Güney Kafkasya'da Barış ve İstikrar: Azerbaycan, Türkiye ve Rusya Arasındaki Güvenlik Anlaşmaları ve Çatışma Çözümleri (2003-2023)

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 6, 4768 - 4778

Rauf Gurbanov

Öz

Bu makalenin ana odak noktası Güney Kafkasya'daki çatışmaları analiz etmek ve olası çözümleri araştırmaktır. Makale 2003'ten 2023'e kadar olan tarihsel dönemi temel almaktadır. Güney Kafkasya kadim bir tarihe sahip, çok etnikli halkların yaşadığı ve karmaşık siyasi ve ekonomik süreçlerin merkezi olan bir bölgedir. Tarihsel olarak çok sayıda çatışma merkezinin bulunduğu bir bölge olan Güney Kafkasya'da barış ve istikrarın korunması ve çatışmaların çözüm yollarının bulunması büyük önem taşımaktadır. Güney Kafkasya'da barış ve güvenliğin sağlanması modern çağın en önemli araştırma konularından biridir. Azerbaycan'ın bu bölgede barışın sağlanmasındaki rolünü ve Güney Kafkasya'da Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkiler üzerindeki etkisini incelemek çok önemlidir. Türkiye'nin bölgedeki varlığı, Azerbaycan ile kardeşlik, işbirliği ve ilişkilerin yanı sıra Karabağ'da barışın kontrolü bağlamında da önemli bir adım olmuştur. Rusya, Güney Kafkasya bölgesinin tarihi bir katılımcısıdır. Azerbaycan, 30 yıl boyunca müzakereler yoluyla çatışmanın çözümüne yönelik önemli adımlar atmıştır. Ancak Ermenistan'ın Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü ve egemenliğine karşı eylemleri, bu çatışmaya barışçıl bir çözüm bulunmasının imkansızlığını teyit etmiştir. Çatışma, Azerbaycan'ın uluslararası hukuk ilkeleri çerçevesinde haklarını kullanması ve işgal altındaki topraklarını kurtarmasıyla sonuçlanmıştır. Güney Kafkasya'da barış ve güvenliğe önemli ölçüde zarar veren Azerbaycan topraklarındaki Ermeni işgali, Azerbaycan ordusunun başarılı operasyonları sonucunda 2020 yılında sona ermiştir. Ermenistan'ın Azerbaycan'ın şartlarını kabul etmesi ve barış anlaşmasının imzalanması, gelecekte Güney Kafkasya bölgesinde barış ve güvenliğin sağlanması için önemli bir adım olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Güney Kafkasya, barış ve istikrar

Peace and Stability in the South Caucasus: Security Agreements and Conflict Resolutions Between Azerbaijan, Turkey and Russia (2003-2023)

Öz

The main focus of this article is to analyze the conflicts in the South Caucasus and explore possible solutions. The article is based on the historical period from 2003 to 2023. The Southern Caucasus is a region with an ancient history, inhabited by multi-ethnic peoples and the centre of complex political and economic processes. In the South Caucasus, a region historically marked by numerous conflict centers, maintaining peace and stability, and finding ways to resolve conflicts, is of great importance. Ensuring peace and security in the South Caucasus is one of the most important research topics of the modern era. It is essential to study Azerbaijan’s role in maintaining peace in this region and its influence on relations between Turkey and Russia in the South Caucasus. Turkey's presence in the region was an important step in the brotherhood and cooperation and relations with Azerbaijan, as well as in the context of peace control in Karabakh. Russia is a historical participant of the South Caucasus region. For 30 years, Azerbaijan has taken significant steps toward conflict resolution through negotiations. However, Armenia’s actions against the territorial integrity and sovereignty of Azerbaijan have confirmed the impossibility of achieving a peaceful solution to this conflict. The conflict concluded with Azerbaijan exercising its rights under international law principles and liberating its occupied territories. The Armenian occupation of Azerbaijani territories, which caused significant harm to peace and security in the South Caucasus, ended in 2020 as a result of successful operations by the Azerbaijani army. Armenia’s agreement to Azerbaijan's conditions and the signing of a peace treaty will be a key step toward maintaining peace and security in the South Caucasus region in the future.

Anahtar Kelimeler

Republic of Azerbaijan, Republic of Turkey, Russian Federation, South Caucasus, peace and stability

Kaynakça

• Azerbaijan State Information Agency, Rusiya Xin Ermənistana Silah Verilməsini Rəsmən Təkzib Etmişdir, 2024, https://azertag.az/xeber/rusiya_xin_ermenistana_silah_ Elmas, B. (2018). Türkiye'nin Gürcistan Politikasındaki Değişim ve Dönüşüm. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (59), 344-351.
• Henckaerts, J.M. & Doswald-Beck L. (2005). Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf-Adet) Hukuku. (Çev. E. Öktem vd.). GSÜ Hukuk Yayınları.
• Səs newspaper, (12 January, 2010). Rusiya-Türkiyə yaxınlaşması Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə müsbət təsir göstərə bilər, p.7.
• Stockholm International Peace Research Institute (15 March, 2021). International arms transfers level off after years of sharp growth; Middle Eastern arms imports grow most, says SIPRI. https://www.sipri.org/media/press-release/2021/international-arms-transfers-level-after-years-
• Veliev, C. (2022). Türkiye-Azerbaycan Diplomatik İlişkilerinin 30 Yılının Özeti. Kriter Dergi, Ocak, 6, 64.
• Vladimir, P. (February 2007). Speech and the Following Discussion at the Munich Conference on Security Policy, http://en.kremlin.ru/events/president/transcripts/24034.