Pottery in the Bronze Age of Nakhchivan

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 6, 2048 - 2072, 23.01.2024

Toğrul Halilov

https://doi.org/10.46868/atdd.2023.581

Öz

The article studies pottery in the Nakhichivan the bronze age. It was defined that pottery wasone of the ancient craftsmanship areas in Nakhichivan. The pottery products differed from one another in their size, shape, ornaments on them, the material the were made of and the technology. The pottery products made by Nakhichivan potters were divided into two groups-welfare and kitchen ceramics. Their similar monuments in the South Caucasus and the Middle East in the same period, the archaeological materials found in the Urmia basin and Eastern Anatolia. in the decoration of ceramics technical methods have been used. "S", "M", horn, etc. Various signs, spiral, zigzag, swastika, angles, wavy, straight line, triangle, quadrilateral and so on. Geometric patterns are used. They are sometimes simple, sometimes compounded by drawing together with other pictures. In each design used in decoration, ceramics have a profound meaning as well as artistry ability, taste, religion-ideological views are important place. A group of patterns used in decorate is a local feature. A group of patterns spread widely.

Anahtar Kelimeler

Nakhchivan, Bronze Age, Kür-Aras Culture, pottery, Eastern Anatolia, Middle East

Kaynakça

• Abibullayev, O. (1982) Eneolit i bronza na territorii Naxçivanskoy ASSR. Elm.
• Acalov, A. ( 1988). Azerbaycan Mitolojik Metinleri Bakü. Elm.
• Aliyеv, V. (1991). Kultura epoxi sredney bronzı Azerbaydjana. Elm.
• Aliyеv, V. (1992). Gemikaya abidesi. Azernesr. Aliyеv, V. (1977). Azerbaycanda tunc dövrünün bоyalı qablar medeniyyeti. Elm.
• Aliyеv, V., Mammadova, A. (2011). II Kultepede yeni tedqiqatlar (2010-cu il). Azerbaycanda arkeoloji tedqiqatlar-2010, 126-135.
• Aliyеv, Veli (2005) Gamikaya. Ebilov Zeynalov ve oğullar Matb.
• Allamuratov, A. (1977). Karakalpakskaya narodnaya vışka. Nukus.
• Aqayev, Q. (2002). Şahtaxtı v epox pozdney bronzı i ranneqo jeleza. Bakü-Moskva Matb.
• Aşurov, S. (2002 ). Nahçıvanın İlk Tunc dövrü keramikası. Elm.
• Avşarova, İ. (2014). Azerbaycan tayfalarının ibtidai icma dövrü inanclarında semantik mena daşıyan naxış ve işareler. (s. 85-98). Azebaycan arxeologiyası ve etnoqrafiyasının aktual problemleri. Elm.
• Bahşeliyev, V., vd. Ovçulartepesi (2010) (2006-2008-ci il tedqiqatlarının neticeleri) (Tirst Pre Liminary Report the 2006-2008 seasons). Elm Matb.
• Bahşeliyev, V. vd. (2011). Oğlankalede 2010-cu yılda aparılan arxeoloji tedqiqatların neticeleri. Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar-210. (s. 339-348). Hazear Unversiteti.
• Bahşeliyеv, V. (2002). Gemikaya resimlerinin poetikası. Elm.
• Bahşeliyеv, V. (2004). Nahçıvanın qedim tayfalarının manevi medeniyyeti. Elm.
• Bilqamıs dastanı. (1999) Bakü, Azerbaycan Ensklopediyası Matb.
• Brown, T. (1951). Excavations in Turkey, 1948. Jon Murray Albemarle Street, w.XIX, 21-22.
• Bünyadov, Z., Yusifof, Y. (2007). Azerbaycan tarihi (en kadimden bizim eranın III asrı) (C. I). Elm Matb. Çilingiroğlu, A. (1990). Gaziantep Müzesindeki Van-Urmiye Boyalıları. Ege Universitesi Arkeoloj ve Sanat Tarihi Dergisi, 25-44.
• Çilingiroğlu, A. (1990). Van-Urmiye Boyalıları İşığında Degerlendirilmesi. (s.169-173). Х. Türk Tarih Kongresi.
