Customs and Rituals Associated With Burial of the Tsakhurs

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 674 - 686, 25.08.2023

Sahibə Musayeva

Öz

In the article, the old and modern cemeteries of the Tsakhurs were examined from a historical-ethnographic point of view. It was noted that there were clergymen (muslim religious functionaries) who performed religious rites and supervised the cleanliness of burial places. The tombs were rectangular in shape. In Turkish-Muslim nations, including the tsakhur people, the attitude towards the grave of the dead, opening and changing the grave are based on certain rules. It was noted that those who committed suicide were not buried in the general village cemetery, and their graves were not visited. It was actually educational in some way. The middle of the graves was left empty and covered with earth. It is also stated in the article that the religious affiliation of the deceased was taken into account when erecting the tombstones, and the surname, name, father's name, date of birth and date of death were also recorded on the tombstones. As a result of ethnographic studies conducted at the time when the article was written, the statements of informants played an important role.

Anahtar Kelimeler

The Tsakhur people, cemetery, tombstone, Turkic-Muslim nations

Saxurların Dəfnlə Bağlı Adət və Mərasimləri

Öz

Məqalədə saxurların qədim və müasir qəbiristanlıqları tarixi-etnoqrafik baxımdan tədqiq edilmişdir. Qeyd olunub ki, orada dini ayinlər həyata keçirən və dəfn yerlərinin təmizliyinə nəzarət edən din xadimləri olmuşdur. Qəbirlər dördbucaqlı formada idi. Türk-müsəlman xalqları, o cümlədən saxur xalqı arasında mərhumun məzarına münasibət, yarılma və dəfn yerinin dəyişdirilməsi müəyyən qaydalara əsaslanmışdır. Bildirilib ki, intihar edənlər ümumi kənd qəbiristanlığında dəfn olunmayıb və qəbirləri ziyarət edilməyib. Bu, əslində bir növ maarifləndirici idi. Qəbirlərin ortası boş qalar və torpaqla örtülərdi. Məqalədə məzar daşlarının inşasında mərhumun dini mənsubiyyətinin nəzərə alındığı və məzar daşlarına soyad, ad, ata adı, doğum tarixi və ölüm tarixinin də qeyd edildiyi bildirilir. Məqalənin yazılmasında bölgədə aparılan etnoqrafik tədqiqatlar nəticəsində əldə olunan informantların məlumatları mühüm rol oynamışdır.

Anahtar Kelimeler

saxur, qəbiristanlıq, məzar daşı, türk-müsəlman xalqları.

Kaynakça

• Agayev, G. (2002). Shakhtakhty v epokhe pozdney bronzy i rannego zheleza. Agrydag. Gadzhiyev, G. A. (1980). Perezhitki drevnikh predstavleniy v pokhoronno-pogrebal'nykh obryadakh lezgin. Semeynyy byt narodov Dagestana. Makhachkala.
• Gavrilov, A. A. (1965). Mogil'nik Kudirge kak istochnik po istorii altayskikh plemen. Nauka.
• Kərimov, Q. (1987). Şəriət və onun sosial mahiyyəti. Azərnəşr.
• Kərimova, S. (2017). Saxurlar. Gazeta Samur. Narody mira 5 (310), 2.
• Kuleyni, Ə. (2005). Əl- Kafi (mütrc. Elgiz Tağızadə). Mübahilə. Qəbiristanlıqların salınması və idarə olunması Qaydaları’nın təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasınını NK-nin qərarı. (2018, dekabr 4), Xalq qəzeti.
• Qədirzadə, H. Q. (2003). Ailə və məişətlə bağlı adətlər, inanclar, etnogenetik əlaqələr. Elm nəşriyyat.
• Toshakova, Ye. M. (1978). Traditsionnyye cherty narodnoy kul'tury altaytsev (19- nach. 20 v.). Nauka.