Socio-Economic Stucture of Kırşehir’s Neighborhood and Villages according to The Temettuat Book No. 798

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 34 - 70, 25.03.2023

Lütfiye Oruç

Öz

Temettuat books are official records created in the 19th century for the purpose of making economic arrangements, determining the wealth of the people and collecting taxes according to everyone's economic power. It is one of the renewal movements of the Tanzimat period. It provides rich information about legal, administrative, financial, social and demographic structure of the Ottoman Empire. It is one of the first-hand sources that should be consulted in economic, social and cultural studies related to Ottoman history. Especially, it plays an important role in studying of the 19th century Ottoman socio- economic history. In the mentioned books, inhabited (housing) centers such as township (district), neighborhood and village etc. were handled for house one by one, and the information about personal property, real estate, land and animals belonging to the heads of households was written. Annual income of tax payers was determined and households (houses) were held responsible for/over this income. Each household (house) was counted as a tax payer. In this study, the socio- economic structure of people will be discussed in the light of ML.VRD.TMT.d, 00798 numbered temettuât book belonging to the neighborhoods and villages of Kırşehir. In this context, living in the neighborhoods and villages mentioned in the book; names of household heads, their family names, titles, nicknames, occupations, acreage of vineyards, gardens and fields, genus and numbers of cattle and ovine animals; immovable assets such as mills, shops, and bezirhanes will be discussed and evaluated by statistical data.

Anahtar Kelimeler

House, Temettuat Register, Village, Neighborhood, Social, Economic

798 Numaralı Temettuat Defterine Göre Kırşehir’in Mahalle ve Köylerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı

Öz

Temettuat defterleri ekonomik düzenlemelerin yapılması, halkın mal varlığının belirlenmesi ve verginin herkesin ekonomik gücüne göre tahsil edilmesi amacıyla 19. yüzyılda oluşturulmuş resmi kayıtlardır. Tanzimat dönemi yenileşme hareketlerindendir. Osmanlı Devleti'nin hukuki, idari, mali, sosyal ve demografik yapısı hakkında zengin bilgiler sunmaktadır. Osmanlı tarihi ile ilgili iktisadi, sosyal ve kültürel çalışmalarda başvurulması gereken birinci el kaynaklardandır. Özellikle de 19. yüzyıl Osmanlı sosyo-ekonomik tarihinin araştırılmasında önemli rol üstlenmektedir. Defterlerde kaza, mahalle, köy gibi iskân merkezleri hane hane ele alınıp, hane reislerine ait şahsi mal varlığı emlâk, arazi ve hayvanât, bilgileri yazılmıştır. Vergi mükelleflerinin yıllık kazancı belirlenip, haneler bu kazanç üzerinden sorumlu tutulmuştur. Her hane bir vergi mükellefi sayılmıştır. Bu çalışmada Kırşehir’in mahalle ve köylerine ait ML.VRD.TMT.d, 00798 no’lu temettuât defteri ışığında halkın sosyo-ekonomik yapısı ele alınacaktır. Bu bağlamda defterde adı geçen mahalle ve köylerde ikamet eden hane reislerinin isimleri, sülale adları, unvanları, lakapları, meslekleri, bağ, bahçe ve tarlalarının dönüm miktarı, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarının cins ve sayıları değirmen, dükkân, bezirhane benzeri taşınmaz servetleri istatistiki verilerle ele alınıp değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hane, Temettuat Defteri, Köy, Mahalle, Sosyal, Ekonomik

Kaynakça

• Adıyeke, N. (2000). “Temettuat Sayımları Ve Bu Sayımları Düzenleyen Nizamname Örnekleri”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 11 (11), 769.
• Öztürk, S. (2003). “Türkiye’de Temettuat Çalışmaları”. TALİD 1 (1), 287.
• Kütükoğlu, M.S. (1995). “Osmanlı Sosyal Ve İktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri” Belleten, 59 (225), 398.
• Mıstanoğlu, N. (2004). XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Kırşehir Sancağı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Konya.
• Tarım, C.H. (1948) Tarihte Kırşehri - Gülşehri Ve Babailler-Ahiler-Bektaşiler, 3.Basım Yeniçağ Matbaası Yayınları), İstanbul.