• Daniel, R. (2008). Kilns: Design, Construction and Operation Hardcover. Hardcover.
• Deniz, O. (2012). Türk Seramik Sanatının Gelişimi: Toprağın Ateşle Dansı. Acta Turcica, 1, 1-32.
• Ebülgazi, B. H. (1974). Şecere-i Terakime Turklerin Soy Kutugu (Tercüman 1001 Temel Eser 33). (Haz. Muharrem Ergin), Tercüman.
• Ebulgazi, B. H. (2002). Şecereyi-Terakime (Türkmenlerin soy kitabı) Azerbaycan Milli Ansiklopedisi Matb.
• Edwards, M. (1981). The Pottery of Havtavan Tepe VI B (Urmia Ware). KIK, Yevisyukov, Valeriy (1988) Mifoloqiya kitayskoqo neolita. Po materialam raspisey na keramike kulturı yanşao. Novosibirsk, Nayka.
• Elimirzeyev, A. ( 2011). Erken Elam cemiyyeti: iqtisadi-siyasi münasibetler və yazı tarixi (e.a. IV-III minlllikler). Bakü.
• Eneolit SSR. (1982). Seriya Arxeoloqiya SSSR, Moskva.
• Farecov, M. (2009). Azerbaycanın Kayaüstü incasanatı, Azpoliqraf.
• Flitner, N. (1958). Kultura i iskustva dvureçiya i sosednıx stran. Nauka.
• Halilov, C. (1962). Azerbaycandan tapılmış tunc kemerler. (s.68-108). AMM, C. IV, Az. SSR ЕA.
• Halilov, B. (2009). Mahmud Kaşğarinin Divani lüğet-it-türk eserinde etnonimler. Garisma MMC Matb.
• Halilov, T. (2017a). Nahçıvan bölgesi Erken Tunç Çaği seramik desenlerinin yayılım alani ve anlami hakkında. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 2 (1), 23-33.
• Halilov, T. (2017b). Prototürk kültürünün işiğinda Nahçıvanin Tunc Çağı seramikleri. Asia Minor Studies, 5 (10), Temmuz, 59-71.
• Halilov, T. (2008). Yuхarı Gilançay vadisinden tapılan yеni qayaüstü tesvirler. Azerbaycan arkеоlоgiyası ve еtnоqrafiyası. (54-62). 2. Nafta-Prеss Matb.
• Halilov, T. (2011). Gemikaya anıtının Ortadogu kültürüyle baglılıgı. Avrasiya.
• Halilov, T. (2013). Son Tunc-Erken Demir dövründe Nahçıvanın ekinçi-maldar tayfalarının medeniyyeti. Elm.
• Hamilin, C. (1977). The early Second Millennium carbon assemble age of Dinka Tepe. Iran.
• Hartner, W. (1965). The earliest of the constellation in the Near East and the motif of the Lion-Ball combat. Jnes1965. XXIV, 1, 1-16.
• Kâşgarlı, M. (2011). Divanü Lügat-it Türk (Çev. Besim Atalay). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kuftin, B. (1941). Arxeoloqiçeskiye raskopki v Trialetti. Tblisi.
• Kuşnareva, K. ve Çubinaşvili, D. (1970). Drevniye kulturı Yujnoqo Kafkaza. Leninqrad.
• Kuşnareva, K. ve Markovin, V. (1994). Epoxi bronzı Kavkaza i Sredney Azii. Ranya i Srednya Bronzı Kafkaza (Oçerednoy tom mnoqotomnoqo fundamentalnoqo izdaniya po arxeoloqii), Nauka.
• Kuzmina, E. (1972). O sinkretizme obrazov skifskoqo iskstva v svyazi s osebennostom reliqiozonnıx po predstavleniy İrançev. Tezis dokladov III Vsesayuznoy konferançii po skifo-sarmatskoy arxeoloqii (s.5-7). Nauka.
• MEGEP. (Mesleki eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi) (2007). Seramik ve cam teknolojisi antik form tasarimi. Ankara.
• MEGEP. (Mesleki eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi) (2008). Seramik ve cam şekillendirme antik form şekillendirme. Ankara.
• Mifi Narodov Mira. (1991). (qlavnıy redaktor Tokoryev, Serqey) Ençklopediy, n. I, Moskva, 199.
• Munçayev, R. vd. (2001). Tel Xazna I. (s.109-118). Rossiyskaya arxeoloqiya. Nauka.
• Müseyibli , N. (2004). Gemikaya. Çaşoğlu.
• Naki, T. (2011). Türk masalları. Bilge Kültür Sanat.
• Necati, D. (2010). Kaya üstü resmi (Rock Art) olarak dağ keçisi- elik ve tarihî altyapısı. Zeitschrift für die Welt der Türken, 2 ( 2), 5-23.
