The events of Zangezur in 1905-1906: the reasons, the lies and slanders spread by the Armenian press about the events

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 6, 2570 - 2581, 23.01.2024

Bahtiyar Hasanov

https://doi.org/10.46868/atdd.2023.639

Öz

At the beginning of the 19th and 20th centuries, discontent among the population against the colonial administration system implemented by Tsarist Russia in the South Caucasus later led to mass protests.In order to prevent these protests, the tsarist government carried out an act of genocide against the Turkish-Muslim population in the region by arming the Christian Armenians it had brought to the area since the beginning of the 19th century The sources show that the officials appointed by the tsarist government to manage the region were very indifferent to these massacres and did not take any measures against the members of the criminal gangs. This can be clearly seen in the information provided by the sources of the time. At the same time, the tsarist government covered up the crimes committed by the Armenians in the South Caucasus by using the many media in the hands of the Armenians, and sometimes it tried to deceive the world community by spreading false rumors that the crimes were committed by the Turks, which it succeeded in many cases. Armenian terrorist gangs killed Azerbaijani Turks in Zangezur region and looted the property of the population.

Anahtar Kelimeler

Zangezur, 1905-1906, Tsarist Russia, Armenian lies, press

1905-1906-ci illərdə Zəngəzur hadisələri: səbəblər, hadisələr barədə erməni mətbuatının yaydığı yalan və böhtanlar

Öz

XIX-XX əsrin əvvəllərində Cənubi Qafqazda çar Rusiyasının həyata keçirdiyi müstəmləkəçi idarəçilik sisteminə qarşı əhali arasında başlayan narazılıqlar sonradan kütləvi etirazlara səbəb oldu. Bu etirazların qarşısını almaq üçün çar hökuməti əraziyə XIX əsrin əvvəllərindən köçürüb gətirdiyi xristian erməniləri silahlandıraraq bölgədə Türk-müsəlman əhalisinə qarşı bir soyqırımı aktı həyata keçirdi. Mənbələrdə göstərilir ki, çar hökumətinin bölgənin idarəçiliyinə təyin etdiyi məmurlar bu kütləvi qırğınlara qarşı çox etinasız yanaşmış və cinayətkar dəstələrin üzvləri barədə heç bir tədbir görməmişdir. Bunu dövrün mənbələrinin verdiyi məlumatlarda aydın görmək olur. Bununla yanaşı çar hökuməti Cənubi Qafqazda ermənilərin əlində olan çoxlu mətbuat vasitələrindən istifadə edərək ermənilərin törətdiyi cinayətləri ört bastır etmiş, bəzən isə bu cinayətləri qəsdən Türklərin törətməsi barədə yalan şaiyələr yayaraq dünya ictimaiyyətini aldatmağa çalışmış ki, bir çox halda buna nail ola bilmişdir. Erməni terror dəstələri Zəngəzur bölgəsində Azərbaycan Türklərini qətlə yetirməklə bərabər əhalinin mal-mülkünü də talan edərək ələ keçirmişlər.

Anahtar Kelimeler

Zəngəzur, 1905-1906-cı illər, çar Rusiyası, erməni yalanları, mətbuat

Kaynakça

• Ağayev, Ə. bəy. Müsəlmanlar barəsində təzə iftira və böhtan və bu iftira və böhtan üzrə qorxulu bir iftira. (1905, 16 iyun).Təzə həyat.
• Azerbaycan Belgelerinde Ermeni Sorunu (1918-1920). (2001). Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü,
• Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində. XIX-XX əsrlər. Ermənilərin Şimali Azərbaycana torpaqlarına köçürülməsi (2012). (Azərbaycan Dövlət Tarix Arxivinin sənədləri). Çaşıoğlu.
• Azərbaycanın əzəli və əbədi torpağı. (2020). İrəvan xanlığı (indiki Ermənistan, 4 cilddə). (C. II). Nurlan Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi.
• Bakı xəbərləri. (1905, 19 iyul). Təzə həyat.
• Həsənov, B. (2022). Qarabağ bölgəsi XX əsrin əvvəllərində (ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni həyat).İdeal-Print MMC.
• İrəvan xəbərləri. (1905, 11 iyun).Təzə həyat.
• İsmayılov, K. (2017). Zəngəzurda Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı (1918-1920). Elm.