Türkçe ve Yunancada Deniz Hayvanları ve Kuş Türleri ile Oluşturulan Kalıplaşmış İfadeler

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 1723 - 1743, 06.11.2024

Merve Koldamca Yılmaz

https://doi.org/10.46868/atdd.2024.785

Öz

Bu çalışmada, Türkçe ve Yunancada hayvan ismi ile oluşturulan kalıplaşmış ifadelerin analizi yapılmaktadır. Çalışmanın örnekleminde her iki dilde deniz hayvanları ve kuş türleri ile oluşturulan ifadeler yer almaktadır. İlk olarak söz konusu ifadeler her iki dilde de karşılaştırmalı dilbilim yöntemlerine dayanarak incelenmiş, nitel yöntemlere ve içerik analizine göre sınıflandırılmıştır. Türkçe ve Yunancada kullanılan hayvan isimlerinin dil ve kültür bağlamında kullanım sıklığı ve anlamsal çağrışımları tespit edilerek her iki kültürdeki işlevi, kodlanması ve kavrayış sistemlerindeki yerleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Türkçede 5 farklı deniz hayvanı ile oluşturulan 16, Yunancada ise 9 farklı deniz hayvanı ile oluşturulan 29 kalıplaşmış ifade tespit edilmiştir. Kuş türü içeren ifadelerde ise Türkçede 13 farklı kuş türü ile 51, Yunancada ise 10 farklı kuş türü ile oluşturulan 29 kalıplaşmış ifade tespit edilmiştir. İki dil arasında yer alan ifadeler çoğunlukla eşdeğer anlamsal çağrışımlar göstermektedir. Türkçe ve Yunanca dillerinin ediniminde ve çeviri çalışmalarında kullanılmak üzere bir veri oluşturmak ve iki dil arasındaki dilbilim çalışmalarına katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Böylelikle çalışma aynı zamanda kültürel aşinalık geliştirmenin kolaylığını ve zorluğunu değerlendirmenin temelini oluşturabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kalıplaşmış İfadeler, Hayvan Adları, Türkçe, Yunanca

Stereotyped Expressions Formed with Sea Animals and Bird Species in Turkish and Greek

Öz

In this study, the stereotyped expressions formed with animal names in Turkish and Greek are analysed. The sample of the study includes expressions formed with marine animals and bird species in both languages. Firstly, these expressions were analysed in both languages based on comparative linguistics methods and classified according to qualitative methods and content analysis. The frequency of use and semantic connotations of the animal names used in Turkish and Greek in the context of language and culture were determined in order to reveal their function, coding and place in the cognition systems in both cultures. In Turkish, 16 stereotyped expressions formed with 5 different sea animals and in Greek, 29 stereotyped expressions formed with 9 different sea animals were identified. In expressions involving bird species, 51 stereotyped expressions with 13 different bird species in Turkish and 29 stereotyped expressions with 10 different bird species in Greek were identified. The expressions between the two languages mostly show equivalent semantic connotations. It is aimed to create data to be used in the acquisition and translation studies of Turkish and Greek languages and to contribute to the linguistic studies between the two languages. In this way, the study will also be able to form the basis for

Anahtar Kelimeler

Stereotypes, Animal Names, Turkish, Greek

Kaynakça

• Aksoy, Ö. A. (2015). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1. Inkilap Kitapevi.
• Anagnostopoúlou, I., Bousoúni - Gkésoura, L. (2010). 1864 paroimíes kai gnomiká - kseroume ti simainoun?. Ekdóseis ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.
• Anastasiádi – Symeonídi, A., & Efthymíou, A. (2006). Oi stereótypes ekfráseis kaı i didaktiki tis neas ellinikis ws deuteris glóssas, Patáki.
• Coe, A. (2013). Culture and religion. In Socio-economic considerations in biotechnology regulation (pp. 247-258). Springer New York.
• Colin, N. (2006). English and Swedish animal idioms: A study of correspondence and variation content and expression. Institutionen for Kultur Och Kommunikation, 1-34. http://kau.divaportal.org/smash/get/diva2:5163/FULLTEXT01.pdf.
• Grammenídis, S. (2009). Metafrázontas ton kosmo tou allou: Theoritikoı problimatısmoi - Leıtourgikés prooptikés. Ekdóseis Díavlos.
• Halıcı, G. Y. (2014). Gök Tanri’nin Temsilcileri: Koruyucu Kuşlar. Folklor/Edebiyat, 20 (77), 71-81.
• Kövecses, Z. (2002). Metaphor: A practical introduction. Oxford University Press.
• Kövecses, Z., & Szabo, P. (1996). Idioms: A view from cognitive semantics. Applied linguistics, 17 (3), 326-355.
• Lakoff, G. (1987). The death of dead metaphor. Metaphor and symbol, 2(2), 143-147.
• Lakoff, G. (1993). The Contemporary Theory of Metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought (pp. 202-251). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139173865.013
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaforlar - Hayat, Anlam ve Dil. (Çev. G. Y. Demir). İthaki Yayınevi. (Eserin orijinali 1980 yılında yayımlanmıştır).
• Lambdin, R. T., & Lambdin, L. (2002). A Companion to Old and Middle English Literature. Bloomsbury Publishing.
• Lexikó tis Koinís Neoellinikís. (2005). Institoúto Neoellinikón Spoudón. Ídryma Manóli Triantafyllídi (5i anatýposi me veltióseis: Aprílios 2005).
• Natsoúlis, T. (2011). 3000 léxeis kai fráseis paroimiódeis, ekd. Smyrniotákis.
• Pántos, CH.I. (2013). Neoellinikés fráseis, Ekfráseis, paroimíes, gnomiká, ekklisiastikés ríseis, fráseis argkó. Eidikí ékdosi gia tin efimerída TO VIMA.
• Püsküllüoğlu, A. (2006). Türkçe Deyimler Sözlüğü. Arkadaş Yayınları.
• Symeonídis, CH. P. (2000). Eisagogí stin ellinikí fraseología. Kódikas.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2015). Genel Açıklamalı Sözlük. TDK Yayınları.
• Yıldırım, A. (2015). Mevlânâ’nın Eserlerinde Kuş Sembolizmi. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 2 (6), 235-246.
• Yücel, A., & Yozgat, S. (2018). Türk Mitolojisindeki Kuş Sembollerinin Günümüz Logo Tasarımlarına Yansıması. Turkish Studies, 13 (18), 1477-1493.
• https://www.academia.edu, file:///C:/Users/hp/Downloads/Ixthys_christi.pdf