Cinema as Eye: Vision, Gaze, and Incompleteness in Mick Davis’s Modigliani (2004)

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 474 - 493

Saygın Koray Doğaner

Öz

This study explores the visual and symbolic functions of the eye in Mick Davis’s Modigliani (2004) in relation to Amedeo Modigliani’s paintings. It examines how eye contact operates not merely as a visual motif but as a narrative and philosophical device that mediates seeing, perception, and meaning. Through qualitative analysis of selected film scenes and artworks, the research investigates how cinematographic elements—such as lighting, framing, and mise-en-scène—intersect with the representation of incomplete or absent eyes. Framed by theories of visual narrative and gaze, the analysis reveals that the eye functions as both a metaphor of psychological depth and a dialogic space between viewer and image. The recurring motif of the incomplete eye encourages active participation and interpretive engagement, suggesting that meaning arises from the interplay between visibility and invisibility. Ultimately, the study argues that eye contact serves as an interdisciplinary visual language that expands cinematic interpretation.

Anahtar Kelimeler

Cine-Eye , Gaze; Visual Perception , Modigliani , Cinema

Sinema Olarak Göz: Mick Davis’in Modigliani (2004) Filminde Görme, Bakış ve Eksiklik

Öz

Bu çalışma, Mick Davis’in Modigliani (2004) filmi ile Amedeo Modigliani’nin resimleri arasındaki ilişki bağlamında gözün görsel ve simgesel işlevlerini incelemektedir. Araştırma, göz temasının yalnızca bir görsel motif olarak değil, aynı zamanda görme, algı ve anlamı aracılık eden anlatısal ve felsefi bir araç olarak nasıl işlediğini ele alır. Seçilmiş film sahneleri ve sanat eserlerine yönelik niteliksel analiz yoluyla, ışık, kadraj ve sahne düzeni gibi sinematografik öğelerin eksik ya da tamamlanmamış göz temsilleriyle nasıl kesiştiği araştırılmıştır. Görsel anlatı ve bakış kuramları çerçevesinde yapılan çözümleme, gözün hem psikolojik derinliğin bir metaforu hem de izleyici ile imge arasında diyalojik bir alan işlevi gördüğünü ortaya koymaktadır. Tekrarlanan “tamamlanmamış göz” motifi, izleyiciyi anlamın görünürlük ile görünmezlik arasındaki gerilimden doğduğu aktif bir yorum sürecine davet eder. Sonuç olarak çalışma, göz temasının sinemasal yorumu genişleten disiplinlerarası bir görsel dil olarak işlev gördüğünü ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cine-Göz , Bakış , Görsel Algı , Modigliani , Sinema

Kaynakça

• Antmen, A. (2014). Sanat/Cinsiyet: Sanat tarihi ve feminist eleştiri. İletişim Yayınları.
• Baudry, J.-L. (1974). Ideological effects of the basic cinematographic apparatus. Film Quarterly, 27(2), 39–47.
• Berger, J. (1998). O ana adanmış (Çev. M. Gürsoy Sökmen). Metis Yayınları.
• Berger, J. (2017). Görme biçimleri (Çev. Y. Salman). Metis Yayınları.
• Boztan Bakır, A. B. (2024). Anadolu ve diğer kültürlerde göz motifinin sanatsal uygulamalardaki yeri [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yök Tez.
• Buñuel, L. (Producer & Director). (1929). Un chien andalou [Film]. Les Grandes Productions.
• Deleuze, G., & Guattari, F. (2005). A thousand plateaus: Capitalism and schizophrenia (Çev. B. Massumi). Bloomsbury.
• Elsaesser, T., & Hagener, M. (2014). Film kuramı: Duyular yoluyla bir giriş (Çev. S. Berhan). Dipnot Yayınları.
• Eyer, S. (2015). The all-seeing eye: Symbol of the great architect, part one. Philalethes: The Journal of Masonic Research and Letters, 68(3), 106–130.
• Gasset, J. O. (2014). İnsan ve “herkes” (Çev. N. G. Işık). Metis Yayınları.
• Karaalioğlu, S. (2025). Creating visual identity in film festival designs. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 15(1), 240–255.
• Karabulut, M. (2015). İmgenin psikanalitik boyutu [The psychoanalytic dimension of the image]. In Adıyaman Üniversitesi Bilim, Kültür ve Sanat Sempozyumu-II (pp. 1–12).
• Klee, P. (2010). Bauhaus ders notları ve yazılar (Çev. E. U. Özdil). Hayalbaz Yayınları.
• Martinez, P. (Producer), & Davis, M. (Director). (2004). Modigliani [Film]. Grand Productions; Skyline Films.
• Matthews, J. H. (1986). Languages of surrealism. University of Missouri Press.
• Mayne, J. (1993). Cinema and spectatorship. Routledge.
• Mulvey, L. (1993). Görsel haz ve anlatı sineması (Çev. N. Abisel). 25. Kare, 1, 18–24.
• Ortakçı, S. (2024). Kişisel anlatılar bağlamında portre ve ifade [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hitit Üniversitesi.
• Spencer, R. K. (1964). The cult of the all-seeing eye. CPA Book Publisher.
• Vertov, D. (Director). (1929). Man with a movie camera [Film]. VUFKU.
• Yücesoy, S. (2001). Uykudaki bilgelik rüyalar. Ruh ve Madde Yayınları.
• Žižek, S. (2008). Paralaks (Çev. S. Gürses). Encore Yayınları.
• Žižek, S. (2019). Yamuk bakmak: Popüler kültürden Jacques Lacan’a giriş (Çev. T. Birkan). Metis Yayınları.