Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Nasîruddîn Tûsî’nin Ahlâk-ı Nâsirî Eserinde Talim-Terbiye ve Tedris Üzerine Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 984 - 1001, 25.09.2021

Öz

Nasîruddîn Muhammed Tûsî (1201-1274) bilim ve felsefe tarihinde önemli bir yeri olan Azerbaycan’lı Türk-İslam âlimlerimizden biridir. Matematik, geometri, astronomi, mantık, tıp, felsefe, kelam, ahlak, psikoloji, pedagoji, coğrafya, edebiyat, güzel sanatlar ve ilahiyat gibi çeşitli alanlarda 70’den fazla özgün eseri telif etmiş, ansiklopedik bir bilgin olarak şöhret kazanmıştır (Memmedov, 1994: 243). İlaveten siyaset, madenbilim, tarih, coğrafya, fıkıh, tefsir ve tasavvuf da onun sınırlı da olsa ilgilendiği ve kitap yazdığı alanlar arasındadır. Tûsî, astronomi ve matematik alanlarında yazdığı teliflerin yanısıra Arşimed, Öklid ve Batlamyus gibi bilginlerin eserlerine düzeltme olarak yazdığı tahrirleriyle de ünlüdür (Wickens, 1964: 13; Sıddıki, 1990: 185; Ülken; 1983: 134; Memmedov, 1994: 243). En dikkat çekici özelliği bilim ve bilimsel araştırmalara olan tutkusudur.
Tûsî, toplumları bir bütün olarak ele alır; ekonomiye, işbölümü ve adalete çok önem verir ve toplumların gelişmişlik düzeyini bu açıdan değerlendirir. Toplumun istenilen düzeye gelebilmesinde en önemli faaliyetin tahsil, talim ve terbiye olduğunu önemle vurgular. Bu alanda yaptığı bilimsel çalışmalar, eserler ve ortaya koyduğu fikirler bugün de hala geçerliliğini korumaktadır.

Teşekkür

Çalışmalarım süresince engin bilgi ve tecrübesiyle desteğini esirgemeyen değerli danışman hocam Sayın Prof. Dr. Hıfzı DOĞAN’a, fikirleriyle katkıda bulunan sevgili hocalarım Doç. Dr. İrade Şemsizade ve Doç. Dr. Mehbube Qurbanova’ya en derin saygılarımla…

