Öz
Halk bilimi, bir bölgede yaşayan halka ait gelenekleri, görenekleri, inançları, töreleri, edebiyatlarını inceleyerek derleyen, çözümleyen, yorumlayan bir bilim dalıdır. Halk bilimi ürünleri sözlü olarak yayılmış olsa da daha sonra yazılı bir şekilde aktarılmıştır. Türk kültürünü, Türk töresini aktaran Türk halk bilimi sahasının yazılı kaynakların başında Orhun yazıtları gelmektedir. Bu araştırma, Türk edebiyatının en eski metinleri olarak kabul edilen Orhun yazıtlarının halk bilimi unsurlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu süreçte veri toplama aracı Muharrem Ergin’in Orhun Abideleri adlı kitabındaki metinlerden yola çıkılmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılarak elde edilen verilerin yorumlanmasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi kitabında yer verdiği yirmi beş maddeden oluşan halk bilimi konuları dâhilinde, Orhun yazıtlarında yer alan halk bilimi unsurları ortaya çıkarılmıştır. Üç büyük abidelerden oluşan Bilge Kağan, Kül Tigin, Tonyukuk yazıtında halk ekonomisi, halk hukuku, halk takvimi, halk sanatları ve zanaatları, halk inançları, halk edebiyatı, halk müziği, geçiş dönemleri, yerleşim- yerleşim türleri, taşıt ve taşıma teknikleri, ekonomi türleri, beslenme, mutfak, ölçme, tartma hesaplama biçimleri, töreler, adetler, gelenekler ve görenekler, kalıp hareketler, adlar olmak üzere halk biliminin unsurlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARTUN, E., Türk Halkbilimi, Karahan Yayınları, Adana 2013.
- AYDEMİR, A., “Ötüken ve Ötüken Adı üzerine”, Türk dünyası Araştırmaları, C.94, S. 187, Balıkesir 2010, s. 3
- DURMUŞ, İ., Bilge Kağan Köl Tigin ve Bilge Tonyukuk, Akçağ Yayınları, Ankara 2017
- ERCİLASUN, A.B., Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, Dergah Yayınları, İstanbul 2016
- ERGİN, M., Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 2019
- KAFESOĞLU, İ., Eski Türk Dini, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1980
- KAFESOĞLU, İ., Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul 1998
- ÖRNEK, S. V., Türk Halkbilimi, Bilgesu Yayınları, Ankara 2016
- ÖZCAN, M.F., “Orhun Yazıtlarındaki atasözü ve deyimlerin günümüzdeki karşılıklarına yönelik inceleme” RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergis, C. 16, S. 16, 2019, s. 100-101
- SAKAOĞLU, S., “Göktürk Yazıtları ile Anadolu-Türk Folklorundaki Paralellikler” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, C. 38, S. 1990, Ankara 1990, s. 155-166
- TEKİN, T., Orhon Yazıtları, Bilgesu Yayınları, Ankara 2019
- VURAL, F. G., “Kök Türklerde Müzik” Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, C. 3, S. 11, Konya 2011, s. 91
Öz
Folk Science is a branch of science that compiles, analyzes, and interprets the traditions, customs, beliefs, customs, and literature of the people living in a region. Although folk science products were spread verbally, they were later transferred in writing. Orhun inscriptions are one of the written sources of the Turkish Folk Science field, which conveys Turkish culture and Turkish customs.This research aimed to determine folk science elements of Orhun inscriptions, considered the oldest texts of Turkish literature. In this process, the data collection tool is based on the texts in Muharrem Ergin's book Orhun Monuments. In the interpretation of the data obtained by using the scanning model in the research, the folk science elements in the Orhun inscriptions revealed within folk science topics consisting of twenty-five items included in the Turkish Folk Sicence book of Sedat Veyis Örnek.In the Inscription of Bilge Kagan, Kül Tigin, Tonyukuk, consisting of three main monuments, elements of folk science such as folk economy, folk law, folk calendar, folk arts and crafts, folk beliefs, folk literature, folk music, transition periods, settlement types, vehicle and transport techniques, economic types, nutrition, cuisine, measurement, weighing computational forms, customs, traditions, and customs, traditions, and customs, names, and folk science elements were reached.
Anahtar Kelimeler
Orhun Inscriptions Folk Science Bilge Kagan Kül Tigin Tonyukuk
Kaynakça
- ARTUN, E., Türk Halkbilimi, Karahan Yayınları, Adana 2013.
- AYDEMİR, A., “Ötüken ve Ötüken Adı üzerine”, Türk dünyası Araştırmaları, C.94, S. 187, Balıkesir 2010, s. 3
- DURMUŞ, İ., Bilge Kağan Köl Tigin ve Bilge Tonyukuk, Akçağ Yayınları, Ankara 2017
- ERCİLASUN, A.B., Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, Dergah Yayınları, İstanbul 2016
- ERGİN, M., Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 2019
- KAFESOĞLU, İ., Eski Türk Dini, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1980
- KAFESOĞLU, İ., Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul 1998
- ÖRNEK, S. V., Türk Halkbilimi, Bilgesu Yayınları, Ankara 2016
- ÖZCAN, M.F., “Orhun Yazıtlarındaki atasözü ve deyimlerin günümüzdeki karşılıklarına yönelik inceleme” RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergis, C. 16, S. 16, 2019, s. 100-101
- SAKAOĞLU, S., “Göktürk Yazıtları ile Anadolu-Türk Folklorundaki Paralellikler” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, C. 38, S. 1990, Ankara 1990, s. 155-166
- TEKİN, T., Orhon Yazıtları, Bilgesu Yayınları, Ankara 2019
- VURAL, F. G., “Kök Türklerde Müzik” Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, C. 3, S. 11, Konya 2011, s. 91
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Aralık 2021 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2021 |
| Kabul Tarihi | 6 Ocak 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 8 Sayı: 4 |
По всем вопросам приема статей и выпуска очередных номеров обращаться в редакцию соответствующего журнала