Reflections of the Issues Encountered in Providıng School Books on Turkish Press

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 291 - 315, 25.03.2023

Sinasi Sonmez , Gürdal Özçakır

Öz

It is seen that the issue of effects of the Letter Revolution on our cultural life, libraries and printing-publishing life has been previously discussed in many articles and thesis studies and in different sources. However, we rarely encounter independent works reflecting the atmosphere of the day on textbooks, which are the most effective tool of education today, that is, on "the Issue of School Books" as it was used more in that period. In addition, approaches to this problem of the newspapers, which were communication tools of that period, were not used much in the studies, although they were first-hand sources. As the studying hypothesis, it is based on the opinion that ‘‘The Issue of School Books" has attracted the attention of the press for many years after both regime change and the Letter Revolution during the transition from Ottoman Empire to the republic, and has been the subject of news and discussion constantly’’. Aim of the study is to test accuracy of the stated hypothesis by revealing how did the newspapers of the period, printing houses, educators and parents of students react to the issue of publishing and distribution of school books, starting with proclamation of the Republic, and how did they express this. Considered to be important resources for proving hypothesis of the study; The accessible publications of Akşam, Cumhuriyet, Milliyet, Son Posta, Tan, Ulus, Vakit, Yeni Sabah and Zaman newspapers between 1929 and 1939 were scanned and the content analysis of the news, interviews, articles and statements on the subject was made.

Anahtar Kelimeler

Printing Houses, School Books, Istanbul Bookstores, Single/Standard Book Law

Okul Kitaplarının Temininde Karşılaşılan Sorunların Türk Basınına Yansımaları 1929-1939

Öz

Harf Devrimi’nin kültürel yaşamımıza, kütüphanelere ve basım-yayın hayatına etkileri konusunun daha önce birçok makale ve tez çalışmalarında ve farklı kaynakta işlendiği görülmektedir. Ancak eğitimin günümüzde de en etkin aracı olan ders kitapları yani o dönemde daha çok kullanıldığı şekli ile “Mektep Kitapları Meselesi” üzerinde günün atmosferini yansıtan bağımsız çalışmalara pek rastlamıyoruz. Ayrıca o döneme ait iletişim araçları olan gazetelerin bu soruna yaklaşımları da birinci elden kaynak olmalarına rağmen çalışmalarda pek kullanılmamıştır. Çalışma hipotezi olarak “Osmanlı Devleti’nden cumhuriyete geçiş sürecinde hem rejim değişimi hem de Harf İnkılâbı sonrasında “Okul Kitapları Meselesi” uzun yıllarca basının ilgisini çekmiş ve sürekli haber ve tartışma konusu olmuştur.” görüşünden yola çıkılmıştır. Çalışmanın amacı Cumhuriyetin ilanından başlayarak okul kitaplarının basılması ve dağıtımına dönemin gazetelerinin, basımevlerinin, eğitimcilerin, öğrenci velilerinin nasıl tepki verdiklerini ve bunu nasıl dile getirdiklerini ortaya çıkararak belirtilen hipotezin doğruluğunu sınamaktır. Çalışmanın hipotezini ispatlamaya yönelik önemli kaynaklar olduğu düşünülen Akşam, Cumhuriyet, Milliyet, Son Posta, Tan, Ulus, Vakit, Yeni Sabah, Zaman gazetelerinin 1929-1939 yılları arasındaki erişilmesi mümkün olan sayıları taranmış ve konuyla ilgili çıkan haber, röportaj, makale ve demeçlerin içerik çözümlemesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Basımevleri, Okul Kitapları, Mektep Kitapları, İstanbul Kitapçıları, Tek Kitap Kanunu

Kaynakça

• CANDAN, B., ‘’Türkiye’ de Cumhuriyet Dönemi’nde Yayıncılık ve Kütüphanecilik Etkileşimi’’, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
• ÇİÇEK, N.- KABAKULAK, N., “Harf Devrimi’nin İstanbul Kitapçılarına Ekonomik Etkileri”, Türkiyat Mecmuası, 2017, C. 27/1, s. 121-137.
• …………………………… “Türkiye'de Harf Devrimi’nin Ardından Tek Kitap Kanunu ve Ticari Oluşumlar”, Tarih Dergisi, S. 70 (2019/2), İstanbul 2019, s. 89-115.
• ERGÜN, M., Eğitim Sosyolojisi, Ocak Yayınları, Ankara 1994.
• FAİZ, M.,- KARASU AVCI, E., ‘’4.ve 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitapları “Etkin Vatandaşlık” Öğrenme Alanında Yer Alan Becerilerin ve Değerlerin İncelenmesi’’, Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (IJONASS), 2018, 2 (1), s. 1-21.
• HIZLI, M., “Osmanlı Medreselerinde Okutulan Dersler ve Eserler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018, 17 (1), s. 25-46.
• MARALLİ, S., “Harf İnkılâbının Uygulanması ve Birtakım Etkileri” (Vol. 2, pp. 112–131), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tarih Dergisi, 2019. Vol. 2, pp. 112–131.
• ÖZCAN, M., Bilgi Çağında Öğretmen Eğitimi, Nitelikleri ve Gücü Bir Reform Önerisi Türk Eğitim Derneği (TED) İktisadi İşletmesi Yayını, Ankara 2011.
• ÖZGEN, B., ‘’Türkiye’de Ders Kitapları Sorunu ve Çözüm Yolları’’, Eğitim ve Bilim, 1993, 87, s. 48-59.
• ÖZGÜL, O., “Sümer Sosyal Hayatında Eğitimin Yeri ve Önemi”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, C. 4, S. 2, s. 401-414.
• ŞAHİN, Â. A., ‘’Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Kadar Eğitim Sistemi, Yönetimi ve Denetimi’’, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015.