Kaynakça

  • Ahlâk-ı Nâsırî üzerine yapılan çalışmalarda bu eserin Türkçeye çevrilmemiş olmasının büyük bir eksiklik olduğu vurgulanır. Bu boşluğu doldurmak için H. Nazlıgil ile birlikte, Rahim Sultanov’un Farsçadan Azerbaycan diline çevirmiş olduğu Ahlâk-ı Nâsırîyi notlarla birlikte Türkçeye aktardık. Eser, şu anda basıma hazır haldedir (Taştan).
  • Memmedov, Zakir. (1994). Azerbaycan Felsefesi Tarihi, Bakü.
  • Nime, Şeyh Abdullah. (1367). Felasefe-i Şia; Seyyid Cafer Gazban çevirisi; Tahran: İntişarat-ı İngılab-ı İslamî.
  • Rasathanenin çalışmaları ve aletleri hakkında geniş bilgi için bkz. Sayılı, Aydın, “Hace Nasir-i Tûsî ve Rasadhane-i Meraga”, Yadname-i Hace Nasiruddin Tûsî (Tahran: İntişârât-ı Daneşgah, 1336 HŞ).
  • Rızavi, Müderris, (1334). Ahval ve Asari Hace Nasiri Tûsî, Tahran: İntişârât-ı Daneşgah, H.Ş.
  • Rızayev, Ağababa, (1996). Nasreddin Tûsî: Hayatı, İlmi, Dünya Görüşü, Bakü.
  • Sıddık, İsa. (1363). Tarih-i Ferheng-i İran; Tahran: İntişarat-ı Danışgah-ı Tahran.
  • Sıddıki, Bahtiyar Hüseyin. (1990). “Nasuriddin Tûsî”, Çev. Kasım Turhan, İslam Düşüncesi Tarihi (Ed. M.M. Şerif), C.2, İstanbul.
  • Sultanov, Rahim. (1980). “Nasreddin Tusi ve Ahlak-ı Nasiri Adlı Eseri”, Nasireddin-i Tusi, Ahlak-ı Nasiri, Çev. R. Sultanov, Bakü.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1326). Esasu’l-İktibas; Müderris Rezevî tashihi; İntişarat-ı Danışgah-ı Tahran.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1359). Telhisu’l-Muhassil; Tahran: Müessese-i Mütalaat-ı İslamî.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1361). Ahlâk-ı Muhteşemî; Tahran: İntişarat-ı Danışgah.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1362). Şive-i Danişpejuhî; Bâkır Gubarî çevirisi; Tahran: Defter-i Neşr ve Tahkikat-ı Bedr.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1363). Ravzatu’t-Teslim; Tahran: Neşr-i Hami.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1366). Ağaz ve Encam-ı Cihan; Hasanzade Âmulî talikatıyla; İntişarat-ı Ferheng ve İrşad-ı İslamî.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1369). Ahlâk-ı Nasırî; Müçteba Minuyî ve Ali Rıza Muradî tashihi ve açıklamasıyla; Tahran: Harezmî.
  • Tûsî, Nasiruddin. (tarih yok). Şerh-i İşarat ve’t-Tenbihat; Tahran: Matbaa-yı Haydari, c. 2, s. 307
  • Tûsî, Nasreddin. (1980). Ahlâk-ı Nasırî, Bakü.
  • Tûsî’nin Moğollar döneminde İslam bilim ve kültürüne sağladığı katkı için bkz. Cevad, Mustafa, “İhtimamu Nâsırîddin et-Tûsî bi İhyai’s-Sekafeti’l-İslamiyye fi Eyyami’l-Moğol”, Yâdnâme-i Hace Nasiruddin Tûsî, (Tahran: İntişârât-ı Daneşgah, 1336 H), ss. 86-115.
  • Ülken, Hilmi Z. (1983). İslam Felsefesi, İstanbul.
  • Wickens, G.M. (1964). The Nasiren Ethics by Nasir ad-Din Tûsî, London.

Nasîruddîn Tûsî’s Views on Training-Discipline and Education in the Work of Ahlâk-ı Nâsirî

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 984 - 1001, 25.09.2021

Öz

Nasiruddin Muhammad Tusi (1201-1274) is one of theTurkic -Islamic scholars from Azerbaijan who had an important place in the history of science and philosophy. He wrote more than 70 original works in various fields such as mathematics, geometry, astronomy, logic, medicine, philosophy, theology, ethics, psychology, pedagogy, geography, literature, fine arts and theology, and gained fame as an encyclopedic scholar. In addition, politics, metallurgy, history, geography, Fiqh, Tafsir, and Sufism are among the fields that he was interested in and wrote books, albeit limited. Tusi is also famous for his copyrights in the fields of astronomy and mathematics, as well as his Tahrir he wrote as correction to the works of scholars such as Archimedes, Euclid, and Ptolemy. His most notable feature is his passion for science and scientific research. Tusi considers societies as a whole, attaches great importance to the economy, division of labor, and justice, and evaluates the level of development of societies from this perspective. He emphasizes that the most important activity for society to reach the desired level is education, training, and discipline. His scientific studies works, and ideas in this field are still valid today.

