Kuştepe Su Kanalı Projesi: Afganistan, Orta Asya Diplomasisi Fırsatlar ve Zorluklar

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 6, 3841 - 3862

Ay Bik Muhsını

Öz

Kuştepe Su Kanalı Projesi, Afganistan’ın su kaynakları yönetiminde önemli bir dönüm noktası olarak karşımıza çıkıyor. Bu proje, sadece Afganistan için değil, aynı zamanda Orta Asya diplomasisi için de büyük bir önem taşıyor. Bu projenin bölgesel iş birliği ve su paylaşımı konularında yeni bir sayfa açma potansiyeline sahip olduğunu düşünüyoruz. Türkmenistan ve Özbekistan gibi ülkelerin de bu gelişmeleri yakından takip ettiğini biliyoruz. Bu makalede, Kuştepe Su Kanalı Projesi’nin detaylarını ve Afganistan’ın su hakları konusundaki tarihsel arka planı ele alacağız. Projenin Afganistan için önemini tartışırken, Orta Asya ülkelerinin endişelerini de göz önünde bulunduracağız. Ayrıca, bu projenin bölgesel iş birliği için sunduğu fırsatları değerlendireceğiz. Sonuç olarak, Kuştepe Su Kanalı Projesi’nin Afganistan ve Orta Asya diplomasisi üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde ele almayı hedefliyoruz. Çalışmanın hipotezi, Kuştepe Su Kanalı Projesi, Afganistan’ın Orta Asya ile olan diplomatik ilişkilerini derinleştirirken, su kaynakları üzerindeki rekabet ve güvenlik sorunlarını da artırabilir. Ancak, projenin başarılı bir şekilde uygulanması durumunda, bölgesel iş birliği ve ekonomik büyüme açısından önemli fırsatlar yaratabilir

Anahtar Kelimeler

Kuştepe Su Kanalı, Amu Derya, Taliban, Orta Asya, Afganistan

Kushtepe Water Canal Project: Afghanistan, Central Asia Diplomacy Opportunities and Challenges

Öz

The Kuştepe Water Canal Project is an important milestone in Afghanistan's water resources management. This project is of great importance not only for Afghanistan but also for Central Asian diplomacy. We believe that this project has the potential to open a new chapter in regional cooperation and water sharing. We know that countries such as Turkmenistan and Uzbekistan are closely following these developments. In this article, we will discuss the details of the Kushtepe Water Canal Project and the historical background on Afghanistan's water rights. While discussing the importance of the project for Afghanistan, we will also consider the concerns of Central Asian countries. We will also assess the opportunities this project offers for regional co-operation. In conclusion, we aim to comprehensively analyse the impact of the Kushtepe Water Canal Project on Afghanistan and Central Asian diplomacy. The hypothesis of the study is that the Kushtepe Water Canal Project may deepen Afghanistan's diplomatic relations with Central Asia while increasing competition and security problems over water resources. However, if the project is successfully implemented, it could create significant opportunities for regional co-operation and economic growth.

