Cumhuriyet Halk Partisi Müfettişlerinin ve Milletvekillerinin Gezi Raporlarına Göre Konya - Ereğli (1935-1942)

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 438 - 458, 25.03.2023

Ayşe Aydın

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilk siyasi partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi kuruluşuyla birlikte parti müfettişliği kurumunu da oluşturmuştur. CHP’nin müfettişlik bölgelerinden biri de Konya’dır. Buraya farklı zamanlarda gönderilen müfettişler ve Konya milletvekilleri, incelemeler yapmışlar ve il merkezi ve ilçelere yönelik tespitlerini, görülen eksiklikleri, yapılması gerekenleri kapsayan raporlarını CHP Genel Sekreterliğine iletmişlerdir. Konya bölgesine yönelik müfettiş raporlarından biri Aydın Milletvekili Adnan Menderes tarafından 1935 yılında hazırlanmıştır. Menderes, Konya merkezde çalışmalarını tamamladıktan sonra ilçeleri teftiş etmiştir. O rapora göre Ereğli ile ilgili siyasi, sosyal, ekonomik bilgiler elde edilmesi mümkün olmuştur. Konya milletvekili Osman Şevki Uludağ’ın gezi raporunda Ereğli ile ilgili önemli bilgiler yer almıştır. 1940-1942 yılları arasında Konya Bölge müfettişliği yapan Kırklareli milletvekili Şevki Ödül ise Ereğli’nin, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik yapısını yansıtan oldukça değerli tespitler yapmıştır. Çalışmamıza esas teşkil eden müfettiş ve milletvekili gezi raporlarında yer verilen bilgiler ışığında 1935-1942 yılları arasında Ereğli’nin durumu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, Ereğli merkez, nahiye ve köylerine dair raporlardaki bilgiler değerlendirilerek siyasi, eğitim, ulaşım, ekonomi ve sosyal hayattaki problemleri ve çözüm önerileri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Ereğli, Müfettiş Raporları

Konya - Ereğli (1935-1942) According to Travel Reports by Republican People's Party Inspectors and Member of Parliaments

Öz

The Republican People's Party, the first political party of the State of Republic of Turkey, formed also its institution of party inspectorate together with its establishment. Konya was one of the Republican People’s Party inspectorate areas/zones. Inspectors and MPs from Konya, who were sent here at different times, made investigations, and they conveyed their reports containing evaluations about the provincial center and districts, the deficiencies detected and the things to be done, to the Republican People’s Party General Secretariat. One of the inspector reports for the Konya region (zone) was prepared in 1935 by Adnan Menderes, Aydın Deputy. After Menderes completed his studies in the center of Konya, he inspected the districts. Upon that report, it became possible to obtain political, social and economic information about Ereğli. In the travel report by Osman Şevki Uludağ, Konya Deputy, there was important information about Ereğli Şevki Ödül, Kırklareli deputy, who worked as Konya Regional Inspector between the years of 1940-1942, made very valuable points (evaluations) reflecting the political, social, cultural and economic structure of Ereğli. The situation of Ereğli between 1935-1942 was tried to reveal in the light of the information given in the inspector and deputy travel reports, which constitute the basis of our study. In addition, the information in the reports on Ereğli center, sub-districts and villages was evaluated, and the problems and solutions in political, education, transportation, economy and social life were emphasized.

Anahtar Kelimeler

Republican People, Ereğli, Inspector Reports

Kaynakça

• -BCA, 490.1.1.1.699-377-1-16.
• -BCA,490.1.0.0 618.27.1.
• -BCA,490.0.0.1.677.289.1.
• -BCA,490.0.0.1.677.291.1.
• -BCA,490.0.0.1.677.292.1.
• -BCA,490.0.0.1.678.293.1.
• -BCA,490.0.0.1.678.294.1.
• ARABACI, C.-AYHAN,.B., DEMİRSOY, A.,AYDIN, H., Konya Basın Tarihi ,Palet Yayınları, Konya 2009.
• AKANDERE, O., Osmanlı Devletinden Türkiye Cumhuriyetine Konya, Eğitim Kitabevi, Konya 2016.
• APAK, K. vd., Türkiye’de Devlet Sanayii ve Maadin İşletmeleri, Selüloz Basımevi, İzmit 1952.
• AVANAS, A., Milli Mücadele’de Konya, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1998.
• BİLA, H., CHP 1919-2009, Doğan Kitap, İstanbul 2008.
• ERDOĞAN, A., Cumhuriyet Halk Partisi Tüzükleri Dünü Bugünü 1923-2000, V. Kitap, Ankara 2000.