Kaynakça

  • Ahlâk-ı Nâsırî üzerine yapılan çalışmalarda bu eserin Türkçeye çevrilmemiş olmasının büyük bir eksiklik olduğu vurgulanır. Bu boşluğu doldurmak için H. Nazlıgil ile birlikte, Rahim Sultanov’un Farsçadan Azerbaycan diline çevirmiş olduğu Ahlâk-ı Nâsırîyi notlarla birlikte Türkçeye aktardık. Eser, şu anda basıma hazır haldedir (Taştan).
  • Memmedov, Zakir. (1994). Azerbaycan Felsefesi Tarihi, Bakü.
  • Nime, Şeyh Abdullah. (1367). Felasefe-i Şia; Seyyid Cafer Gazban çevirisi; Tahran: İntişarat-ı İngılab-ı İslamî.
  • Rasathanenin çalışmaları ve aletleri hakkında geniş bilgi için bkz. Sayılı, Aydın, “Hace Nasir-i Tûsî ve Rasadhane-i Meraga”, Yadname-i Hace Nasiruddin Tûsî (Tahran: İntişârât-ı Daneşgah, 1336 HŞ).
  • Rızavi, Müderris, (1334). Ahval ve Asari Hace Nasiri Tûsî, Tahran: İntişârât-ı Daneşgah, H.Ş.
  • Rızayev, Ağababa, (1996). Nasreddin Tûsî: Hayatı, İlmi, Dünya Görüşü, Bakü.
  • Sıddık, İsa. (1363). Tarih-i Ferheng-i İran; Tahran: İntişarat-ı Danışgah-ı Tahran.
  • Sıddıki, Bahtiyar Hüseyin. (1990). “Nasuriddin Tûsî”, Çev. Kasım Turhan, İslam Düşüncesi Tarihi (Ed. M.M. Şerif), C.2, İstanbul.
  • Sultanov, Rahim. (1980). “Nasreddin Tusi ve Ahlak-ı Nasiri Adlı Eseri”, Nasireddin-i Tusi, Ahlak-ı Nasiri, Çev. R. Sultanov, Bakü.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1326). Esasu’l-İktibas; Müderris Rezevî tashihi; İntişarat-ı Danışgah-ı Tahran.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1359). Telhisu’l-Muhassil; Tahran: Müessese-i Mütalaat-ı İslamî.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1361). Ahlâk-ı Muhteşemî; Tahran: İntişarat-ı Danışgah.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1362). Şive-i Danişpejuhî; Bâkır Gubarî çevirisi; Tahran: Defter-i Neşr ve Tahkikat-ı Bedr.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1363). Ravzatu’t-Teslim; Tahran: Neşr-i Hami.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1366). Ağaz ve Encam-ı Cihan; Hasanzade Âmulî talikatıyla; İntişarat-ı Ferheng ve İrşad-ı İslamî.
  • Tûsî, Nasiruddin. (1369). Ahlâk-ı Nasırî; Müçteba Minuyî ve Ali Rıza Muradî tashihi ve açıklamasıyla; Tahran: Harezmî.
  • Tûsî, Nasiruddin. (tarih yok). Şerh-i İşarat ve’t-Tenbihat; Tahran: Matbaa-yı Haydari, c. 2, s. 307
  • Tûsî, Nasreddin. (1980). Ahlâk-ı Nasırî, Bakü.
  • Tûsî’nin Moğollar döneminde İslam bilim ve kültürüne sağladığı katkı için bkz. Cevad, Mustafa, “İhtimamu Nâsırîddin et-Tûsî bi İhyai’s-Sekafeti’l-İslamiyye fi Eyyami’l-Moğol”, Yâdnâme-i Hace Nasiruddin Tûsî, (Tahran: İntişârât-ı Daneşgah, 1336 H), ss. 86-115.
  • Ülken, Hilmi Z. (1983). İslam Felsefesi, İstanbul.
  • Wickens, G.M. (1964). The Nasiren Ethics by Nasir ad-Din Tûsî, London.
Toplam 21 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yeşim Kuyumcu 0000-0002-5657-9205

Yayımlanma Tarihi 25 Eylül 2021
Kabul Tarihi 17 Ekim 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 8 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Kuyumcu, Y. (2021). Nasîruddîn Tûsî’nin Ahlâk-ı Nâsirî Eserinde Talim-Terbiye ve Tedris Üzerine Görüşleri. Akademik Tarih Ve Düşünce Dergisi, 8(3), 984-1001.

По всем вопросам приема статей и выпуска очередных номеров обращаться в редакцию соответствующего журнала

                                                                                                                                                   

                                                           Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi   Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

  ©  ATDD Tüm Hakları Saklıdır 


CC-BY-NC