Bir Devre Adını Veren Başbakanın Hazin Sonu: Adnan Menderes’in Yassıada Günleri

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 4 - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 1218 - 1241, 31.12.2022

Filiz Çolak

Öz

27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi, sadece Türkiye’nin Demokrat Partili yıllarını kapatmamış, dönemin pek çok siyasetçisinin hem siyasi hayatını hem de yaşamını sona erdirmiştir. Ülke yönetimine el koyan Orgeneral Cemal Gürsel başkanlığındaki TSK, Milli Birlik Komitesi’ni kurarak derhal Türkiye’nin son 10 yılına damgasını vuran bütün Demokrat Partilileri önce gözaltına almışlar ardından da Yassıada’da kurulan Yüksek Askeri Mahkeme’de yargılanmalarını sağlamıştır.İhtilalin ilk günü gözaltına alınan ve Yassıada’da yargılanan DP’liler içinde en merakla takip edilen isimlerden birisi şüphesiz ki DP’nin 10 yıllık iktidarının tek başbakanı olarak bütün gelişmelerde etkisi ve rolü bulunan Adnan Menderes’tir. Askeri Mahkeme’de en önemli suçlulardan birisi olarak görülen, bu nedenle de birçok davada yargılanan Menderes, Bebek Davası dışındaki 12 davadan suçlu bulunarak idam cezasına çarptırılmış ve 17 Eylül 1961’de cezası infaz edilmiştir. Böylelikle 1930’da Serbest Fırka’nın Aydın İl Başkanı olarak başlayan siyasi hayatı 31 yıl sonra, genç sayılabilecek bir yaşta(62) Yassıada’da sona ermiştir. Bu çalışmanın konusu, Adnan Menderes’in 27 Mayıs’ta gözaltına alındıktan sonra Yassıada’ya götürüldüğü Haziran 1960’dan başlayan ve 17 Eylül 1961’de sona eren Yassıada’daki günlerini içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yassıada, Demokrat Parti, Adnan Menderes, 27 Mayıs, Başbakan, Democrat Party, 27 May, Prime Minister

The Tragic end of the President Who Marked an Era: Yassıada Days of Adnan Menderes

Öz

The military coup of May 27th, not only ended the Democrat Party days of Turkey, but also ended political careers and even lives of many politicians of the period. Turkish military officers, who were led by General Cemal Gürsel, formed the National Unity Committee, immediately detaining all Democrat Party members whole their mark on the last ten years and then made them to put on trial at the Supreme Military Court established in Yassiada. The person who drew the most interest among the arrested Democrat Party members was undoubtfully Adnan Menderes, since he was the only prime minister during ten-year rule of the Democrat Party and had a role in all developments. Menderes who was seen one of the most important criminals in the Military Court and was tried in many cases for this reason, was found quilty in 12 cases except “the baby case” and sentenced to death penalty. He was regarded as the major offender by the Supreme Military Court and, for this reason, was on trial in many cases. In the end, Adnan Menderes was found guilty in 12 cases, except “the baby case” and he was executed on 17 September 1961. Thus, Adnan Menderes’ highly successful political life, which he started as provincial chairman of Liberal Republican Party in Aydın and was came to an end at the age of 62 in Yassıada. This study discusses the Yassıada days of Adnan Menderes, beginning from his incarceration in Yassıada in June 1960 and ending with death sentence on 17 September 1961.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, 27 May, Prime Minister