Yerel Siyasette Müzelerin Bellek Mekânı Olarak Kullanımı Üzerine Bir Çalışma: Türk Tarih Müzesi ve Parkı Örneği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 1230 - 1256, 07.06.2024

Ayşe Filiz Delibalta , Hanife Güz

Öz

Toplumsal bellek, toplumsal düzeyde belirlenen bireysel hatıraların birleşimidir. Bireyler ve toplumlar, hatırlama için bellek mekânlarına ihtiyaç duyarlar ve bu bellek mekânları sayesinde geçmişlerini muhafaza ederek bugüne taşır, geleceklerine yön verirler. Belleğin geçmişle gelecek arasındaki dinamik yapısı, onu yönlendirilmeye ve şekillendirilmeye açık hale getirir. Siyasi iktidarlar, belleğin bu yönünü kullanarak çeşitli bellek mekânları aracılığı ile eylemlerde bulunurlar. Festivaller, anma törenleri, müzeler vb. siyasal iktidarların toplumsal bellek ve kimlik inşa etme, toplumda aidiyet duygusu oluşturma noktasında sıklıkla kullandıkları bellek mekânlarıdır. Tarihsel bilincin incelenmesi için çapa görevi gören müzeler kişisel beklentilerle kurumsal, akademik beklentilerin etkileşime girdiği; kolektif, bireysel anıların üretildiği ayrıca çok yönlü bir sürecin işlediği sosyal ve kültürel kurumlardır. Müzeler, tarihin ve geçmişin yansıdığı birer aynadır. Bunun yanında ayrıca bireylerin, toplumların ve milletlerin kimliklerinin korunduğu, sergilendiği ve yeniden inşa edilerek nesiller boyu taşındığı önemli bellek mekânlarıdır. Bu çalışma, bellek mekânı olarak müzeleri ele almaktadır. Bu amaca yönelik olarak Etimesgut Belediyesi tarafından projelendirilen ve hayata geçirilen Türk Tarih Müzesi ve Parkı’nın bellek mekânı olarak işlevselliğini incelemeyi hedeflemektedir. Ankara’nın Etimesgut ilçesinde bulunan “Türk Tarih Müzesi ve Parkı, 2021 yılında ziyarete açılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Bellek, Bellek Mekânları, Bellek Siyaseti, Toplumsal Kimlik, Müze, Türk Tarih Müzesi ve Parkı

Etik Beyan

Yok

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

A Study on the Use of Museums as Memory Spaces in Local Politics: The Case of Turkish History Museum and Park

Öz

A Study on the Use of Museums as Memory Spaces in Local Politics: The Case of Turkish History Museum and Park

Social memory is the combination of individual memories determined at the social level. Individuals and societies need memory spaces for remembering, and through these memory spaces, they preserve their past, carry it to the present and shape their future. The dynamic structure of memory between the past and the future makes it open to being directed and shaped. Political powers utilise this aspect of memory and take actions through various memory spaces. Festivals, commemoration ceremonies, museums, etc. are memory spaces frequently used by political powers to construct social memory and identity and to create a sense of belonging in society. Serving as an anchor for the study of historical consciousness, museums are social and cultural institutions where personal expectations and institutional and academic expectations interact, collective and individual memories are produced, and a multifaceted process takes place. Museums are mirrors in which history and the past are reflected. In addition, they are also important places of memory where the identities of individuals, societies and nations are preserved, exhibited and reconstructed and carried for generations. This study deals with museums as places of memory. For this purpose, it aims to examine the functionality of the Turkish History Museum and Park, which was designed and realised by Etimesgut Municipality, as a place of memory. The "Turkish History Museum and Park, located in Etimesgut district of Ankara, was opened to visitors in 2021.

Anahtar Kelimeler

Social Memory, Memory Spaces, Memory Politics, Social Identity, Museum, Turkish History Museum and Park