Anahtar Kelimeler

Kushtepe Water Canal, Amu Darya, Taliban, Central Asia, Afghanistan

Kaynakça

• Kaynaklar Af.Review, R. (2023, 09 24). Kuştepe Su Kanalı: Çisti Manafê’ ve Peyâmad-hâye Ehtemâlî. Retrieved from Review Of Afganistan Developments: https://afgreview.com/?p=518
• Alavi, A. (2023, 08 17). Kanal-e Qoshtepa: Jang-e Tālebān ‘Alayh-e Keshvar-hā-ye Āsiā-ye Markazi. Retrieved from İslam Dünyasındaki Değişimler: https://iswnews.com/100682/
• Arğoon Faryabı, S. (2017). Nam-haye Turki dar Joghrafiya-ye Siyasi-ye Afghanistan. Balh Yayın Evi.
• Azadi, R. (2022). Ravate Taliban ba Keshvarhaye Asiyaye Miane Tarkibi az Maslahatgerayi Ast. Kabil: https://da.azadiradio.com/a/32375075.html.
• Boni, F. (2022). Afghanistan 2021: US withdrawal, the Taliban return and regional geopolitics. Asia Maior, 376-382.
• Buranov, S. (2023). Water Geopolitics in Central Asia: Threat Analysis. Oriental Journal Of History, Politics And Law, 28-31.
• Busch, C. (2023). Qush-Tepa canal to significantly impact Uzbekistan’s agriculture. Özbekistan: https://www.german-economic-team.com/en/newsletter/qush-tepa-canal-to-significantly-impact-uzbekistans-agriculture/.
• Danish, Z. (2018). TAPI Projesi Afganistan'da Ekonomik Refah, İstihdam ve Barış için bir Adımdır. BBC, 1-2.
• Darekesh, M. & Firuzabadi, S. (2022). Motale'e Enteghadi-e Tahavolat-e Neoliberal-e Amoozesh-e Omoomi dar Iran Pas az Enghelab. İran’da Sosyal Araştırmalar ve İncelemeler Dergisi, 5-6.
• Ergasheva O’ral qizi, M. (2023). Markaziy Osiyo Geosiyosatida Suv Muammolari. Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1039-1043.
• Fahim, N. (2023). Mabna-ye Hoqoqi Sakht-e Kanal-e Qushtipe (Kuştepe) dar orf va Hoqoq-e Beynolmelal. Afganistan'ın Sanayi Bilgileri, 2-5.
• Farsi, M. (2023, 05 19). Jabeh-jayi TTP dar Shomal; Az Taghyir-e Baft-e Qomi ta Jebhe-ye Tazeh-ye Jang-e Niyabati. Retrieved from 8.Subeh: https://8am.media/fa/the-transfer-of-ttp-in-the-north-from-the-change-of-ethnic-context-to-the-new-front-of-proxy-war/
• Güler, B. (2024, 07 24). Afganistan'da çorak arazileri suya kavuşturacak bereket projesi zorluklara rağmen umut vadediyor. Retrieved from Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/yasam/afganistanda-corak-arazileri-suya-kavusturacak-bereket-
• Husayini, F. (2023, 05 09). Negaahi be Siyaasat-e Khaareji-ye Tajikistan dar Qebaal-e Taliban. Retrieved from 8.Subah: https://8am.media/fa/a-look-at-tajikistans-foreign-policy-towards-the-taliban/
• Ilkhamov, A. (2023). Implications for Uzbekistan's Water Supply of Qosh Tepa Canal Construction in Afghanistan. Central Asia Due Diligence, 24, 2-10.
• Jalal , A. (2015). Uluslararasi Hukuka Göre Afganistan Suyollarinin Hukuki Durumu. Anadulu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 38.
• Jalalzai, F. (2023). The Qosh Tepa Canal: A Source of Hope in Afghanistan. The Dıplomat, 5-11.
• Kalantar, S., Seif al-Din, A., & Hajinejad, A. (2018). Barresi-ye Ravahtar-e Pakistan va Hind dar Qibal-e Do Khat-e Loleh TAPI va Selaah ba Roykard-e Nazariye "Baziha va Eraye Pishnahadhaye Rahbordi baray-e Iran. Ekonomik ve Strateji Dergisi, 67-70.
• Karşi, S. (2023, 08 10). Ab‘ād-e Hidropolitiki-ye Kanal-e Qoshtepa; Bozorgtarin Kanal-e Ābi dar Afghanistan. Retrieved from Şark Stratejik Araştırmalar Enstitüsü: https://www.iess.ir/fa/analysis/3527/
• Kasemi, F. (2021). Osool-e Ravabet-e Bein-ol-Melal. Mizan Hukuk Vakfı.
• Kaya, R. & Bayar, E. (2022). Afganistan’da Taliban İktidarı Sonrası Orta Asya Bölgesel Güvenliği. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 154.
• Keyik, M. & Erol, M. (2019). Realizme Göre Güç ve Güç Dengesi Kavramlari. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 15-19.
• Kun.uz. (2023, 02 16). Amudaryo suvi keskin kamayishi mumkin. Toliblar qurayotgan Qo‘shtepa qanday kanal? Retrieved from kun.uz: https://kun.uz/news/2023/02/16/amudaryo-suvi-
• Mahmudi, S. & Hikmat Ara, H. (2019). Diplomasi Ab va Ekhtelafate Abi Manteqe Asiyaye Markazi. Orta Asya Çalışmaları, 12, 199-218.
• Mearsheimer, J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. Norton.
• Özdoğan, M. (2019). Realizm ve Neorealizm Bağlaminda Soğuk Savaş Sonrasi Güvenlik Anlayişinin Değerlendirilmesi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8 (1), 7-8.
• Ozodbek, S. (2024). Afg’oniston Va Markaziy Osiyo Munosabatlarida Qo’shtepa Kanalı. International scientific and practical conference, 518-523.
• Rashid, Y. (2023, 06 13). Afganistan’ın Su Diplomasisi: Kuş Tepe Su Kanalı. Retrieved from İran Araştırmaları Merkezi: https://iramcenter.org/afganistanin-su-diplomasisi-kus-tepe-su-kanali-2387
• Sarbiland, H. & Stanikzai, I. (2024). Qosh Tepa Canal Impact On Economic Development: Historical Significance And Assessing SDGs 2030 In Afghanistan. Educational Administration: Theory and Practice, 593-594.
• Wefayi, M. (2023). Ehyā-ye Nezāmnāme-ye Nāqelin; Pashtun-hā-ye Pākestāni dar Shomāl-e Afghanistan Sāken Mishavand. https://www.independentpersian.com.
• Yousaf, F. & Jabarkhai, M. (2021). Afghanistan’s future under the Taliban regime: engagement or isolation? Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism, 7-11.