Okul Yöneticilerinin Değerler Eğitimi Uygulamaları ile İlgili Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 5, 1793 - 1807, 03.11.2023

Fevzi Acar , Esra Han Akdemir , Emine Avcı , Haydar Karlı , Selahattin Yüce , Halil Açıkalın , Ayhan Avan , Ümit Ateş

Öz

Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin değerler eğitimi uygulamaları üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların doküman analizi ile incelenmesidir. Çalışmanın amacı doğrultusunda 2017-2022 yılları arasında yürütülmüş olan toplam 50 lisansüstü tezi incelenmiştir. Bu amaç kapsamında sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimini inceleyen çalışmaların temel özelliklerinin neler olduğu ele alınmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Veri analiz yöntemi olarak nitel veri analiz tekniklerinden olan betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Okul ortamında değerler eğitimi ile ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların incelenmesinde; araştırmacılar tarafından ilgili literatürden yararlanılarak geliştirilen “Yayın İnceleme Formu” kullanılmıştır. Yayın inceleme formu; araştırmanın yıllarına, veri türlerine, araştırma desenlerine, örneklem grubuna ve son olarak temalarına göre incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre; okul ortamında değerler eğitimi ile ilgili yapılan lisansüstü çalışmalar ile ilgili en fazla tezin 2020 yılında yapıldığı ve araştırma türü olarak nicel araştırma yöntemlerinin tercih ettikleri görülmektedir. Aynı zamanda tezler araştırma temalarına göre incelendiğinde olumlu değerler temasında özsaygı değeri dikkat çekecek düzeydedir. Olumsuz değerler temasında ise Saldırganlık değeri ön planda olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Eğitim, Değerler Eğitimi, Okul, Lisansüstü, Okul Yöneticisi

Investigation of Postgraduate Theses Related to Values Education Practices of School Administrators

Öz

The aim of this study is to examine the postgraduate studies on school administrators' values education practices through document analysis. For the purpose of the study, a total of 50 postgraduate theses conducted between 2017 and 2022 were analysed. Within the scope of this purpose, the main characteristics of the studies examining the values education of classroom teachers were discussed. Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used in the study. Descriptive analysis technique, which is one of the qualitative data analysis techniques, was used as data analysis method. In the examination of postgraduate studies on values education in school environment, the "Publication Review Form" developed by the researchers by making use of the relevant literature was used. The publication review form was analysed according to the years of the research, data types, research designs, sample group and finally themes. According to the research findings; it is seen that the most theses related to postgraduate studies on values education in school environment were conducted in 2020 and quantitative research methods were preferred as the research type. At the same time, when the theses are examined according to the research themes, the value of self-esteem in the theme of positive values is at a remarkable level. In the theme of negative values, it was seen that the value of aggression was at the forefront.

Anahtar Kelimeler

Values Education, School, Graduate, School Administrator

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II.. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi].
• Akbaş, O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27.
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi].
• Avcı, E. (2011). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Karakter Eğitimine Dair Özyeterliklerinin İncelenmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi].
• Aydın, M. Z. ve Akyol Gürler, Ş. (2012). Okulda Değerler Eğitimi. Nobel Yayınları.
• Balat Uyanık, G. ve Doğal Balaban, A. (2006). Okul Öncesi Dönemde Değerler Eğitimi Etkinlikleri. Kök Yayınları Baltacı, N. B. (2018). Ortaokul Yöneticilerinin Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi].
• Beldağ, A. (2019). Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi. (Salih Zeki Genç ve Adem Beldağ, Çev. Ed.). Karakter ve Değer Eğitimi İçinde. Pegem Akademi.
• Bolay, S. H. (2007). Aşkın Değerler Buhranı. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (26-28 Kasım 2004) Kitabı, 55-69, Dem Yayıncılık.
• Boydak Özan, M. (2009). Öğrenim Görülen Okul Türüne Göre Yöneticilerin Öğrencilere Değer Kazandırma Davranışları. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 55-62.
• Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye’deki uygulamaya bir bakış. Electronic Turkish Studies, 9 (2), 429-436.
• Çağlayan, A. (2003). Ahlâk Pusulası Ahlâk ve Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Yayınları.
• Çankırılı, A. (2015). Ailede ve Okulda Değerler Eğitimi. Zafer yayınları.
• Demir, Ö. ve Acar, M. (1992). Sosyal Bilimler Sözlüğü. Ağaç Yayınları.
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca Değerler Eğitimi. Nobel Yayınları.
• Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. (Cemil Öztürk, Çev. Ed.). Pegem A Yayıncılık.
• Döş, İ. ve Savaş, A .C. (2015). Elementary school administrators and their roles in the context of effective schools, SAGE Open January-March 1 (1), 1-11.
• Ekşi, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 79-96.
• Ekşi, H. ve Okudan, A. Y. (2011). Eğitim Yöneticilerinin Bakış Açısı ile Değerler Eğitimi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8 (2), 178-190.
• Ergün, S. (2013). Ergenlere Verilen Değer Eğitiminin Öz Düzenleme Stratejileri Üzerindeki Etkisinin Sınanması [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
• Feather, N. T. (1995). Values, valences, and choice: The inşuence of values on the perceived attractiveness and choice of alternatives. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 1135-1151.
• Güngör, E. (2010). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. Ötüken Yayıncılık.
• Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recentresearch. Cambridge Journal of Education, 30 (2), 169-177.
• Katılmış, A. (2010). Sosyal Bilgiler Derslerindeki Bazı Değerlerin Kazandırılmasına Yönelik Bir Karakter Eğitimi Programının Geliştirilmesi [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi].
• Kenan, S. (2009). Modern Eğitimde Kaybolan Nokta: Değerler Eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (1), 147-180.
• Kuçuradi, İ. (2013). İnsan ve Değerleri. Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgünün Romanlarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi].
• Kuş, D. (2009). İlköğretim Programlarının, Örtük Programın ve Okul Dışı Etmenlerin Değerleri Kazandırma Etkililiğinin 8. Sınıf İlköğretim Öğrencilerinin ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikolojisi Dergisi, 45, 59-76.
• Meydan ve Bahçe (2010). Hayat Bilgisi Öğretiminde Değerlerin Kazandırılma Düzeylerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 20-37.
• Meydan, H. (2014). Okulda Değerler Eğitiminin Yeri ve Değerler Eğitimi Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (1), 93-108.
• Okudan, A. Y. (2010). Eğitim Yöneticilerinin Değerler Eğitiminin Önemi Etkileri ve Uygulamaları Hakkındaki Görüşleri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi].
• Özkan, R. (2011). Toplumsal Yapı, Değerler ve Eğitim İlişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (1), 333-344.
• Schwartz, S. H. (1996). “Values priorties and behavior: applying a theory of ıntegrated valuesysteem”. universidad de palermo: http://dspace.palermo.edu/dspace/bitstream/10226/368/1/2Psico%2007.pdf
• Sezgin, F. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Bireysel ve Örgütsel Değerlerinin Uyumu (Ankara İli Örneği) [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi].
• Ulusoy, K. (2007). Lise Tarih Programında Yer Alan Geleneksel ve Demokratik Değerlere Yönelik Öğrenci Tutumlarının ve Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi].
• Ulusoy, K. Dilmaç, B.(2015) Değerler Eğitimi. Pegem akademi.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2012). Değerler Eğitimi. Pegem Akademi.
• Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi ve Eğitimde Yeni Ufuklar. Akçağ Basım Yayım.