Türk Halklarının Kültüründe Ağaç Kültü

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 1280 - 1287, 07.06.2024

Parinaz Sadigli

Öz

Mitler, efsaneler ve gelenekler eski mitolojik fikirleri aktarır ve atalarımızın sanatsal yaratıcılığını sergiler. Türk halkları ağaçlara büyük saygı duymuş ve onları kutsal nesneler olarak görmüştür. Ağaçların, dünyanın yapısını simgeleyen, yaşanılan alanın merkezi olduğuna inanırlardı. Ağaçlara duyulan saygı sadece ekonomik değerlerinden değil, aynı zamanda tanrıların meskeni olarak görülmelerinden de kaynaklanıyordu. Ağaçların kutsal güç taşıyan canlı varlıklar olduğuna inanılır ve atalar bu nedenle onlara saygı gösterirdi. Ağaç kültü, insanların yakından bağlı olduğu geçmişin ve atalar dünyasının bir sembolüdür. Ağacın gövdesi ve tacı gerçek dünyanın bolluk ve bereketini temsil eder. Ağaç, dünyanın daha geniş bağlamı içinde Türklerin yaşam yapısının kişileştirilmesidir. Araştırmanın amacı, sembollerle ifade edilen zengin bir mitolojik mirasa sahip eski Türk halklarının hayal gücünü incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Türk kültürü, ağaç kültü, Türk halkları, mitolojik türler, Türklerin inançları

The Cult of Tree in the Culture of the Turkic Peoples

Öz

Myths, legends, and traditions convey ancient mythological ideas and showcase the artistic creativity of our ancestors. The Turkic peoples held trees in high esteem and considered them as sacred objects. They believe that trees were the center of the inhabited space, symbolizing the world's structure. The reverence towards trees was not only due to their economic value but also because they were regarded as the abode of gods. Trees were believed to be animated beings carrying sacred power, and ancestors revered them for this reason. The cult of the tree is a symbol of the past and the world of ancestors that humans are closely connected to. The trunk and crown of the tree represent the abundance and fertility of the real world. The tree is a personification of the life structure of the Turks within the larger context of the world. The aim of the research is to study the imagination of the ancient Turkic peoples with a rich mythological heritage expressed in symbols.

Anahtar Kelimeler

Turkic culture, cult of tree, Turkic peoples, mythological genres, beliefs of Turks

Kaynakça

• Ahundov, D. A. (1986). Arkhıtektura Drevnego İ ranne Srednevekovogo Azerbaydjana.
• Bəydili, C. (2003). Türk mifoloji sözlüyü. Elm.
• Bəydili, C. (2003). Türk mifoloji sözlüyü. Elm.
• Əlizadə, R. (2008). Azərbaycan folklorunda təbiət kultları. Nurlan.
• Geografii Kazakhstana, S. (2017). Reyestr ob"yektov prirody, arkheologii, etnografii i kul'tury yektury/Pod obshch. (red. Baytanayeva). Almaty Institut arkheologii. AKH Margulana, 296-297.
• Holopina İ. D. (1978). İz mifologii i tradisionıh religioznıh verovaniy shorsev (po polevım materialam 1927 g.).Etnografiya narodov Altaya i Zapadnoy Sibiri Novosibirsk, Nauka, s. 70-89
• Kamalov, A. (2006). Uyguravedeniye v Kazakhstane: Tradisiya i innovatsiya. Material mezhdunarodnoy konferentsii. «Model' kosmosa khunnov». Nash mir.
• Khlopina, I. D. (1978). Izologii mifov i traditsionnykh verovaniy shortsev. Etnografiya narodov Altayskoy i ekonomicheskoy Sibiri. Nauka, 70-89.
• Kitabi - Dədə Qorqud. (1939). Azərnəşr.
• Ögəl, B. (2006). Türk mifologiyası (C. I). МBМ.
• Sagalayev, A. M. (1992). Altay v zerkale mifa. Nauka.
• Sagalayev, A. M., Oktyabrskaya İ.V. (1990). Tradisionnoye mirovozreniye tyurkov Yujnoy Sibiri. Znak i ritual. Nauka, Sibirskoye otdeleniye.
• Seyidov, M. (1989). Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən. Yazıçı.
• Taptıgov, A. S. Mifologicheskiye toponimi, sformirovavshiyesya na osnove kultov dereva i gorı na territorii Azerbaydjana. Uchenıye zapiski Tavricheskogo nasionalnogo universiteta im.V. Vernadskogo. Seriya Filologiya Sosialnıye kommunikasii.T.23 (62), № 3. 2010, s. 37-45.
• Toporov, V. N. (2010). Derevo mirovoye. Mifı narodov mira. Rukopisniye pamyatniki drevney Rusit. 1., 398-406.
• Tradisionnoye mirovozreniye tyurkov Yujnoy Sibiri. (2005). Materialı mejdunarodnoy nauchnoy konferensii. Arheologiya, etnologiya, folkloristika Kavfaza. Baku.
• Valeev, F. T. (2002). Sibirskiye tatarı: kultura i bıt. İnstitut İstorii AN RT, Kazan.