Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Yöneticilerin Etik Liderlik Özellikleri

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 377 - 387, 02.04.2024

Taner Kaçar , Erdal Erol , Mehmet Alper Kölemen , Bilal Bayraktar , Sevim Akdeniz Bayraktar , Hasan Güzen , Zümrete Tantekin

Öz

Etik liderlik, etik liderliğin temel ilkeleri ve etik liderlerin davranışları günümüzde bütün kurum ve kuruluşlar için olduğu gibi eğitim kurumları için de önemli bir yere sahiptir. Etik liderlik, okul müdürlerinin, öğrencilerin okuldaki tüm paydaşların gelecekteki başarılarını ve toplumdaki yerlerini etkileyebilecek önemli bir rol oynar. Günümüz eğitim kurumları için böylesine önem arz eden bu çalışmanın amacı ilköğretimde çalışan okul müdürlerin etik liderlik davranışlarını öğretmen algılarına göre incelenmesidir. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılında Diyarbakır merkez Kayapınar ve Bağlar ilçelerinde çalışan 6531 öğretmenden oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, evrenden tesadüfî örnekleme yoluyla ile belirlenen 250 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri etik liderlik davranışlarını belirlemek için Yılmaz (2005) tarafından geliştirilen “Etik Liderlik Ölçeği (ELÖ)” kullanmıştır. Ölçek 4 boyuttan oluşmaktadır. Yapılan analizler sonucunda; okul yöneticilerin etik liderlik liderlik davranışlarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılım gösterirken medeni durumu, eğitim düzeyi ve kıdem durumlarına göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Yönetici, Okul müdür, Etik Liderlik, Okul

Ethical Leadership Characteristics of Administrators According to Teachers' Views

Öz

Ethical leadership, the basic principles of ethical leadership and the behaviours of ethical leaders have an important place for educational institutions as well as for all institutions and organisations today. Ethical leadership plays an important role that can affect the future success of school principals, students, all stakeholders in the school and their place in society. The aim of this study, which is so important for today's educational institutions, is to examine the ethical leadership behaviours of school principals working in primary education according to teacher perceptions. The population of the study consists of 6531 teachers working in Diyarbakır centre Kayapınar and Bağlar districts in the 2023-2024 academic year. The sample of the study consists of 250 teachers determined by random sampling from the population. The "Ethical Leadership Scale (ELS)" developed by Yılmaz (2005) was used to determine the ethical leadership behaviours. The scale consists of 4 dimensions. As a result of the analyses, it was seen that the ethical leadership behaviours of school administrators differed significantly according to gender variable, but did not differ significantly according to marital status, education level and seniority.

Anahtar Kelimeler

Education, Administrator, School Principal, Ethical Leadership, School

Kaynakça

• Arslantaş C, Dursun M (2008) Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 111-128.
• Babaoğlan, E. Nalbant, A. ve Çelik, E. (2017). Okul Başarısına Okul Yöneticisinin Etkisine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 93- 109.
• Bilgen, A. ve Elçi, M. (2019). Etik Liderlik ve Etik İklim Algılamalarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Kamu Ve Özel Sektör Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 238-253.
• Brown, M. & Treviño, L. K. (2006). Ethical Leadership: A Review And Future Directions. The Leadership Quarterly, 17, 595-616.
• Budak, A. (2023). Etik Liderlik İle Bilgi Paylaşımı Arasındaki İlişki [Yüksek lisan tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Yök Tez.
• Can, H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. Siyasal Kitapevi.
• Çalkin, Ö. (2014). Otel Çalışanlarının Etik Lider Algılaması, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve İş Tatminiyle Demografik ve İstihdam Özellikleri Arasındaki İlişki [Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. Yök Tez.
• Çelik, N. (2013). Ortaöğretim Kurumları Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ile Örgüt Çalışanlarının Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki [Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi]. Yök Tez.
• Çelik, V, (2003). Eğitimsel Liderlik. Pegem.
• Çengelci, E. (2014). Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları [Yüksek lisans tezi, Kocatepe Üniversitesi]. Yök Tez.
• Dickson, M. W. vd. (2009). Ethical Leadership Across Cultures: A Comparative Analysis of German and US Perspectives, Business Ethics: A European Review, 18 (2), 127-144.
• Gözütok, F. (1999). Öğretmenlerin Etik Liderlik Davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Fakültesi Dergisi, 32 (1), 83-99.
• İnak, A. (2016). Etik Liderlik Davranışının Örgütsel Adalet Üzerine Etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Jasni, N. N. (2018). Etik Liderlik Davranışlarının Çalışanların Örgütsel Bağlılığı Üzerine Etkisi: Bir Malezya Örneği [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yök Tez.
• Kalshoven, K., Hartog, D. & Hoogh, A. (2011). Ethical Leadership at Work Questionnaire (ELW): Development and Validation of a Multidimensional Measure, The Leadership Quarterly, 22 (2011), 51–69.
• Karadaş, F. (2014). Okul Müdürlerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Etik Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin Güdülenme Düzeyleri Arasındaki İlişki [Doktora tezi, Akdeniz Üniversitesi]. Yök Tez.
• Kaya, T. (2020). Genel Lise Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları Gösterme Düzeyleri ile Öğretmenlerin Yaşadıkları Örgütsel Güven ve Örgütsel Özdeşleşme Düzeyleri Arasındaki İlişki [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yök tez.
• Küçükkaraduman, E. (2006). İlköğretim Okul Müdürlerinin Etik Davranışlarının İncelenmesi (Ankara İli Mamak İlçesi Örneği) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yök Tez.
• Öktem, T. (2015). Karate-Do Sporcularının Kişilik Özelliklerine Göre Liderlik Gücü Algılarının İncelenmesi [Yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. Yök Tez.
• Toytak, E. (2014). Öğretmen Algılarına Göre Okul Yöneticilerinin Etik Davranışlarının Örgüt Kültürü Üzerine Etkisi [Doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Yök Tez.
• Turhan, M. (2007). Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Yök Tez.
• Ünal Bozcan, E. ve Yalçınkaya, M. (2018). Temel Eğitim Kurumlarında Yöneticilerin Etik Liderlik Davranışları İle İletişim Becerilerinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri İle İlişkisi. Electronic Turkish Studies, 13 (27), 263-284.
• Yağmur, A. (2013). Etik Liderliğin ve Etik İklimin Etik Dışı Davranışlara Etkisi: Ampirik Bir Çalışma [Yüksek lisans tezi, Gebze Teknik Üniversitesi]. Yök Tez.
• Yılmaz E (2006) Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İNcelenmesi [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yök Tez.
• Yılmaz, (2005). Okullarda Örgütsel Güven Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 567-580.