Okul Müdürlerinin Demokratik Liderlik Davranışları ile Öğretmen Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 1425 - 1434, 07.06.2024

Bedri Bal , Mehmet Aslan , Handan Çinar , Açelya Öğretmen , Duygu Savaş , Süleyman Eskiocak

Öz

Bu araştırmanın amacı, okullarda çalışan müdürlerin demokratik liderlik davranışları ile öğretmen performansı arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın evreni 2023-2024 eğitim öğretim yılında Diyarbakır ili merkez ilçelerinde görev yapan 11290 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evrenden tesadüfî örnekleme yoluyla belirlenen 290 öğretmenden oluşmaktadır. Bu araştırmada Tarhan ve Tutgun Ünal (2021) tarafından geliştirilen 25 maddelik, demokratik liderlik algısını ölçmeyi amaçlayan “Demokratik Liderlik Ölçeği” ile öğretmen performansını ölçmek için MEB (2018) tarafından hazırlanan, geçerlik ve güvenilirlik çalışması Özgenel (2019) tarafından yapılan 34 madde ve 5 alt boyuttan oluşan “Öğretmen Performans Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, frekans, yüzde değerleri, t-testi ve ANOVA hesaplanmıştır. Ayrıca demokratik liderlik davranışları ile öğretmen performansı arasındaki düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; okul müdürlerin demokratik liderlik davranışları ile öğretmenlerin performans değerlendirme durumlarının cinsiyet, yaş ve eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Lider, Müdür, Öğretmen, Performans, Demokratik

Investigation of the Relationship between Democratic Leadership Behaviours of School Principals and Teacher Performance

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between democratic leadership behaviours of principals working in schools and teacher performance. The population of the study consists of 11290 teachers working in the central districts of Diyarbakır province in the 2023-2024 academic year. The sample of the study consists of 290 teachers determined by random sampling from the population. In this study, the 25-item ‘Democratic Leadership Scale’ developed by Tarhan and Tutgun Ünal (2021), which aims to measure the perception of democratic leadership, and the ‘Teacher Performance Evaluation Scale’ consisting of 34 items and 5 sub-dimensions, which was prepared by MoNE (2018) to measure teacher performance and whose validity and reliability study was conducted by Özgenel (2019), were used. In the analysis of the research data; arithmetic mean, standard deviation, frequency, percentage values, t-test and ANOVA were calculated. In addition, correlation analysis was used to determine the relationship between the levels of democratic leadership behaviours and teacher performance. As a result of the analyses, it was seen that the democratic leadership behaviours of school principals and teachers' performance evaluation status did not differ significantly according to gender, age and educational status variables.

Anahtar Kelimeler

Leader, Principal, Teacher, Performance, Democratic

Kaynakça

• Abaslı, K. ve Polat, Ş. (2019). Öğretmen Algılarına Göre Örgütsel Özdeşleşme, İş Performansı ve Psikolojik Kırılganlık Arasındaki İlişki. S. Olkun, M. E. Deniz, M. Toran, M. H. Sarı, H. Kamışlı (Ed.). İlköğretim Çalışmaları Bütünsel Açıdan Çocuk. (451-475). Pegem Akademi.
• Akal, Z. (2000). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Aktaş, A. (2020). Okul müdürlerinin otokratik, demokratik, işbirlikçi ve serbest bırakıcı liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Yök Tez.
• Anyango, C. A. (2015). Effects of leadershıp styles on employee performance at Boa Kenya Ltd. [Thesis, Open University]. Tanzania.
• Arslan, S. (2019). Ortaokullarda örgütsel iklim ile öğretmen performansı arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Aslanargun, E. (2007). Modern eğitim yönetimi anlayışına yönelik eleştiriler ve postmodern eğitim yönetimi. [Elektronik versiyon]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 50, 195-212.
• Buldu, T. (2016). Karizmatik liderlik ve çalışan performansı ilişkisi, bir örnek olay araştırması [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Okan Üniversitesi.
• Edoka, J. (2012). Effective leadership and organizational performance, a case study of natıonal youth service corps kogı state [Thesis]. Nıgeria Nsukka University.Nsukka.
• Fidanoğlu, Ahmet (2016). Otokratik ve Demokratik Liderlik Tarzının Lidere ve Takıma Olan Güvene Etkisi: Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesinde Deneme Modelli Araştırma [Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi]. Yök Tez.
• Thao, LTT ve Hwang, CSJ (2015). Çalışan performansını etkileyen faktörler – Petrovietnam Engineering Consultancy JSC'den kanıtlar. Yönetim Araştırmaları Dergisi , 51 (17), 27-52.
• İbicioğlu, H., Özmen, H. İ. ve Taş S. (2009). Liderlik Davranışı ve Toplumsal Norm İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 1-23.
• Kandemir, M. (2018). Kadın müdürlerin dönüşümcü liderlik davranışının öğretmenleri örgütsel bağlılığına etkisinde motivasyonun aracı rolü [Yüksek lisans tezi, Ticaret Üniversitesi]. Yök Tez.
• Ludeman, K. (2000). How to Conduct Self Directed 360. Training and Development, 54 (7), 44-47.
• Sousa, David A. (2003). The leadership brain: how to lead today's schools more effectively. Thousand Oaks. Corwin Press.
• Sousa, DA (2003). Liderlik beyni: Günümüzün okullarını daha etkili bir şekilde nasıl yönetebiliriz ? Corwin Basın.
• Soydan, T. (2012). Eğitim Alanında Performans Değerlendirme Sisteminin Geçerliği Üzerine Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Dayalı Bir Araştırma. Ege Eğitim Dergisi, 13(1): 1-25.
• Soydan, T. (2012). Eğitim alanında performans değerlendirme sisteminin geçerliği üzerine yönetici ve öğretmen görüşlerine dayalı bir araştırma. Ege Eğitim Dergisi, 13(1), 1-25.
• Şakar, M. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile işe olan yaratıcılık katılımları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Pegem Akademi.
• Terzi, A. R., & Çelik, H. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve algılanan örgütsel destek ilişkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 87-98.
• Tosuntaş, Ş. B. (2017). Öğretmenlerin etkileşimli tahta kullanımına etki eden faktörler ve öğretmen performansına etkisi [Yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi]. Yök Tez.
• Uzun, T. ve Özdem, G. (2017). Öğretmenlerin Yönetici Desteği Algıları ile İş Performansları Arasındaki İlişkide İş Doyumunun Aracılık Rolü. Uluslararası Eğitim Yönetimi ve Politikası Çalışmaları Dergisi , 9 (7), 84-90.
• Yolcu, S. (2008). İstanbul ili resmi ilköğretim okullarında öğretmen performans yönetimi [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yök Tez.
• Yurdaöz, A. B. (2018). Meslek liselerindeki yöneticilerin gösterdiği etik liderlik tipi ile öğretmen performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.