İnsan Sorununa Bütüncül Yaklaşımın Ideolojik Değerlendirmesi ve Çelişkili Doğası Üzerine

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 70 - 76

Fikrat Mammad Efendiyev Kamala Panahova Islam İslamov

Öz

İnsan, doğa ve toplum yasalarının birliğini temsil etmesi bakımından eşsizdir. Bu anlamda insan yaşamı birleşik ve birbirine bağlı bir süreçtir. Kişi yaşamı boyunca dünyayı öğrenir ve kendini tek, bölünmez bir varlık olarak ifade eder. Dolayısıyla, bir insanı hem sosyal hem de doğal bağlamlarda anlamak, bu bütünlük duygusuna dayanmalıdır. Bu gerçekliğin asimetrik olduğu unutulmamalıdır, zira varoluşun özellikleri göz önünde bulundurulduğunda kişinin sosyal özü öncü bir rol oynamaktadır. Aynı zamanda, ikili niteliksel kesinlik ve tutarsızlık kavramı, bir kişide doğal ve sosyal olanın birliğini anlamada rol oynar. Böyle bir ikilik asimetriktir, çünkü kişinin sosyal özü varoluşun özelliklerini ortaya koymada öncüdür. Bu makalede, bu gerçeğin metodolojik önemi gösterilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsan, Dünya Görüşleri, Yaşam Etkinliği, Metodoloji, Bütüncül, Tutarsızlık, İlke, Bilinç

On the Ideological Assessment and Contradictory Nature of the Holistic Approach to the Problem of Man

Öz

A person is unique in that they represent the unity of the laws of nature and society. In this sense, human life is a unified and interconnected process. Throughout their life, a person learns about the world and expresses themselves as a single, indivisible entity. Therefore, understanding a person in both social and natural contexts should be grounded in this sense of wholeness. It should be noted that this reality is asymmetric, since the social essence of a person acts as a leading one when considering the characteristics of existence. At the same time, the concept of dual qualitative certainty and inconsistency acts in understanding the unity of the natural and social in a person. Such duality is asymmetric, since the social essence of a person is the leading one in revealing the characteristics of existence. In this article, an attempt is made to show the methodological significance of this fact.

Anahtar Kelimeler

Man, Worldviews, Life Activity, Methodology, Holistic, Inconsistency, Principle, Consciousness

Kaynakça

• Afandishv, F., Ismailov, N., Islamov, P., & Yusufova, G. (2023). Kontseptsiya elementarnogo realizma v landshafte otdel'nykh turisticheskikh dostoprimechatel'nostey. Zhurnal yestestvennykh teoreticheskikh issledovaniy, 26(3), 34-38. (In Russian). https://doi.org/10.15421/172345
• Belyayev, D. K. (1976). Problemy biologii çeloveka: geneticheskiye real'nosti i zadach sinteza sotsial'nogo i biologicheskogo. Priroda, N6, (In Russian).
• Belyayev, D. K. (1983). Sovremennaya nauka i problemy issledovaniya cheloveka. Dialektika v naukakh o prirode i obshchestve. Çelovek, obshchestvo, priroda v vek NTR, M. (In Russian). Buyeva, L.P. (1978). Çelovek, deyatel'nost' i obshcheniye. Mysl'. (In Russian).
• İsmayılov, N. & Əfəndiyev, F. (2023). The Role of Mathematical Methods in the Formation of Scientific Concepts (Elementary and Mathematics). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 11 (4), 2239 – 2247.
• İsmayılov, N., Islamov, I. & Yusifova, G. (2024). Information resources from philosophy in Azerbaijan. Scientific and Theoretical Almanac Grani, 27 (1), 86-90. https://doi.org/10.15421/172411.
• Kukarin A. 3. (1984). Kriticheskiy analiz sovremennoy sotsbiologii. Voprosy psikhologii, N2. (In Russian).
• Kuz'min, V. P. (1983). Razlichnyye napravleniya razrabotki sistemnogo podkhoda, ikh gnoseologicheskiye osnovaniya. Voprosy filosofii, N3. (In Russian).
• Marks, K & Engel's, F. (1990). Soch. Europas press.
• Mednikov B. M. (1975). Darvinizm v 20 veke. 224 stranitsy. Magazin poderzhannykh knig. Situatsiya (In Russian).
• Moisiyev, N. N. (1983). Çelovek i biosfera. M.(In Russian).
• Narskiy, S. A. (1990). Metodologicheskiye printsipy tselostnogo podkhoda. M. Kniqa. (In Russian).
• Ruzavin, G. I. (2013). Kontseptsii sovremennogo yestestvoznaniya. M.Kasperky. (In Russian).
• Teilhard de Chardin, P. (1965). Science and Christ. (?).
• Vernadskiy, V. I. (1977). Razmyshleniya naturalista. Nauchnaya mysl' i planetarnoye yavleniye. M. Kniqa. (In Russian).
• Vershagin, V.Y. (1994). Nekotoryye osobennosti biologicheskoy evolyutsii çeloveka v sovremennykh usloviyakh. Metodologicheskiye problemy evolyutsionnoy teorii, Tartu. (In Russian).