərbaycan Respublikasının şimal-qərb bölgəsində yerləşən Şəki şəhəri mühüm sənətkarlıq mərkəzlərindən biri kimi zərgərliyin də inkişaf etdiyi məkanlardan biri olmuşdur. Lakin Şəkinin qədim dövr sənətkarlığı indiyədək sistemli şəkildə araşdırılmamış, tədqiqatlardan kənarda qalmışdır.
Müəlliflər tədqiqat işində müxtəlif tarixi dövrlərdə Şəki və ətraf bölgələrdən aşkar edilən qadın zinət əşyaları və aksesuarlarını təhlil etməklə bu sənət sahəsinin keçdiyi inkişaf mərhələlərinə nəzər salmış, onları sistemli şəkildə işıqlandırmağa çalışmışlar. Tədqiqat zamanı ərazidə aparılan arxeoloji qazıntıların nəticələrinə, yazılı mənbələrə, etnoqrafik müşahidələrə və muzey materiallarına istinad edilmişdir.

Anahtar Kelimeler

Azərbaycan, Şəki, qadın bəzəkləri, zinət əşyaları

Destekleyen Kurum

Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi

Teşekkür

teşekkür

Ancient Women Jewelry of sheki

Öz

Numerous jewelry and accessories found during archeological excavations suggest that our ancestors wore expensive clothes and decorated them with taste since the Bronze Age. The gradual increase in demand for jewelry and decoration things led to the development of jewelry art, which is one of the main components of artistic craftsmanship, and made condition for the creation of toponyms of this art in settlements. Although jewelry and decoration things have been used by men at various times in history, these things have mostly belonged to women. For this reason, both in material-cultural samples found in archeological monuments and descriptions on epigraphic monuments it is more happened jewelry and accessories belonged to women. Sheki, located in the north-western region of the Republic of Azerbaijan, was one of the places where jewelry developed as one of the important centers of craftsmanship, and various types of jewelry and decoration things were made elegantly. But, the ancient art of Sheki has not been systematically studied and has been out of the research.The authors looked at the stages of development of this art field and tried to cover them systematically by analyzing jewelry and accessories found in Sheki and surrounding areas in different historical periods. During the research, it was referred to the results of archeological excavations in the area, written sources, ethnographic observations, and museum materials.

Anahtar Kelimeler

The Azerbaijan Republic, Sheki city, woman decorations, jewelry

Kaynakça

• ABDURAHMANOV E. XƏLİLOV H. “Şəki şəhərinin XVIII-XX əsr epiqrafik abidələri”. “Elm tarixi və elmşünaslıq:fənlərarası tədqiqatlar” mövzusunda I beynəlxalq elmi konfrans. 29-30 oktyabr 1918-ci il, Bakı, 703 səh. AXUNDOV T. “İssledovaniya I Şekinskoqo otryada 1985 q”. “Arxeoloqiçeskie otkrıtiya” jurnalı. Moskva “Nauka” 1987, 654 str.