Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre 1879–1909 Tarihleri Arasında Osmanlı Bürokrasisinde Bozkır Doğumlu Memurlar

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 391 - 408

Rahime Yavuz Gerentepe

https://doi.org/10.5281/zenodo.17697454

Öz

Bu çalışma, Sicill-i Ahvâl Defterleri temelinde 1879–1909 yılları arasında Osmanlı bürokrasisinde görev yapan Bozkır doğumlu memurları incelemektedir. II. Abdülhamid döneminde 5 Şubat 1879’da kurulan Sicill-i Ahvâl Komisyonu ile devlet memurlarının biyografileri düzenli biçimde kayıt altına alınmıştır. Osmanlı Arşivi’ndeki Sicill-i Ahvâl Defterleri esas alınarak Bozkır doğumlu biri gayrimüslim olmak üzere toplam on beş memurun yaşam öyküleri değerlendirilmiştir. Çalışmada önce Sicill-i Ahvâl Dairesi’nin yapısı ve defterlerin işleyişine değinilmiş, ardından Bozkır’ın idari ve tarihî çerçevesi kısaca tanıtılmıştır. Ana bölümde ise defter kayıtlarına dayanarak memurların doğum tarihleri, baba adları, eğitim durumları, bildikleri diller, memuriyete giriş yaşları, görev değişiklikleri, aldıkları ödül ve cezalar analiz edilmiştir. Araştırma, Osmanlı taşra bürokrasisinin yapısını anlamaya ve Bozkır’ın yerel tarihine katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bozkır (Konya) , Sicill-i Ahvâl , Osmanlı Bürokrasisi , Memur , Taşra

Civil Servants Born in Bozkır in the Ottoman Bureaucracy According to the Sicill i Ahvâl Registers (1879–1909)

Öz

This study analyzes civil servants born in Bozkır who served in the Ottoman bureaucracy between 1879 and 1909, using the Sicill i Ahvâl registers as the primary source. Established on 5 February 1879 during the reign of Sultan Abdülhamid II, the Sicill i Ahvâl Commission systematically documented the biographies of Ottoman state officials. Drawing on these registers preserved in the Ottoman Archives, the research evaluates the life histories of fifteen officials—fourteen Muslims and one non Muslim—identified as being born in Bozkır. After outlining the organizational structure of the Sicill i Ahvâl Office and the functioning of the registers, and briefly introducing Bozkır’s administrative and historical background, the study examines data such as birth dates, fathers’ names, educational backgrounds, languages known, ages at entry into service, promotions, awards and disciplinary actions. This prosopographical approach aims to enhance understanding of the late Ottoman provincial bureaucracy and to contribute to the local history of Bozkır.

Anahtar Kelimeler

Bozkır (Konya); Sicill i Ahvâl , Ottoman bureaucracy , civil servant , provincial administration

Kaynakça

• Bahar, H. (1994). Konya çevresi tarih araştırmaları-1: Hititlerden Romalılara kadar İsauria bölgesi. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 9(10), 219–246.
• Bahar, H. (2016). Antik dönemde Bozkır jeopolitiği. In H. Bahar (Ed.), Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır (06–08 Mayıs 2016). SÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınevi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1852). BOA, DH.SAİDd, 32-491, 14 Ekim 1852.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1853). BOA, DH.SAİDd, 179-429, 3 Ekim 1853.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1856). BOA, DH.SAİDd, 52-461, 31 Ağustos 1856.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1858). BOA, DH.SAİDd, 36-211, 10 Ağustos 1858.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1859). BOA, DH.SAİDd, 95-933, 30 Temmuz 1859.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1860). BOA, DH.SAİDd, 15-109, 18 Temmuz 1860.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1861). BOA, DH.SAİDd, 40-177, 8 Temmuz 1861.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1867). BOA, DH.SAİDd, 99-121, 4 Mayıs 1867.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1871). BOA, DH.SAİDd, 130-409, 22 Mart 1871.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1873). BOA, DH.SAİDd, 120-293, 27 Şubat 1873.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1877a). BOA, DH.SAİDd, 99-173, 15 Ocak 1877.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1877b). BOA, DH.SAİDd, 155-453, 15 Ocak 1877.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1883). BOA, DH.SAİDd, 155-455, 31 Ekim 1883.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1884). BOA, DH.SAİDd, 154-217, 20 Ekim 1884.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1887). BOA, DH.SAİDd, 195-69, 18 Eylül 1887.
• Çetin, A. (1992). Sicil-i ahvâl defterleri ve dosyaları. Türk Dünyası Tarih Dergisi, (66), 34–42. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Değirmenci, K. (2021). Osmanlı bürokrasisinde Gedizli memurlar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 69, 173–190.
• Durdu, M. (2024). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Bozkır kazasında bayındırlık ve imar faaliyetleri. Tarih Araştırmaları Dergisi, 43(76), 199–229.
• Genç, Y. İ. (2000). Başbakanlık Osmanlı Arşivi rehberi (2. baskı). Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Kütükoğlu, B. (1994). Son devir Osmanlı biyografik kaynakları. In Vekayi’nüvis makaleler. İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Kütükoğlu, M. S. (1998). Sicill-i Ahvâl Defterleri’ni tamamlayan arşiv kayıtları. Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 12, 141–157.
• Sarıköse, B. (2016). XIX. yüzyıl Bozkır ticaretinde gayr-i Müslim tüccarlar. In H. Bahar (Ed.), Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır (06–08 Mayıs 2016) (ss. 383–392). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınevi.
• Sarıyıldız, G. (2004). Sicil-i Ahvâl Komisyonu’nun kuruluşu ve işlevi (1879–1909). Der Yayınları.
• Yadi, A. (2012). Sicil-i Ahvâl Defterlerine göre Ordu doğumlu memurlar. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(6).
• Yılmaz, M. (2012). Bozkır: Selçuklu ve Osmanlı dönemi. In Konya Ansiklopedisi (ss. 174–178). Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınevi.