The Women’s Pages of Akis Magazine (1954–1962): The Role of a Press Organ in Constructing the Republican-Era Female Identity

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 409 - 429

Canan Sarıyar Sezan

https://doi.org/10.5281/zenodo.17697507

Öz

Akis magazine was a weekly current affairs periodical published by Metin Toker and his colleagues between 1954 and 1967. The magazine primarily focused on domestic politics but also covered a wide range of topics appealing to the intellectual public, including politics, economics, culture and arts, medicine, sports, women’s issues, and fashion. This study examines the sections of Akis magazine devoted to women between 1954 and 1962. Although the magazine did not position itself as a specialized women’s periodical, its consistent attention to women’s issues gave it a distinctive dimension. In this context, the magazine extensively addressed the activities of the Turkish Women’s Union and the struggle of women to gain civil rights during the 1950s. Topics such as women’s access to education, participation in the labor force, and exercise of political rights were among the prominent themes of the magazine. The section titled “Among Women” included informative, guiding, and era-reflective articles on fashion, beauty, and health, specifically targeting female readers.
The study employed the document analysis technique, one of the qualitative research methods, and the data were analyzed through descriptive analysis. The main data source consisted of all issues of Akis magazine available in open access at the İnönü Foundation. In addition, various books, articles, and theses were consulted.

Anahtar Kelimeler

Akis Magazine , Women’s Pages , Gender Studies

Akis Dergisi’nde Kadın Sayfaları (1954–1962): Cumhuriyet Dönemi Kadın Kimliğinin İnşasında Bir Basın Organı Olarak Rolü

Öz

Akis Dergisi, 1954–1967 yılları arasında Metin Toker ve arkadaşları tarafından yayımlanan haftalık bir aktüalite dergisidir. Dergide öncelikli olarak iç politika olmak üzere; siyaset, ekonomi, kültür-sanat, tıp, spor, kadın ve moda gibi pek çok alanda entelektüel kesime hitap eden konulara yer verilmiştir. Bu çalışmada, Akis Dergisi’nin 1954–1962 yılları arasındaki kadınlar için ayrılan sayfaları incelenmiştir. Derginin kadın konularına gösterdiği ilgi, kendisini özel bir kadın dergisi olarak konumlandırmamasına rağmen, bu alanlara verdiği önemle dikkat çekici bir boyut kazanmıştır. Bu bağlamda dergi, 1950’lerde Türk Kadınlar Birliği’nin faaliyetlerini ve kadınların medeni haklarını kazanma mücadelesini geniş bir şekilde ele almıştır. Kadınların eğitim alması, iş gücüne katılması ve siyasal haklarını kullanabilmesi gibi konular, derginin öne çıkan başlıkları arasında yer almıştır. “Kadınlar Arasında” bölümü, özellikle kadın okuyucular için moda, güzellik ve sağlık konularında bilgilendirici, yönlendirici ve çağının ruhunu yansıtan yazılara yer vermiştir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmış, veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Çalışmanın temel kaynağını, İnönü Vakfı’nda açık erişimde bulunan Akis Dergisi’nin tüm sayıları oluşturmuştur. Ayrıca çeşitli kitap, makale ve tezlerden de yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akis Dergisi , Kadın Sayfaları , Toplumsal Cinsiyet

Etik Beyan

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.

Kaynakça

• Abadan, N. (1954, Haziran 19). Kadın inkılâbı ne vaziyette? Akis.
• Akis. (1954–1967).
• Atay, S. E., & Karavar, H. (2021). Akis Dergisi “Kadınlar Arasında” bölümünde kadın algısı. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (45), 355–374.
• Candan, J. (1955, Ocak 15). Çarşafı yeniden yırtalım. Akis.
• Candan, J. (1956, Mayıs 5). En büyük düşman. Akis.
• Candan, J. (1956, Aralık 15). Siyaset. Akis.
• Candan, J. (1957, Mart 23). Kadın sayfası hakkında. Akis.
• Candan, J. (1957, Kasım 16). Kadın milletvekillerimiz ve biz. Akis.
• Candan, J. (1959, Şubat 7). Türk Kadınlar Birliği. Akis.
• Candan, J. (1961, Ekim 16). İki oya sahip erkekler. Akis.
• Gök, H. V. (2025). Muhalif bir dergi Akis’in perspektifinden iç politikada Celal Bayar (15 Mayıs 1954–30 Mayıs 1960). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 216–235.
• Nemluk, T. (1954, Mayıs 15). Türk kadını ve siyaset. Akis.
• Önder, M. (2014). 1960 darbesi sürecinde Akis Dergisi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14(28), 283–306.
• Özcan, F. (1959, Eylül 22). Eğitim ve demokrasi. Akis.
• Özer, S. (2013). Kadına seçme ve seçilme hakkı verilmesinin Türk kamuoyundaki yankıları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 29(85), 131–168.
• Parla, P. (1954, Ağustos 7). Yetişkin eğitimi ve kadınlarımız. Akis.
• Parla, P. (1954, Eylül 11). Kadına saygı. Akis.
• Salman Bolat, B. (2014). 1930 kadınlara intihap (seçme–seçilme) hakkı verilmesine yönelik tutumlar. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), 10(19), 27–50.
• Yılmaz, A. (2012). 1930 belediye seçimleri sürecinde kamuoyunda “kadın”a yönelik söylemler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 10(22), 141–164.