• Necati, S.(2016). Dinsel ve Mitolojik Bir Sembol Olarak Yılan. International Journal of Social Science, 275-288.
• Nerimanov, İ. (1958). Genceçay bölgesinin arkeolojik anıtları. Az. SSR EA.
• Novruzlu, A. ve Bahseliyev, V. (1992). Sahbuz bölgesinin arkeoloji abideleri. Bilim.
• Ögel, B. (1989). Türk mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar) (С.I). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Okladnikov, A. vd. . (1981). Petroqlifı Çankırkölya. Novosibirsk.
• Okladnikova, Y. (1981). Petroqlifı Sredney Katuni. Novosibirsk.
• Öztürk, N. (2004). Anadolu’nun Karaz Seramiğine Ait Eski İle Yeni Görüşleri ve Yerleşim Yerleri. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (32), 81-93.
• Pehlivan, M. (1990). Karaz Kültürü ve Hurriler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 168-176.
• Qordon, Ç. (1956). Drevney Vostok v sveta novıx raskopok. Nauka.
• Qraç, A. (1972). Proizvedeniye skifo-sibirskoqo iskustva v peredelax etnokultırnıx zona Aziatiskix stepey. Tezis dokladov III Vsesayuznoy konferançii po skifo-sarmatskoy arxeoloqii, Nauka.
• Qurbanov, A. (2003). Damğalar, remzler, menimsemeler. Azerbaycan Respublikasının Prezidenti Yaninda Strateji Araştırmalar Merkezi.
• Recebli, E. (2009). Eski Türk Yazısı Anıtları ( С. I). Bakü.
• Rıbakov, B. (1966). Reliqiya i miroponimaniye pervıx zemledelçev Yuqa Vostoçnoy Yevropı (IV-III tısyaçaletiya do n.e. ). Mejdanarodnoy konqres do istorokov i proistorikov dokladı i soobşeniya arxeoloqov, 20-25 . Rzayev, N. (1992). Ecdadların izi ile. Azerneşr.
• Sagona, A., Sagona, C. (2003). The upper Levels at Sos Höyük, Erzurum: A Reinterpretation of the 1987 Campaign. Anatolia Antiqua, XI, 101-10.
• Seidov, A. (2002). Rannebronzovaya kultura Naxçıvana. Voranej.
• Sevin, V. vd. (2000). Van-Karagündüz Höyüğü Kazıları (1997 Yılı Çalışmaları). Belleten LKIII/238, 847-882.
• Seyidov, A. ve Bahşeliyev, V. (2002). Nahacirde arkeoloji araştırmalar. İqtisad Unversitesi.
• Seyidov, A. (1993). Pamyatniki kuro-arakskoy kulturı Haxçivani. Bilik.
• Sеyidоv, A. (2003). Nahçıvan е.a. VII-II minilliklerde. Еlm.
• Sеyidоv, M. (1969). Azerbaycan halqının sоykökünü düşünerken. Yazıçı.
• Sеyidоv. M. (1994). Qam-Şaman ve оnun kaynaqlarına ümumi bakış. Ganclik.
• Tantekin, H. (2004). Sihirli masalların onqon ve esatiri suretleri. Şirvanneşr.
• Tekin, T. (2010). Orhon Yazıtları. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Veyselli, F. (2010). Semiotika, Studia Philolgica. Mütercim.
• Vulli, L. (1961). Ur Xaldayev. Vostoçnoy literature.
• Yengi, Ö. ve Tuncay, B. (2013). Kür-Araz medəniyyəti və türk damğaları: Damğadan yazıya keçid. Elm.
• Yeviskov, B. (1988). Mifoloqiya kitayskoq neolita. Ha materialam raspisey keramike kulturı yanşua. Novosibirsk. Nauka.
• Zaxarov, A. (1927). Xetskaya keramika Boğazköya i nekatorıye zakafkazskiye paraleli. İzvestiya obşestva Obsledovaniye i izuçeniye Azerbaydjana, 5, 114-152.
• http: //azerbaijani-studies.blogspot.co.ke/2013/01/yazmzn-baslangc-gmiqayadak-turk.html
• http://www.baserdeu.com/upload/document/1653806852d346a_Çanakkale%20örneğinde%20batı%
• https://onturk.org/tag/saymalitaş, yayın tarihi, 2012, may
• https://uqusturk.wordpress.com, yayım tarihi. 22.08.2011
• https://www.academia.edu/6231124/seramikte_odunlu_pişirim_geleneği_uzakdoğunun_yüksek_derece_