Kaynakça

• Althusser, L. (2002). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Çev. Y. Alp, M. Özışık). İletişim Yayınları. Azaryahu, M. (1997). German Reunification And The Politics of Street Names: The Case of East Berlin, Political Geography, 16 (6), 479-493.
• Assmann J., Czaplicka, J. (1995). Collective Memory and Cultural Identity New German Critique, No. 65, Cultural History/Cultural Studies, Duke University Press, 125-133. Assmann, J. (2018). Kültürel Bellek (Çev. A. Tekin). Ayrıntı Yayınları.
• Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek. Dost Kitabevi. Bergson, H. (2020). Metafiziğe Giriş (Çev. A. Altınörs). Pinhan Yayıncılık.
• Biricik, İ. (2016). Çanakkale Mahşeri ve Sarıkamış/Beyaz Hüzün Romanlarında Türklerin Kimliksel Bellek Mekânları. Türkiyat Mecmuası, 26/2, 95-111.
• Black, G. (2011). Museums, Memory and History. Cultural and Social History 8 (3), 415-427.
• Bostancı, N. (1999). Bir Kolektif Bilinç Olarak Milliyetçilik. Doğan Kitapçılık.
• Confino, A. (1997). Collective Memory and Cultural History: Problems of Method. The American Historical Review, Oxford University Press, 102 (5), 1386-1403.
• Connerton, P. (2014). Toplumlar Nasıl Anımsar? (Çev. A. Şenel). Ayrıntı yayınları.
• Connerton, P. (2018). Modernite Nasıl Unutturur (Çev. K. Kelebekoğlu). Sel Yayıncılık.
• Crane, S. A. (1997). Memory, distortion, and history in the museum. History and theory, 36(4), 44-63.
• Etimesgut Belediyesi, (2018). Günümüzde Etimesgut, M. Murat (Ed), Etimesgut Belediyesi Yayınları. Etimesgut Belediyesi, (2018). Tarihte Etimesgut, M. Murat (Ed), Etimesgut Belediyesi Yayınları.
• Gongaware, T.B. (2010). Collective Memory Anchors: Collective Identity and Continuity in Social Movements, Sociological Focus, Published by: Taylor & Francis, Ltd. 43 (3), 214-239.
• Gongaware, T. B. (2010). Collective memory anchors: Collective identity and continuity in social movements. Sociological Focus, 43 (3), 214-239.
• Halbwachs, M. (2016). Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri (Çev. B. Uçar). Heretik yayınları.
• Halbwachs, M. (2018). Kolektif Bellek (Çev. Z. Karagöz). Pinhan yayıncılık.
• Hobsbawm E. (2006). Gelenekleri İcat Etmek (Çev. M. M. Şahin, E. Hobsbawm, T. Ranger (Ed). Geleneğin İcadı (Birinci Baskı, s. 1-19) İçinde, AGORA Kitaplığı. ICOM, https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi, (Çev. I. Ergüden). Sel Yayıncılık.
• Mandelli, E. (2019). Cinema, Museums, Memory and Education, The Museum as a Cinematic Space: The Display of Moving Images in Exhibitions. Edinburgh University Press, 17-26.
• Murray, M. J. (2013). The Power of Collective Memory, Commemorating and Forgetting: Challenges for the New South Africa. University of Minnesota Press, 11-28.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları, Dost Kitabevi.
• Olick, J. K. (2014). Kolektif Bellek: İki Farklı Kültür (M. Güneşdoğmuş). Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(2), 175-211. Olick, J. F. (2008). From Collective Memory To The Sociology of Mnemonic Practices and Products, In A. Erll, A. Nünning, (Ed), Cultural Memory Studies An International and Interdisciplinary Handbook (pp. 151- 161), Cultural Memory Studies.
• Olick, J. K., Vinitzky-Sereoussi, V., Levy, D. (2011). Introduction, In J. K. Olick, V.Vinitzky-Sereoussi, D. Levy (Ed). The Collective Memory Reader (pp. 3-49), Oxford University Press.
• Ranger, J., Ranger, W. (2023). Towards a Resonant Theory of Memory Politics. Memory Studies, 16 (2), 451–464.
• Russell, N. (2006). Collective Memory before and after Halbwachs. The French Review, 79 (4), 792-804.
• Schacter, D. L. (2010). Belleğin İzinde, Beyin, Zihin ve Geçmiş (Çev. E. Özgül). Yapı Kredi Yayınları. Schrag, S. (2016). Memory, Digital Keywords: A Vocabulary of Information Society and Culture. In B. Peters (Ed), (pp. 206-216), Princeton University Press.
• Smith, A.D. (1994). Millî Kimlik (Çev. B. S. Şener) İletişim Yayınları.
• Sodaro, A. (2013). Memory, History, and Nostalgia in Berlin's Jewish Museum. International Journal of Politics, Culture, and Society, 26 (1), 77-91.
• Traverso, E. (2009). Geçmişi Kullanma Kılavuzu, Tarih, Bellek, Siyaset (Çev. I. Ergüden). Versus Kitap.
• Verovšek, P. J. (2016). Collective Memory, Politics, and The İnfluence of The Past: The Politics of Memory As A Research Paradigm. Politics, Groups, And Identities, 4 (3), 529–543.
• Wetzel, D. J. (2020). Maurice Halbwachs -Collectives Memory and Forgetting. Social and Collective Memory,1-18.
• Yıldız, S. (2007). Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği. Millî Folklor, 19 (74), 9-16.
• Zubrzycki, G., & Woźny, A. (2020). The comparative politics of collective memory. Annual Review of Sociology, 46, 175-194.
• https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-
• https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines
• http://www.ankara.gov.tr/etimesgut-
• https://turktarihmuzesiveparki.comhttps://turktarihmuzesiveparki.com