Aid provided to Ankara University by the University of Nebraska, USA

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 6, 2177 - 2200, 23.01.2024

Havva Kaya

Öz

The influence of the United States of America on Turkey increased even more after the Second World War. After the war, the US developed new strategies such as the Marshall Plan and the Truman Doctrine in order to play a more active role in the region, including Turkey. As a result of this policy, the US provided economic and military aid to many countries, including Turkey. The USA played an active role in Turkey in the field of education as well as in diplomatic and military fields and wanted to implement the US model university system in the newly established higher education institutions, especially in the 1950s. In order to develop higher education, experts were brought from the USA and lecturers were sent to the USA for training. The USA also donated teaching materials to the newly established higher education institutions in Turkey. In this study, the donations made by the University of Nebraska in the USA to Ankara University are analysed by making use of archival documents. The relevant documents from the Presidency of the Republic of Turkey State Archives were analysed and evaluations were made about the donations of materials sent by the University of Nebraska to the Agriculture and Veterinary Faculties of Ankara University between 1957-1963. In addition, analytical works and newspapers were also used.

Anahtar Kelimeler

USA, Nebraska University, Ankara University, Higher Education

ABD’deki Nebraska Üniversitesi’nin Ankara Üniversitesi’ne Yaptığı Yardımlar

Öz

Amerika Birleşik Devletleri’nin Türkiye üzerindeki etkisi İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra daha da artmıştır. Savaş sonrasında ABD, Türkiye’nin de içinde bulunduğu bölgede daha etkin rol oynamak için, Marshall Planı ve Truman Doktrini gibi yeni stratejiler geliştirmiştir. ABD’nin izlediği bu politikanın bir sonucu olarak Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok ülkeye iktisadi ve askeri yardım yapılmıştır. ABD diplomatik ve askeri sahalarda olduğu gibi eğitim alanında da Türkiye’de etkin rol oynamış ve özellikle 1950’li yıllarda yeni kurulan yükseköğretim kurumlarında ABD modeli üniversite sistemi uygulamak istemiştir. Yükseköğretimin geliştirilmesi amacı ile ABD’den uzmanlar getirilmiş ve eğitim almaları için öğretim görevlileri ABD’ye gönderilmiştir. Ayrıca ABD, Türkiye’de bulunan ve yeni kurulan yükseköğretim kurumlarına ders malzemesi bağışlarında da bulunmuştur. Bu çalışmada, ABD’deki Nebraska Üniversitesi’nin Ankara Üniversitesi’ne yaptığı yardımlar arşiv belgelerinden faydalanılarak ele alınmıştır. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’ndan konuyla ilgili belgeler incelenmiş ve 1957-1963 yılları arasında Nebraska Üniversitesi’nin Ankara Üniversitesi Ziraat ve Veteriner Fakültelerine bağış yolu ile gönderdiği malzeme bağışları hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Ayrıca bu konuda tetkik eserler ve gazetelerden de faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ABD, Nebraska Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Yükseköğretim

Kaynakça

• (28 Mayıs, 1960), Ulus Gazetesi.
• (18 Haziran, 1946), Resmî Gazete . (16 Mayıs, 1950). Cumhuriyet Gazetesi.
• Adaca, A. Ü. (2023). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İngilizce Lisans Programının Kuruluşu, İlk Öğrencileri Ve Mezunları Üzerine Bir Araştırma. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 94 (1), 11-25.
• Ağır, Ö. (2021). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Dönemde Türkiye’de Tarıma Amerikan Etkisi. ÇKÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9 (1), 65-89.
• Aksoy, A. (2000). Kimler Geldi Kimler Geçti… Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31, 1-3.
• Aksöz, İ. (1970).Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin Kuruluş Felsefesi ve On Yılda Kaydettiği Gelişme. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1 (1), 5-15.
• Altan, S. (2022). Arşiv Belgelerine Göre Demokrat Parti Dönemi Gümrük Muafiyeti Uygulamaları (1950-1960). Belgi Dergisi, 24, 219-237.
• Anadolu Üniversitesi Hakkında, https://www.anadolu.edu.tr/universitemiz/anadolu-hakkinda/hakkinda. Arap Kavili, S. (2010). Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye’de Yeni Üniversiteler ve Kuruluş Gerekçeleri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 65 (01), 1-29.
• Arslan, A. (2010). Darülfünun’dan Üniversiteye. (Haz. Murat Alper Parlak). (s. 201-251). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, Atatürk Araştırma Merkezi.
• Aşkın, U. (2017). Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü: Tam Bağımsızlık Yolunda Bir Anıt Kurum. Türk Dünyası Araştırmaları, 117 (231), 85-114.
• Can, E. Sakallı A. (2023). Örgün Öğretimden Açık Liseye Geçiş Nedenleri: Bir Durum Çalışması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 9 (1), 194-237.
• Demircioğlu, İ. H., Koyuncu, Yenilmez, A. (2021). Demokrat Parti Dönemi eğitim anlayışı. (Ed. D. İnce Erdoğan, İ. H. Demircioğlu, S. Seda Şimşek). Kuruluştan Darbeye Demokrat Parti (1950-1960), (s. 1525-1617). Yeditepe Yayınevi.
• Erk, N. (1961). Veteriner Fakültesi’nin Ankara Üniversitesi’ne Katılışı Tarihi: Ve Son On İki Yıllık Öğretim Durumu, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 8 (2), 158-187.
• Geçikli, R. M. (2021). Demokrat Parti Dönemi Yükseköğretim Politikası Ve 1956 Tarihli Rapor. Atatürk Dergisi, 10 (2), 141-170.
• Gündüz, A. Y. (2017). Ülke Kalkınmasında Üniversitelerin Rolü: Doğu ve Güneydoğu Anadolu Üniversiteleri Örneği, Sakarya İktisat Dergisi, 6 (1), 56-69.
• Kılıç, E. (2008). Demokrat Parti Dönemi Milli Eğitim Politikası (1950-1960). [ Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Kılıç, R. (Kasım 1999). Türkiye’de yükseköğretimin kapsamı ve tarihsel gelişimi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 289-310.
• Kömürlü, E. (2019). 1960’lara Kadar Türkiye’de İlk Üniversitelerin Kuruluşu, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 35-42.
• Nebraska Üniversitesi Mütevelli Heyeti Lincoln, Nebraska, ABD ile Hacettepe Üniversitesi Ankara, Türkiye Arasında Uluslararası Mutabakat Zaptı, https://hacettepe.edu.tr/fs/hakkinda/protokol/nebraskapro240613.pdf.
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/.
• Tangülü, Z. (Bahar 2012). Demokrat Parti Dönemi Eğitim Politikaları (1950-1960), Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (2), 389-410.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:146.39.7.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:150.60.2. BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:148.23.7/62.36.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:151.72.1/62.53. BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:152.16.17/62.59.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:152.19.14/62.64.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:152.25.7/62.67.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:154.71.13/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:156.10.17/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:156.11.7/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:157.22.15/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:158.41.10/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:159.12.11/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:160.24.4/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:160.29.2/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:162.59.8/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:162.53.3762.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:164.24.19/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:165.36.6/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:168.8.16/62.
• BCA, Kurum:30.18.1.2 Yer:169.22.3/62. Yalçınkaya, A. Koraltürk, M. (2020). Yayınlan (Ma) Mış Hatıralar Bağlamında Türkiye’de Yükseköğretimin Amerikanizasyonu: Kurucu Kadroya İlişkin Anlatılar ve İşletme İktisadı Enstitüsü, Journal of Research in Business, 5 (1), 28-55.