The Massacre and Deportation Committed by the Pahlavi Regime Against Azerbaijani Turks (1946)

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 1010 - 1025, 08.04.2025

Hasan Safari

https://doi.org/10.5281/zenodo.15629677

Öz

The article examines the fact that the Pahlavi regime subjected Azerbaijanis to genocide and deported them in 1946. In 1946, the Pahlavi regime committed genocide against the local population, the officials and officials of the Azerbaijan Democratic Party and the National Government who did not leave their cities when they deployed troops to reoccupy South Azerbaijan. Alongside the genocide, the Pahlavi regime exiled tens of thousands of Azerbaijanis to different outside regions of Iran South Azerbaijan. In addition, tens of thousands of people were forced to leave their ancestral home and move to North Azerbaijan. The genocide perpetrated by the Pahlavi regime in South Azerbaijan was planned by both the Iranian army and the plainclothes gendarmes affiliated with the Pahlavi regime, as well as the gangs of landlords who were affiliated with the regime and organized and armed by the regime.

Anahtar Kelimeler

South Azerbaijan , genocide , deportation , Pahlavi , National Government

Pehlevi Rejimi Tarafından Azerbaycan Türklerine Karşı Gerçekleştirilen Katliam ve Sürgün (1946)

Öz

Makale, Pehlevi rejiminin 1946 yılında Azerbaycanlıları soykırıma tabi tutarak sürgün ettiği gerçeğini incelemektedir. 1946 yılında Pehlevi rejimi, Güney Azerbaycan'ı yeniden işgal etmek için birlikler gönderdiğinde şehirlerini terk etmeyen yerel halka, Azerbaycan Demokrat Partisi ve Milli Hükümet yetkililerine ve memurlarına karşı soykırım uygulamıştır. Soykırımın yanı sıra, Pehlevi rejimi on binlerce Azerbaycanlıyı, İran, Güney Azerbaycan'ın farklı dış bölgelerine sürgün etti. Ayrıca on binlerce insan ata yurtlarını terk ederek Kuzey Azerbaycan'a göç etmek zorunda kalmıştır. Pehlevi rejiminin Güney Azerbaycan'da gerçekleştirdiği soykırım, hem İran ordusu ve Pehlevi rejimine bağlı sivil jandarmalar hem de rejime bağlı ve rejim tarafından örgütlenen ve silahlandırılan toprak ağası çeteleri tarafından planlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güney Azerbaycan , soykırım , sürgün , Pehlevi , Milli Hükümet

Kaynakça

• Alizadeh, H. (2014). Hokumate Melli-ye Azerbaijan- Moruri bar ruydadhaye salhaye 1324-1325 Azerbaijan ve naslkoshi-ye 21 azer. Elektron nashr. (In Persian).
• Cami, N. (1362). Qozashte cheraghe rahe ayande. Entesharate Qoqnus. (In Persian).
• Cavid, S. (2003). O günün həsrəti ilə (xatirələr). Yurd nəşiyyatı.
• Dehqan, A. (1348). Sarzamine Zardosht Rzaiye. Entesharate İbn Sina.
• Ərdəbilian, L. (1981). Fədailər Azərbaycan xalqının 21 Azər nehzətində (1324-1325). Azərbaycan ruznaməsinin nəşriyyəsi.
• Əlizadə, H. (2017). 21 Azər soyqırımı (1946-1947-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda kütləvi qırğınlar). Elm və Təhsil nəşriyyatı. Farzad, Sh. (1386). Ferqe-yi Demokrat-i Azerbaijan az takhliye-yi Tabriz ta marg-i Pishavari. Enteşarahe Ohedi. (In Persian).
• Fərzanə, M. (1999). Gnüey Azərbaycanda 1945-46-cı illərdə milli maarif tərəfindən nəşr edilən dərs kitabları haqqında. Tribun № 4.
• Həsənli, C. (2001). Güney Azərbaycanda Sovet-Amerika-İngiltərə qarşıdurması 1941-1946. Azərbaycan nəşriyyatı.
• Kavianpur, A. (1378). Tarikhe Urmiya. Enteşarate Azarkohan.
• Malju, M. (1400). Kuch dar peye kar-o nan. Entesharate Akhtar. (In Persian).
• Mociri, C. (1970). 21 Azər nehzətinin 25 illiyinə həsr edilmiş bədii bloknot, ADF Mərkəzi Komitəsinin Təbliğat Şöbəsi.
• Mollazadeh, H. (1376). Razhaye Sar be mehr- Naqoftehaye vaqaye-i Azerbaijan. Entesharate Mahdi azadi.
• Rəhimli, Ə. (2015). 21 Azərə gedən yol- Güney Azərbaycanda milli-demokratik hərəkat (1941-1946-cı illər). Araz nəşriyyatı.
• Rəhimli, Ə. (2003). Güney Azərbaycan Milli-demokratik hərəkatı (1941-1946). Meqa nəşriyyatı.
• Rəhimli, Ə. (2009). Seyid Cəfər Pişəvəri – mübarizə burulğanında keçən ömür. Nurlar nəşriyyatı.
• Rahmani, B. (2022). Bisto yeke azar ruze koshtare mardome azarbaijan tavassote arteshe shahanshahi bud na na ruze najate Azarbaijan - https://ufp-iran.org/9380/
• Sai A. (1391). Man, kuaki va anche be cheshme khod didam. Khoynigar, № 6, Tehran.
• Səfəri, B. (1362). Ərdəbil dar Qozargah-i tarix. (C. III). Ərdəbil Enteşarate daneshgah-i Azad. (In Persian).
• Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və ona görə cəzalandırma haqqında. Konvensiya. (2025). https://genocide.preslib.az/az_s17.html
• Vezarate Darai. Nameye mahramaneye modir-i koll-i darai va eqtesadi-ye ostane Azerbaijan be vazir-i darai be shmareyi 490/5. (In Persian).
• Zanganeh, A. (1325). Khaterate mamuriyyathaye man dar Azerbaijan az shahrivar-i 1320 ta dey 1325. Entesharate Sharq. (In Persian).